Муҳаббат ҳамиша ғолиб...
Жасур кўчанинг бошида таксидан тушди. Каттагина сумкасини олиб, ҳайдовчига раҳмат айтди-да, уйлари томонга юрди. Юраги гуп-гуп урар, қадамларини катта-катта ташлаб, тез-тез юриб борарди. Уйлари кўчанинг адоғида. “Кутиб ўтиргандир, - мийиғида кулимсираб ўйлади у, - кеча келмаганимга ҳали аразласаям керак. Начора, жон чекмасанг...” Йигит бир ҳафталик сменасидан аслида кеча қайтиши керак эди, аммо ҳамкасбларидан бирининг туғилган куни экан, шаҳардаги ресторанда кечгача байрам қилишди, охири Жасур холасиникида тунаб қолишга мажбур бўлди.
Ҳовлига яқинлашар экан, у доимгидай дарвоза очиқлигини кўрди. Одатда, кўпинча Рухсора уни дарвоза олдига чиқиб кутиб ўтирган бўларди. Бугун эса кўринмади. “Тамом! Аразлаган, бу аниқ...” – хаёлидан ўтказди Жасур ва ичкарига кирди. Ҳовлида куймаланиб юрган онаси уни кўриб, ишини ташлади-да, истиқболига юрди:
- Вой, келдингми, болам? Келин шўрлик кутавериб, сил бўлди-я! Ҳозир уйга кирувди. – Ойдин хола ўғли билан кўришиб, уйга қараб овоз берди. - Рухсорахон, чиқақолинг, келиной, келди кутганингиз...
Жасур нега кечикканини изоҳлар экан, келинчак ичкаридан чиқиб келди. Эрининг рўпарасига келиб, тўхтади-да, паст овозда салом бериб, қўлидан сумкасини олди. Жасур бирпас унга термулиб қолди. Рухсора ярашиб тушган қизил гулли халатида, қайрилма қошларида ўсма, доимгидай ўзига оро берган. Кечадан бери кутгани учунми, маъюс кўринади. Жасур унинг болаларча аразлашларига ҳам кўниккан, шунинг учун жилмайиб қўйди-да, онасидан ҳол-аҳвол сўради:
- Қалайсизлар, ойи, яхши ўтирибсизми? Пучуғингиз айтганингизни қиляптими ўзи?
“Пучуқ” деб у Рухсоранинг жиғига тегаётган эди. Келин буни билди-ю, қайнонасининг кўзини шамғалат қилиб, эрига кичкина муштини дўлайтириб қўйди. Ойдин хола кулибгина ўғлини янди:
- Нега энди қилмас экан? Рухсорахон ўзимнинг болам-ку! Қўй, ҳадеб жиғига тегаверма!
Кечки овқат маҳалида отаси Жасурга деди:
- Ўғлим, эртага бир бувангникига ўтиб келсанг. Кўп сўради-да сени шу сафар...
Жасурнинг пешонаси тиришди. Билади, бобоси нима дейишини... У беихтиёр хотинига қаради. Кўзлари жавдираб турган Рухсора лабини қаттиқ тишлади-да, секингина косаларни олиб, ошхонага чиқиб кетди...
- Хўш, энди нима қиламиз? Чевара кўрмай ўтиб кетарканмиз-да, а?
Кичик гавдали жиккаккина чол рўпарасида бошини эгиб, қовоғини солиб ўтирган неварасига зимдан қараб, гапига жавоб кутди. Аммо Жасур лом-мим демади, хонтахтанинг оёғини чертиб ўтираверди. Шерали бува гапини давом эттирди:
- Биласан, ўғлим, мен келинга уйланишингга бошидан норози эдим. Эскиларда бир гап бор: “Ота рози – худо рози”, деган. Сенам, отангам менга қулоқ солмадинглар, мана, оқибати. Уч йил бўлдими тўйингга?
- Туғса, шу пайтгача, туғарди-да, - деди чол, - озми-кўпми, қаратдинг ҳам, нима фойдаси бўлди? Бекорга пул совурганинг қолди.
“Пул совурдинг, эмиш, - ўйлади Жасур, - яхшиям, ўзим топаман, агар сиздан бир сўм сўрасам борми...” У бувасининг қурумсоқлигини, пулни яхши кўришини билади. Шунинг учун яна индамади. Гапнинг қайси нишабга бурилиши маълум. Энди нима деб қутулсин? Ўтган сафар шу мавзуда гаплашганларида, бир амаллаб қутулган эди. Бобоси, барибир, отасига ўзининг айтганини қилдириши турган гап. Тўйларигаям ялина-ялина зўрға кўндиришган. Бувисининг айтишига қараганда, ёшликларида Рухсоранинг бобоси - Абдулла бобо билан ўрталарида жиддий келишмовчилик бўлган экан. Буёқда бобоси, уёқда Рухсоранинг бувиси Меҳри ая роса оёқ тирашганди. Абдулла бобо Шерали бобога нима қилган – буни иккала ёш билишмасди. Ўтган ўтди-ку, нега уларнинг душманлиги деб Рухсора билан у азобланиши керак? Жасур сира тушунолмайди. Шу билан бирга, бобосидан ҳайиқади ҳам. Бобоси унинг сукутига узоқ тоқат қила олмади:
- Гап бундай! – деди у қатъий. – Иккала қулоғинг биланам эшитиб ол. Агар мени десанг, хотинингнинг жавобини берасан, бўлмаса, дуойибад қиламан, уқдингми?
Жасур ялт этиб, бувасига қаради.
- Бува, нималар деяпсиз? Менга ундан бошқаси керак эмас, биласиз-ку... Сабр қилайлик, бўлиб қолар, ахир, ноумид шайтон...
Шерали буванинг баттар жаҳли чиқди:
- Ўв, менга қара! Сен менинг биринчи неварамсан, чевара кўрмай ўтиб кетиш ниятим йўқ, беш кунлигим қолдими-йўқми... – у бироз тин олди-да, гапга нуқта қўйди, - гап тамом, мени десанг, жавобини берасан, бўлмаса, ўзингдан кўр, бола, бир умр унмайсан кейин...
Узоқ жимликдан сўнг, ниҳоят, отаси деди:
-Ўзинг ҳал қил, ўғлим! Мен бир нарса дея олмайман. Буванг шунчалик қистаётган бўлса, ноиложман, унга қарши боролмаймиз...
- Отаси, - Ойдин хола эрига таъна аралаш қаради, - нима деяпсиз? Ажратамизми энди, шу ният билан келин олганмидик?
- Нима қил, дейсан? – Ҳамдам ака оғир уҳ тортди, - менга қолса, шундай дермидим?
- Бўлди, ойи, дада! – Жасур илкис бошини кўтарди. – Ажрашмайман, тамом-вассалом! Бувам нима қилса-қилаверсин! Ойи, илтимос, бу гапларни келинингиз эшитмасин...
Ойдин хола ўрнидан қўзғалар экан, жимгина бош ирғади. Ташқарига чиқаётиб, келинининг ўз уйига кириб кетаётганини кўрди. “Эшитиб қолмадимикин? Йўғе...” – хаёлидан ўтди унинг...
Ярим кеча. Жасур анчагача ухлолмай ётиб, энди кўзи илинганди. Енгил шарпадан уйғониб кетди. Рухсора ёнида йўқ эди. Бироз кутди-да, аста ўрнидан туриб, нариги хонага чиқди. Келинчак тунги кўйлакда хона тўридаги сандиқ ёнида ўтирарди. Қўлида альбом – Жасур дарров таниди – тўйда тушган суратлари бор унда. Чуқур хаёлга ботган Рухсора эрининг келиб турганини анчагача сезмади. Суратларга бир-бир қараб, альбомни жойига қўяётганидагина бошини кўтариб, Жасурни кўрди.
- Нега ухламаяпсиз? – койиди у. – Вақт алламаҳал бўлди-ку!
- Ўзинг-чи, - деди Жасур жавобан, - сен нега ухламаяпсан?
- Ҳалиги, ойим иккимиз боя кундузи бироз мизғиб олгандик, шунгами, уйқум қочди...
Жасур унинг баҳонасини сезиб, хўрсинди. Билади, Рухсора бобосининг нима деганини сўрай олмаяпти. Сўраганидаям, нима дея олади? Жасур хотинининг кўнглини қандай кўтаришни билмай, бир зум туриб қолди.
- Кириб ётақолинг, келиной, - деди кейин сохтароқ шўхчанлик билан, - яна эрталаб тура олмай, уялиб қолманг. Ё эсингиздан чиқдими?
Рухсора ҳазин жилмайиб қўйди. Келинликнинг илк кунларини унутиб бўлармиди? Бошида сира эрталаб вақтли уйғона олмасди, ёшлигидан шунақа – бегона жойда ухлолмас, тонгга яқин кўзи илинар, кейин кеч турарди. Шундай пайтларда уялганидан қайнотасининг кўзига кўрина олмас, Ҳамдам ака ишга кетгачгина, ошхонадан чиқарди. Жасур унинг устидан кулгани-кулган, қайнонаси бўлса, барака топсин, доим унинг ёнини олиб, ўғлини койиб берарди...
Рухсора шуларни эслади-да, бироз кўнгли ёришди, ўзидан зўр бериб яширилаётган гапни аллақачон эшитганини айтмоқчи эди, аммо индамай қўяқолди. Жасур ҳам ўжарликда, бир сўзлиликда бувасидан сира қолишмайди. Демак, энди Рухсоранинг ўзи бир қарорга келиши керак...
Тонг энди ғира-шира ёришиб келяпти. Уйдан астагина чиққан келинчак қадрдон бўлиб қолган ҳовлига бир кўз югуртириб чиқди-да, қўлидаги тугунни бағрига босиб, дарвозадан шарпасизгина чиқди...
Эрталаб, онасининг “сигнал”и – деразани оҳиста тиқиллатишидан уйғониб кетган Жасур дарров ёнига ўгирилди: хотини йўқ. “Уйқучи хоним уйғонибдилар-да”, - ўйлади у кулимсираб, кейин ташқарига чиқди. Оғилхонадан чиқиб келган онаси унга бир қараб қўйди-да, ошхонага кириб кетди. Жасур ювиниб, яна уйларига кирди. Одатдагидай, хотинининг чойга чақиришини кутиб, диванга ёнбошлади. Орадан ярим соатча вақт ўтиб, эшик очилганини эшитди. “Ана, келдилар маликайи олия!” Жасур ҳазиллашишга чоғланди.
- Жасур! – онасининг овози эшитилди. – Нимага чиқмаяпсизлар чойга? Келин қани?
- Келинингиз ошхонада эмасми? – у онасининг ёнига - даҳлизга чиқди. – Уйда йўқ-ку!
- Қарай-чи, балки боғ тарафга ўтгандир, - Ойдин хола каловланган кўйи ташқарига йўналди. Жасур яна уйга кириб, энди телевизорни ёқмоқчи эди, шундоққина унинг устига қўйилган қоғозни кўриб қолди.
“Жасур ака, мени кечиринг, бизнинг бошқа йўлимиз йўқ. Бувангизнинг айтганини қилинг. Мен розиман...” Жасур кўз олди қоронғулашиб, қичқириб юборди:
Рухсора қишлоқ бошидаги уйларига зўрға етиб келди. Дарвозани очган онаси қизининг аҳволини кўриб, ҳаммасини тушунди.
- Ойи, мен келдим, - Рухсоранинг ранги оқариб кетган, юраги гурс-гурс урарди, - бутунлай келдим, ойижон, бувимга айтинг, мана, ниятларига етдилар...
У шундай деди-ю, кўнгли озиб, боши айланиб кетаётганини сезди. Кўз олди қоп-қоронғу бўлиб қолди. “Сиқиляпман, шунинг учун, - ўйлади у онасининг ҳол сўраётганини эшитиб-эшитмай, - ҳечқиси йўқ, ўтиб кетади...” Йўқ, бош айланиши ўтиб кетмади. Уйга киргач, баттар кўнгли айниди, ташқарига чиқаман, деб ўрнидан турди-ю, ҳушини йўқотди...
- Почча, тез касалхонага бораркансиз, опамнинг мазаси қочиб қолди!
Қайнукаси ҳаллослаб келганида Жасур бошини чангаллаб ўтирганди. Бу хабарни эшитиб, кўчага отилиб чиқди. Туман марказидаги касалхонага қандай, қачон етиб келди, билмайди. Билгани фақат шу: унинг Рухсораси касал! Йўлакда ўтирган қайнонаси кўз ёши аралаш кулиб қаршилади уни. Жасур унинг бу келишмаган кепатасига қараб, анграйиб қолди. Рихси хола куёвига хонани кўрсатиб:
- Киринг, болам, кираверинг, - деди. Жасур энди кирмоқчи бўлганида, ичкаридан шифокор чиқиб келди.
- Шу кишими куёвингиз? – оқ халати ярашган басавлат аёл ҳам кулаётганди, - уч йил бўлди тўйларига, дедингизми? Вақти энди экан-да, муборак бўлсин!
Бу тушунарсиз гаплардан йигит баттар гангиди. Нима деяпти булар? Қайнонасининг гапларини зўрға эшитди у:
- Яхшими ўзи? Нега ҳушидан кетади бўлмаса?
- Иммунитети пасайиб кетган, шунинг учун токсикози ҳам эрта, ҳам бироз оғир бошланган. Хавотирланманг, ҳомиласи энди бир ойлик бўлибди. Даволаймиз, худо хоҳласа, қўчқордек ўғил кўради қизингиз...
Жасурнинг кўзлари ярқ этиб очилиб кетгандай бўлди. Мадорсизланиб, деворга суянди. Кейин бир-бир босиб, хонага кирди. Дераза тагидаги каравотда севинчидан йиғлаб ётган Рухсорага қараб қолди...
- Жасур ака, бувангиз эшитдиларми?
- Ҳа, - деди йигит жилмайиб, - кеча айтишибди.
- Нима? – Рухсоранинг кўзлари катта-катта очилди, - айтақолинг, ичимни қиздирмай!
- Нима бўларди? – бепарво кўрсатди ўзини Жасур, - аламларидан соқолларини юлаётган эмишлар...
Рухсора кулиб юборди, кейин деди:
- Менинг бувим бўлса, сочларини...