December 29, 2024

Singapur ta'lim metodi asosida 5E modeliga tayyorlangan informatika dars rejasi

A. Jumabayev

MAVZU: Excelda funksiyalar bilan ishlash

FAN: Informatika
SINF: 8-10 sinflar
DARS TURI: Yangi bilimlarni o‘zlashtirish
VAQT: 45 daqiqa
USLUB: Interaktiv va amaliy ta’lim


Darsning maqsadlari

1.    Bilik: O‘quvchilar Excel dasturida asosiy funksiyalarni (SUM, AVERAGE, IF, COUNT) ishlatishni biladilar.

2.    Ko‘nikma: Excel funksiyalarini ma’lumotlarni tahlil qilish va hisoblash uchun amaliy qo‘llay oladilar.

3.    Qobiliyat: O‘ziga xos vazifalar uchun mos funksiyalarni tanlay oladilar va ularni ishlatadilar.


5E Modeliga asoslangan dars rejasi

1. Engage (Jalb qilish)

Maqsad: O‘quvchilarning qiziqishini oshirish va darsga tayyorlash.
Vaqt: 5 daqiqa

·        O‘qituvchi quyidagi savol bilan darsni boshlaydi:

o   "Bir necha yuzlab o‘quvchilarning baholarini qo‘lda hisoblashdan ko‘ra qanday qilib tezroq amalga oshirish mumkin?"

·        Exceldagi funksiyalar yordamida bu jarayonni avtomatlashtirish mumkinligini aytadi.

·        O‘quvchilarning javoblarini tinglab, bugungi mavzu – Excelda funksiyalarni ishlatishni tanishtiradi.


2. Explore (Tadqiq qilish)

Maqsad: O‘quvchilarga amaliy faoliyat orqali funksiyalarni o‘rganish imkoniyatini yaratish.
Vaqt: 15 daqiqa

·        Topshiriq: O‘quvchilar kichik guruhlarga bo‘linadi va quyidagi amaliy mashqlarni bajaradilar:

o   Berilgan jadvalga SUM funksiyasini ishlatib umumiy qiymatni hisoblash.

o   AVERAGE funksiyasini qo‘llab o‘rtacha qiymatni aniqlash.

o   IF funksiyasi yordamida o‘quvchilarning baholariga qarab "O‘tgan" yoki "O‘tmagan" degan natijani chiqarish.

o   COUNT funksiyasini ishlatib ma’lum bir kategoriyadagi ma’lumotlar sonini hisoblash.

·        Guruhlar natijalarni jadvalga kiritib ko‘rsatadilar.


3. Explain (Tushuntirish)

Maqsad: O‘quvchilarga funksiyalarning ishlash mexanizmini tushuntirish.
Vaqt: 10 daqiqa

·        O‘qituvchi funksiyalarning ishlash qoidalari va sintaksisini (masalan, =SUM(A1:A10)) tushuntiradi.

·        Har bir guruhdan o‘z kuzatishlarini baham ko‘rishini so‘raydi.

·        Asosiy fokus quyidagi funksiyalarda bo‘ladi:

o   SUM: Qator yoki ustun bo‘ylab summani hisoblash.

o   AVERAGE: Ma’lumotlarning o‘rtacha qiymatini hisoblash.

o   IF: Shartlarga asoslangan natijalarni chiqarish.

o   COUNT: Kiritilgan qiymatlar sonini hisoblash.


4. Elaborate (Chuqurlashtirish)

Maqsad: O‘quvchilarning bilimlarini murakkabroq masalalarda qo‘llashiga yordam berish.
Vaqt: 10 daqiqa

·        O‘qituvchi savol beradi:

o   "Bir sinfning o‘quvchilari haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan: ism, baholar, tanlangan fanlar. Ushbu ma’lumotlardan quyidagilarni aniqlang:

§  Eng yuqori baho olgan o‘quvchi.

§  O‘rtacha baho.

§  Bahosi 90 dan yuqori bo‘lgan o‘quvchilar soni."

·        O‘quvchilar Excelda bu masalani amaliy yechadilar.


5. Evaluate (Baholash)

Maqsad: O‘quvchilarning mavzuni o‘zlashtirganlik darajasini aniqlash.
Vaqt: 5 daqiqa

·        Amaliy baholash:

o   O‘quvchilarga kichik jadval beriladi, ular SUM, AVERAGE, IF, va COUNT funksiyalarini qo‘llab, natijalarni hisoblashadi.

·        Savollar:

o   Excelning qaysi funksiyasi ma’lumotlarni shartli saralash uchun ishlatiladi?

o   SUM va COUNT funksiyalari o‘rtasidagi farqni tushuntiring.


Uyga vazifa:

·        Excelda o‘z oilangiz byudjeti haqida ma’lumotlarni kiritib, SUM va AVERAGE funksiyalaridan foydalanib, umumiy va o‘rtacha xarajatlarni aniqlang.

·        Biror loyiha uchun IF funksiyasidan foydalanib, shartli natijalarni chiqaruvchi jadval yarating.


Mazkur dars rejasi o‘quvchilarni amaliyotga jalb qilish orqali Exceldagi asosiy funksiyalarni samarali o‘rganishga imkon beradi.