ATOM ODATLAR
Jeyms Klirning (James Clear) "Atom odatlar" (Atomic Habits) kitobidan xulosa qilib olingan 10 ta dars. Kitob oʻqishga vaqtingiz boʻlmasa, 3 daqiqa vaqt sarflab kitobning umumiy mazmuni bilan quyida tanishing.
"Atomic Habits", James Clear tomonidan yozilgan, odatlarni shakllantirish va ulardan voz kechish boʻyicha amaliy maslahatlar beruvchi mashhur kitobdir. Klir ushbu kitobda odatlarni qanday qilib samarali tarzda yaratish va ularga sodiq qolish mumkinligi haqida oʻz tajribalari va ilmiy tadqiqotlarni taqdim etadi.
Uning asosiy gʻoyasi shundan iboratki, kichik, ammo muntazam ravishda amalga oshiriladigan odatlar, vaqt oʻtishi bilan katta va muhim oʻzgarishlarga olib kelishi mumkin. Kitob, oʻz hayotini ijobiy tomonga oʻzgartirishni xohlaydigan har qanday kishi uchun qoʻllanma vazifasini oʻtaydi, bu esa oʻquvchilarga oʻz maqsadlariga erishishda katta yordam beradi.
1. ---- Qadamni kichik tashlang: Kichik odatlarni boshlash orqali katta natijalarga erishishingiz mumkin.
Ilmiy dalil: Psixologiyada bu "Mushakning boʻshashish qonuni" deyiladi. Bu qonun bizga oddiy ishlar bilan boshlashimiz kerakligini koʻrsatadi.
Masalan: Agar kitob oʻqishni odat qilmoqchi boʻlsangiz, har kuni bitta sahifadan boshlang.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Kichik odatlar katta oʻzgarishlarning poydevori hisoblanadi.
2. ---- Muhitni oʻzgartiring: Odatlarni yaratishda muhit muhim rol oʻynaydi.
Ilmiy dalil: Muhitning ta'siri shaxsiy iroda va motivasiyadan koʻra kuchliroq boʻlishi mumkin.
Masalan: Agar sogʻlom ovqatlanishni istasangiz, shirinliklarni koʻrinmas joyga joylashtiring.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Muhit oʻzgarishi bilan odamning tanlovi va odatlari ham oʻzgaradi.
3. ---- Oʻzingizni kuzatib boring: Oʻz harakatlaringizni kuzatib borish orqali yangi odatlarni shakllantirish osonroqdir.
Ilmiy dalil: Oʻz-oʻzini kuzatish xulq-atvor oʻzgarishlariga turtki beradi.
Masalan: Har kuni yugurganingizda yoki mashq qilganingizda yozib boring.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Oʻz-oʻzini kuzatish natijalarni yaxshilashga yordam beradi.
4. ---- Kichik gʻalabalarni nishonlang: Har bir kichik yutuqni nishonlash orqali motivasiyani saqlab qolish mumkin.
Ilmiy dalil: Kichik yutuqlar katta maqsadlarga erishishda ruhiy quvvat beradi.
Masalan: Har bir muvaffaqiyatli mashqdan soʻng oʻzingizni mukofotlang.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Kichik yutuqlar motivasiyani oshiradi.
5. ---- Oʻzgarishlarga moslashing: Odatlarni moslashtirish orqali ularga sodiq qolish mumkin.
Ilmiy dalil: Moslashuvchanlik yangi odatlarni saqlab qolishda muhimdir.
Masalan: Agar sport zaliga borish uchun vaqt topa olmasangiz, uyda mashq qiling.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Moslashuvchanlik odatlarni davom ettirish imkonini beradi.
6. ---- Ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash izlang: Doʻstlar va oila a'zolari yordami bilan odatlarni mustahkamlash osonroq.
Ilmiy dalil: Ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash psixologik xavfsizlik hissini oshiradi.
Masalan: Doʻstlaringiz bilan birga mashq qiling.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Ijtimoiy aloqalar motivasiyani kuchaytiradi.
7. ---- Oʻzgarishlarni qadrlang: Har bir kichik oʻzgarishni qadrlash orqali ulkan natijalarga erishish mumkin.
Ilmiy dalil: Kichik oʻzgarishlar vaqt oʻtishi bilan katta oʻzgarishlarga aylanadi.
Masalan: Kuniga 10 daqiqadan mashq qilib, asta-sekin vaqtini oshiring.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Kichik oʻzgarishlar katta natijalarga olib keladi.
8. ---- Oʻzingizga ishoning: Oʻziga boʻlgan ishonch yangi odatlarni rivojlantirishda muhimdir.
Ilmiy dalil: Oʻziga boʻlgan ishonch motivasiya va odatlarni rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi.
Masalan: Har bir muvaffaqiyatli qadamdan soʻng oʻzingizni maqtang.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Oʻziga ishonish odatlarni mustahkamlashga yordam beradi.
9. ---- Oʻzingizni mukofotlang: Yangi odatlarni shakllantirishda oʻzingizni vaqt-vaqti bilan mukofotlash muhimdir.
Ilmiy dalil: Mukofotlash tizimi motivasiyani oshiradi.
Masalan: Har bir haftalik rejalashtirilgan mashqlarni bajarishdan soʻng, oʻzingizni kichik sovgʻa bilan mukofotlang.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Mukofotlash odatlarni davom ettirishga undaydi.
10. ---- Sabrli boʻling: Yangi odatlarni shakllantirish vaqt talab etadi.
Ilmiy dalil: Odatlarni oʻzgartirish bir kechada sodir boʻlmaydi.
Masalan: Har kuni bir oz taraqqiyotga erishishga harakat qiling.
Qoʻllab-quvvatlovchi fakt: Sabr bilan muntazam ravishda yangi odatlarni shakllantirish mumkin.
**** Kitobda keladigan keyslardan ayrimlari:
Keysining Hikoyasi - Chekishni Tashlash: Keysi uzoq vaqt davomida chekish bilan kurashgan. U oʻz odatini asta-sekin oʻzgartirishni tanladi va har kuni chekiladigan sigaretalarning sonini kamaytira boshladi. Bu yondashuv psixologiyada samarali deb topilgan, chunki asta-sekin oʻzgarishlar insonning xulq-atvorini yanada samarali tarzda oʻzgartira oladi. Masalan, agar Kasey kuniga 20 ta sigareta cheksa, u har kuni bittadan kamroq chekib, asta-sekin chekishni toʻliq tashlashga erishgan. Bu jarayon unga bir yil davom etgan va natijada Kasey chekishdan butunlay voz kechgan.
Jeykning Hikoyasi - Jismoniy Mashqlar: Jeyk hech qachon muntazam ravishda sport zaliga bormagan, lekin oʻzini har kuni atigi 5 daqiqa mashq qilishga majbur qilgan. Bu kichik odat uning hayotida katta oʻzgarishlarga olib kelgan. Odatlarni shakllantirishda kichik boshlanishlar muhim rol oʻynaydi, chunki ular vaqt oʻtishi bilan katta odatlarga aylanadi. Jeykning misolida, u har kuni ertalab 5 daqiqa gimnastika qilishni boshlagan va bu odati olti oy ichida kuniga bir soatlik jismoniy mashqlarga aylangan.
Saraning Hikoyasi - Toʻgʻri Ovqatlanish: Sara sogʻlom ovqatlanish odatlarini rivojlantirishni xohlagan. U kundalik dietasiga faqat bitta meva qoʻshish bilan boshlagan. Bu kichik oʻzgarish usuli xulq-atvorshunoslar tomonidan tavsiya etiladi, chunki u insonni yangi odatlarga asta-sekin koʻniktiradi. Har kuni tushlikka bir dona olma yoki banan qoʻshish orqali Sara asta-sekin oʻz dietasini toʻliq oʻzgartirishga muvaffaq boʻlgan. Bir necha oy ichida u faqat sogʻlom mahsulotlar iste'mol qiladigan boʻlib qolgan.
Iqtidorli bolalar Kengashi Telegram rasmiy kanaliga obuna bo'lishni unutmang.
