Designated Port va Blocking Portlarni aniqlash

Spanning Tree Protocol (STP) tarmoqdagi barcha portlarni muayyan rollarga ajratadi. Switchlar Root Bridge va Root Portlarni aniqlagandan so‘ng, tarmoq segmentlarida Designated Port va Blocking Portlar belgilanadi.

Bu jarayon halqa (loop) hosil bo‘lishining oldini olish va trafikni optimal ravishda boshqarish uchun zarur.

1. Designated Port (DP) aniqlash

Designated Port tushunchasi:

Designated Port – tarmoq segmentidagi asosiy port bo‘lib, u orqali trafik Root Bridge tomon yo‘naltiriladi. Har bir tarmoq segmentida faqat bitta Designated Port bo‘ladi. Designated Port holatida bo‘lgan port Forwarding holatida ishlaydi, ya’ni bu port orqali trafik uzatiladi va qabul qilinadi.

Designated Portni tanlash qoidalari:

Designated Port quyidagi mezonlarga asoslangan holda tanlanadi:

1. Eng past Root Path Cost – Root Bridge ga eng qisqa yo‘l cost qiymatiga ega port Designated Port bo‘ladi.
2. Agar path cost qiymatlari teng bo‘lsa:
• Switchning Bridge ID qiymati solishtiriladi. Eng past Bridge ID ga ega switchning porti Designated Port sifatida belgilanadi.
3. Agar Bridge ID qiymatlari ham teng bo‘lsa:
• Port Priority qiymati solishtiriladi. Pastroq port priority qiymatiga ega port Designated Port sifatida belgilanadi.
4. Agar port priority qiymatlari ham teng bo‘lsa:
• Eng kichik port raqami afzal hisoblanadi. Kichikroq port raqamiga ega interfeys Designated Port bo‘ladi.

Designated Port misoli:

• Tarmoq segmentida SW2 va SW3 switchlari mavjud bo‘lib, ikkalasi bir-biriga ulashgan.
• SW2 dan Root Bridge ga ulanish cost qiymati = 4.
• SW3 dan Root Bridge ga ulanish cost qiymati = 19.

Bu holatda SW2 ning porti Designated Port bo‘ladi, chunki uning Root Path Cost qiymati pastroq.

2. Blocking Port (BLK) aniqlash

Blocking Port tushunchasi:

Blocking Port – tarmoqda halqani oldini olish uchun trafikni uzatmaydigan portdir. Bu port blocking state holatida bo‘ladi va BPDU paketlarini qabul qiladi, lekin boshqa turdagi trafikni uzatmaydi yoki qabul qilmaydi.

Blocking Portni tanlash qoidalari:

Blocking Port tanlashda quyidagi qoidalarga amal qilinadi:

1. Path Cost solishtiriladi – Eng yuqori path cost qiymatiga ega yo‘ldagi port bloklanadi.
2. Agar path cost qiymatlari teng bo‘lsa:
• Switchning Bridge ID qiymati solishtiriladi. Yuqori Bridge ID ga ega switchning porti bloklanadi.
3. Agar Bridge ID qiymatlari ham teng bo‘lsa:
• Port Priority qiymati solishtiriladi. Yuqori priority qiymatiga ega interfeys bloklanadi.
4. Agar port priority qiymatlari ham teng bo‘lsa:
• Port raqami solishtiriladi. Eng katta port raqamiga ega interfeys bloklanadi.

Blocking Port misoli:

• SW4 va SW5 switchlari o‘zaro ulashgan.
• Ikkala switchda path cost qiymatlari teng: 4.
• SW4 ning MAC manzili SW5 ning MAC manzilidan pastroq.

Bu holatda SW5 ning porti bloklanadi, chunki SW4 switchining MAC manzili afzalroq hisoblanadi.

Designated va Blocking portlarning ishlash mexanizmi

1. Har bir segmentda faqat bitta Designated Port faol bo‘ladi.
   Designated Port trafikni Root Bridge tomon yo‘naltiradi. Agar segmentda bir nechta switchlar mavjud bo‘lsa, faqat bitta switchning porti Designated Port sifatida ishlaydi, boshqalar esa bloklanadi.
2. Qo‘shimcha yo‘llar bloklanadi.
   Agar segmentda ortiqcha yo‘llar mavjud bo‘lsa, ularning portlari bloklanadi. Bloklangan portlar faqat BPDU paketlarini qabul qiladi, ammo boshqa turdagi trafikni uzatmaydi.
3. Port rollarining dinamik o‘zgarishi.
   Agar tarmoqda o‘zgarishlar yuz bersa (masalan, port yoki switch o‘chib qolsa), STP qayta hisoblash olib boradi va port rollarini yangilaydi.

Port rollarini tekshirish

Switchda port rollarini tekshirish uchun quyidagi buyruqdan foydalaning:

Switch# show spanning-tree vlan <vlan-id>

Natija:

Interface Role     Sts   Cost   Prio.Nbr   Type
------------------- ---- --- --------- --------
Gi1/0/1      Root  FWD     4      128.1     P2p
Gi1/0/2      Desg  FWD     4      128.2     P2p
Gi1/0/3      Blck  BLK     19     128.3     P2p

• Root Port (RP): Gi1/0/1 port Root Bridge ga ulanish uchun ishlatiladi.
• Designated Port (DP): Gi1/0/2 port segmentda asosiy trafik yo‘nalishini ta’minlaydi.
• Blocking Port (BLK): Gi1/0/3 port tarmoqdagi halqalarni oldini olish uchun bloklangan.

Qisqacha xulosa

1. Designated Port tarmoq segmentida asosiy yo‘lni ta’minlaydi va trafikni Root Bridge tomon yo‘naltiradi.
2. Blocking Port trafikni bloklaydi va halqani oldini olish uchun tarmoqda faol emas.
3. Har bir segmentda faqat bitta Designated Port mavjud bo‘ladi, qolgan portlar blocking holatida bo‘lishi mumkin.
4. Switchlar port rollarini path cost, priority, MAC address, va port raqami asosida aniqlaydi.