Forwarding Information Base (FIB) va Adjacency Information Base (AIB)

Cisco Express Forwarding (CEF) ikkita asosiy ma’lumotlar bazasi yordamida IP paketlarni samarali yo‘naltiradi:

1. Forwarding Information Base (FIB) – Yo‘naltirish qarorlarini tezlashtirish uchun ishlatiladi.
2. Adjacency Information Base (AIB) – Layer 2 manzillarni saqlash va qayta ishlash uchun qo‘llaniladi.

1. Forwarding Information Base (FIB)

FIB nima?

• FIB – bu marshrutlash jadvalining (Routing Table) optimallashtirilgan nusxasi.
• Har bir IP prefiksi uchun eng yaxshi yo‘lni (best path) saqlaydi.
• Router CPU'ga yuklamasiz paketlarni tezkor yo‘naltirish imkonini beradi.
• RIB (Routing Information Base) bilan bog‘langan, lekin tezroq ishlash uchun optimallashtirilgan.

FIB qanday ishlaydi?

1. Router marshrutlash jadvali (RIB) dan ma’lumotlarni oladi va FIB jadvalini yaratadi.
2. Marshrutlar yangilanganda, FIB ham avtomatik ravishda yangilanadi.
3. IP paket kelganda, router FIB'ni tekshiradi va paketni kerakli yo‘nalishga yuboradi.

FIB ning afzalliklari

✅ Tezkor ishlash – CPU har bir paket uchun marshrutlash jadvalini tekshirmaydi.
✅ Automatik yangilanish – RIB o‘zgarganda, FIB ham dinamik ravishda o‘zgaradi.
✅ Katta hajmdagi trafikni boshqarish – Har bir paket uchun qayta ishlash talab qilinmaydi.

2. Adjacency Information Base (AIB)

AIB nima?

• Adjacency Information Base (AIB) – bu Layer 2 (MAC) manzillar va interfeys ma’lumotlarini saqlovchi jadval.
• ARP (Address Resolution Protocol) yoki boshqa Layer 2 protokollar yordamida shakllanadi.
• CEF orqali paketlarni tezkor qayta ishlash uchun ishlatiladi.

AIB qanday ishlaydi?

1. Router ARP jadvalidan ma’lumotlarni oladi va AIB'ni yaratadi.
2. Paket kirganda, FIB yordamida keyingi qadam (next-hop) aniqlanadi.
3. AIB'dan foydalanib, paketning manzil MAC manzili va chiqish interfeysi aniqlanadi.
4. Paket yangi Layer 2 sarlavhasi bilan chiqish interfeysiga yo‘naltiriladi.

AIB ning afzalliklari

✅ Tezkor Layer 2 yo‘naltirish – Router har safar ARP so‘rovini bajarmaydi.
✅ Layer 2 va Layer 3 integratsiyasi – IP yo‘naltirishni Ethernet yoki boshqa Layer 2 protokollarga bog‘lash imkonini beradi.
✅ Kechikishlarni kamaytirish – Paketlarni CPU'ga yuklamasdan Layer 2 sarlavhasini qayta yozish imkonini beradi.

3. FIB va AIB qanday ishlaydi?

Misol: IP paket yo‘naltirilishi

1. Paket keladi:
• Router paketchi manzil IP manzilini tekshiradi.
2. FIB orqali tekshiriladi:
• Router FIB'ni tekshirib, keyingi qadam IP manzilini aniqlaydi.
3. AIB orqali Layer 2 ma’lumotlari topiladi:
• Router AIB'dan keyingi qadamning MAC manzilini oladi.
4. Layer 2 sarlavha qayta yoziladi:
• Manba MAC manzili routerning chiqish interfeysi MAC manziliga o‘zgaradi.
• Manzil MAC manzili keyingi qadamning MAC manziliga o‘zgaradi.
5. Paket chiqish interfeysidan yuboriladi.

4. FIB va AIB taqqoslanishi

Xulosa

• FIB (Forwarding Information Base) – bu IP yo‘naltirish ma’lumotlarini saqlovchi jadval bo‘lib, marshrutlash jarayonini tezlashtiradi.
• AIB (Adjacency Information Base) – bu Layer 2 ma’lumotlarini saqlovchi jadval bo‘lib, MAC manzillar va interfeyslar haqida ma’lumot beradi.
• Ikki baza birga ishlaydi: FIB keyingi qadam IP manzilini topadi, AIB esa tegishli MAC manzil va interfeysni belgilaydi.
• FIB va AIB ishlatilishi CPU yuklamasini kamaytiradi va paketlarni tezroq yo‘naltirish imkonini beradi.