Root Portni aniqlash jarayoni 

STP (Spanning Tree Protocol) jarayonida har bir switch o‘zining Root Port ini aniqlashi kerak. Root Port – bu switchdan Root Bridge ga eng qisqa yo‘l orqali ulanishni ta’minlaydigan port bo‘lib, Root Bridge ga boradigan asosiy yo‘l sifatida ishlaydi. Root Port faqat Root Bridge bo‘lmagan switchlarda mavjud bo‘ladi. Bu port orqali barcha tarmoq trafiklari Root Bridge tomon yo‘naltiriladi.

Root Portni tanlash jarayoni

STP har bir switchga Root Portni aniqlash uchun quyidagi mezonlar ketma-ketligiga amal qiladi. Jarayon boshlanishida barcha switchlar BPDU paketlari orqali o‘zaro aloqa qiladi.

1. Switch BPDU paketlarini qabul qiladi va yo‘llarni hisoblaydi

Har bir switchga Root Bridge dan kelayotgan BPDU (Bridge Protocol Data Unit) paketlari tarqatiladi. Switch bu paketlarda quyidagi muhim ma'lumotlarni tahlil qiladi:

• Root Bridge ID – Root Bridge identifikatori.
• Root Path Cost – Root Bridge ga borish uchun zarur bo‘lgan yo‘l qiymati.
• Bridge ID – BPDU paketini yuborayotgan switchning identifikatori.
• Port ID – Qo‘shni portning identifikatori.

Har bir yo‘lning Root Path Cost qiymati quyidagi formulaga ko‘ra hisoblanadi:

Root Path Cost = Qo‘shni switchdan kelgan Root Path Cost + Joriy interfeys cost qiymati

2. Eng past Root Path Cost qiymatiga ega yo‘l tanlanadi

Switch bir nechta yo‘l orqali Root Bridge ga ulanish imkoniyatiga ega bo‘lishi mumkin. Bunday holda, switch eng past Root Path Cost qiymatiga ega portni Root Port sifatida tanlaydi. Portning cost qiymati uning tezligiga bog‘liq:

Standart Path Cost qiymatlari:

Misol:

• SW2 switchida Root Bridge ga ikkita yo‘l mavjud:
• Gi1/0/1 port orqali ulanish cost = 4
• Gi1/0/2 port orqali ulanish cost = 19

Bu holda Gi1/0/1 port Root Port sifatida tanlanadi, chunki uning path cost qiymati pastroq.

3. Root Path Cost qiymatlari teng bo‘lsa, reklama qilayotgan switchning Bridge Priority qiymati solishtiriladi

• Agar bir nechta yo‘lning path cost qiymatlari bir xil bo‘lsa, switch qo‘shni switchdan kelayotgan BPDU paketlaridagi Bridge Priority qiymatini solishtiradi.
• Eng past priority qiymatiga ega BPDU ustun hisoblanadi va o‘sha yo‘ldan kelgan port Root Port bo‘ladi.

Misol:

• SW2 switchi ikkita yo‘l orqali Root Bridge ga ulanish imkoniyatiga ega.
• Yo‘l 1: Qo‘shni switch (SW3) priority = 32768
• Yo‘l 2: Qo‘shni switch (SW4) priority = 4096

Bu holda SW4 orqali o‘tuvchi yo‘l afzal hisoblanadi, chunki uning priority qiymati pastroq.

4. Priority qiymatlari teng bo‘lsa, MAC Address qiymati solishtiriladi

• Agar path cost va priority qiymatlari teng bo‘lsa, reklama qilayotgan switchning MAC Address qiymati solishtiriladi.
• Pastroq MAC manzilga ega switchdan kelgan BPDU afzal hisoblanadi va o‘sha port Root Port bo‘ladi.

Misol:

• Qo‘shni switchlar SW3 va SW4 o‘z BPDU larida teng qiymatlarni reklama qilmoqda:
• SW3 MAC address: 00:62:EC:9D:C5:00
• SW4 MAC address: 00:81:C4:FF:8B:00

Bu holda SW3 MAC manzili pastroq bo‘lgani uchun SW3 orqali o‘tgan yo‘l tanlanadi.

5. Qo‘shni switchning port priority qiymati solishtiriladi

• Agar path cost, priority va MAC manzil qiymatlari ham teng bo‘lsa, qo‘shni switchning port priority qiymati solishtiriladi.
• Pastroq port priority qiymatiga ega interfeys afzal hisoblanadi.

Port priority-ni sozlash:

Administrator port priority qiymatini qo‘lda o‘zgartirishi mumkin:

Switch(config-if)# spanning-tree port-priority <value>

Standart qiymat: 128.

6. Port priority teng bo‘lsa, eng kichik port raqami tanlanadi

• Agar barcha oldingi qiymatlar teng bo‘lsa, eng kichik port raqamiga ega interfeys Root Port sifatida belgilanadi.

Misol:

• Switchning ikkita portida barcha qiymatlar teng: Gi1/0/1 va Gi1/0/2.
  Bu holda Gi1/0/1 afzal bo‘ladi, chunki uning port raqami kichikroq.

Root Port aniqlangach, portning holatini tekshirish

Root Port va boshqa port rollarini tekshirish uchun quyidagi buyruqdan foydalaniladi:

Switch# show spanning-tree vlan <vlan-id>

Natija:

Interface   Role   Sts   Cost   Prio.Nbr   Type
--------- ---------- ---- --- --------- --------
Gi1/0/1      Root  FWD     4      128.1     P2p
Gi1/0/2      Desg  FWD     4      128.2     P2p
Gi1/0/3      Blck  BLK     19     128.3     P2p

• Root Port: Gi1/0/1 port Root Bridge ga ulanish uchun ishlatiladi.
• Designated Port: Gi1/0/2 port segmentda asosiy trafik yo‘nalishini ta’minlaydi.
• Blocking Port: Gi1/0/3 port tarmoqdagi halqalarni oldini olish uchun bloklangan.

Jarayonning umumiy xulosasi

1. Switchlar BPDU paketlarini qabul qilib, Root Path Cost qiymatlarini hisoblaydi.
2. Eng past path cost qiymatiga ega port Root Port sifatida belgilanadi.
3. Agar path cost qiymatlari teng bo‘lsa, switch priority, MAC Address, port priority, va port raqami kabi qo‘shimcha mezonlarni tahlil qiladi.
4. Root Port aniqlangach, boshqa portlar Designated Port yoki Blocking Port sifatida belgilanadi.

Bu jarayon orqali STP tarmoqda barqaror yo‘l tanlashni ta’minlaydi va halqalardan qochadi.