Zabbix va Prometheus o‘rtasidagi farqlar

Zabbix va Prometheus – eng ommabop monitoring tizimlaridan bo‘lib, ular serverlar, tarmoq qurilmalari, ilovalar va xizmatlarni kuzatish uchun ishlatiladi. Ularning ishlash prinsipi, arxitekturasi va qo‘llanilish sohalari farqlidir.

1️⃣ Umumiy taqqoslash

2️⃣ Arxitektura farqlari

📌 Zabbix qanday ishlaydi?

🔹 Agent-based va agentless yondashuv – Zabbix server monitoring agentlari orqali ma’lumot to‘playdi.
🔹 Push modeli – Ma’lumotlar agent yoki SNMP orqali serverga yuboriladi.
🔹 Ma’lumotlar saqlanadi – MySQL, PostgreSQL, SQLite yoki TimescaleDB bazalarida.

📌 Zabbix arxitektura komponentlari:
✅ Zabbix Server – Monitoring markazi.
✅ Zabbix Agent – Serverlarda yoki xizmatlarda o‘rnatiladi.
✅ Database (MySQL/PostgreSQL) – Monitoring metrikalarini saqlash.
✅ Frontend (Web GUI) – Monitoring va alertlarni ko‘rsatish uchun.

📌 Prometheus qanday ishlaydi?

🔹 Pull modeli – Prometheus monitoring agentlari (exporter’lar) orqali metrikalarni HTTP orqali oladi.
🔹 Mikroservislar uchun moslashgan – Kubernetes va konteyner muhitlarida ishlaydi.
🔹 Time-Series Database (TSDB) – Zabbix SQL asosida ishlasa, Prometheus vaqt bo‘yicha metrikalarni saqlash uchun maxsus TSDB’dan foydalanadi.

📌 Prometheus arxitektura komponentlari:
✅ Prometheus Server – Monitoring bazasi va ma’lumotlarni yig‘ish.
✅ Exporters – Ma’lumot yig‘ish uchun agentlar (Node Exporter, Blackbox Exporter).
✅ Alertmanager – Alertlarni boshqarish.
✅ Grafana – Monitoring vizualizatsiyasi.

3️⃣ Ma’lumot yig‘ish usuli farqlari

📌 Prometheus nima uchun "Pull modeli"dan foydalanadi?

✅ Mikroservislar uchun mos – Har bir servis metrikalarni HTTP orqali taqdim etadi.
✅ Kubernetes va konteyner muhitlarida yaxshi ishlaydi – Har bir pod yoki container monitoring qilinishi mumkin.

📌 Zabbix nima uchun "Push modeli"dan foydalanadi?

✅ Qo‘shimcha trafik yaratmaydi – Agentlar monitoring serverga ma’lumotlarni yuboradi.
✅ Tarmoq uskunalarini monitoring qilish uchun mos – SNMP yoki WMI orqali ishlaydi.

4️⃣ Alert va bildirishnoma tizimi

📌 Prometheus alert tizimi qanday ishlaydi?

🔹 Alertmanager – Prometheus server alohida Alertmanager komponenti orqali bildirishnomalarni jo‘natadi.
🔹 O‘rnatilgan trigger’lar orqali metrikalarni nazorat qilish – CPU yuklanishi, xotira ishlatilishi va xizmat holati kabi ma’lumotlar asosida avtomatik xabar berish.

📌 Zabbix alert tizimi qanday ishlaydi?

🔹 Ichki alert tizimi mavjud – Zabbix’da trigger’lar va thresholdlar asosida avtomatik bildirishnomalar jo‘natish mumkin.
🔹 E-mail, SMS, Telegram, Slack orqali ogohlantirish – To‘g‘ridan-to‘g‘ri Zabbix GUI orqali sozlanadi.

5️⃣ Qo‘llanilish sohalari

📌 Zabbix qayerda yaxshi ishlaydi?

✅ Katta korporativ tarmoqlar – Qo‘llab-quvvatlash va kengaytirish oson.
✅ Tarmoq uskunalari monitoringi – SNMP orqali ishlash.
✅ Markazlashgan server monitoringi – Har xil tizimlarni bir joyda kuzatish.

📌 Prometheus qayerda yaxshi ishlaydi?

✅ Cloud-native va mikroservis monitoring – Kubernetes, Docker, AWS va GCP muhitlari uchun mos.
✅ Yuqori hajmdagi monitoring tizimlari – Katta ma’lumotlarni real vaqt rejimida qayta ishlash.
✅ Distribyutiv va elastik monitoring – Hajmni oshirish oson, modullashgan arxitektura.

6️⃣ Zabbix vs Prometheus – qaysi biri yaxshiroq?

Xulosa

✅ Zabbix – Katta tarmoqlar va klassik IT infratuzilmalar uchun eng yaxshi yechim.
✅ Prometheus – Mikroservislar, konteynerizatsiya va bulut xizmatlarini monitoring qilish uchun mos.

💡 Qaysi monitoring tizimi kerak?
🔹 Tarmoq va server monitoringi kerak bo‘lsa – Zabbix.
🔹 Mikroservis va Cloud-native monitoring kerak bo‘lsa – Prometheus.