تولید محتوا
سیستم یا سامانه مدیریت محتوا (به انگلیسی Content Management System که آن را به اختصار CMS می‌خوانند) در تعریف ساده یک نرم‌افزار تحت وب به منظور ساخت، مدیریت، اصلاح، ویرایش و در نهایت انتشار محتوای دیجیتال اعم از متن، عکس، فایل صوتی یا ویدئویی و دیگر فرمت‌های فایل‌ها در وب‌سایت‌ها است.
این مقوله با عناوین دیگری مثل Web Content Management یا به اختصار WCM و همچنین Digital Experience Platform یا به اختصار DXP نیز شناخته می‌شود. در این مطلب تصمیم داریم تا این مبحث را از نگاهی جامع مورد بررسی قرار داده و جوانب مختلف آن را مطرح کنیم. با مطالعه این مقاله می‌توانید درک صحیحی از بحث سامانه‌های مدیریت محتوا داشته باشید.
سی‌ام‌اس‌ها از اوایل قرن بیستم و با همه‌گیر شدن دنیای اینترنت جایگاه اصلی خود را پیدا کردند و طی چند سال بعد از ظهور خود پیشرفت قابل توجهی پیدا کردند. می‌توان گفت هرکسی که حتی در مبتدی‌ترین سطح در بحث طراحی یا کار در سایت‌ها فعالیت داشته است به نوعی با این مبحث روبه‌رو شده است. در دهه اخیر گسترش چشمگیر سامانه‌های مدیریت محتوا آنقدر زیاد بوده که باید بگوئیم هرکسی از هر قشری که در سطح اینترنت (وب‌سایت) فعالیت می‌کند با این ابزارها سر و کار دارد.
حتی اگر یک وبلاگ‌نویس ساده هستید نیز شما باز هم در حال کار با یک CMS هستید. این حجم از محبوبیت و گسترش سی‌ام‌اس‌ها یک دلیل اصلی دارد و آن هم این است که در این سیستم‌ها همه چیز به صورت پیش‌فرض آماده استفاده هستند و به خاطر همین مسئله یعنی حتی بدون داشتن کمترین دانش در بحث وب و به خصوص کدهای HTML می‌توانید یک وب‌سایت را با کمک این ابزارها مدیریت کنید.
البته بحث وبلاگ و وبلاگ‌نویسی به خاطر سادگی و عدم نیاز به مباحث فنی و گسترده به طور کلی در زیرمجموعه سی‌ام‌اس‌ها جای می‌گیرند. به همین خاطر می‌توان با کمک یک CMS ساده تنها در چند دقیقه یک بلاگ راه‌اندازی کرد. اگر هم تمایلی به خرج هزینه یا راه‌اندازی سیستم انحصاری خود ندارید و می‌خواهید زمان این روند را حتی کوتاه‌تر هم کنید، می‌توانید توسط پلتفرم‌های بلاگینگ مثل Wordpress یا Blogspot به صورت رایگان و سریع یک بلاگ بسازید و محتوای وبلاگی ایجاد کنید.
سیستم مدیریت محتوای کد باز یا Open Source به نرم‌افزارهای رایگانی گفته می‌شود که کدهای آن در دسترس و قابل تغییر و توسعه هستند. این دسترسی باعث می‌شود بتوانید هر تغییری که دوست دارید در سایت خود اعمال کنید. در حالت عادی به این ویژگی نیازی ندارید. معمولا قالب‌های آماده پاسخگوی نیاز تمامی کاربران هستند. تنها در صورتی که بخواهید برای یک کسب‌وکار بزرگ سایت طراحی کنید، ممکن است به تغییر و توسعه کدها نیاز داشته باشید.
ویژگی مثبت نرم‌افزارهای متن باز یا کد باز این است که کاربران و کارشناسان بسیاری در سراسر جهان به آن دسترسی دارند. به این ترتیب، هر روز افزونه‌های بیشتری برای آن‌ها ارائه می‌شود. می‌توان گفت این گونه نرم‌افزارها از نوعی خرد جمعی بهره می‌برند.
سیستم مدیریت محتوای اشتراکی یا Software As A Service یا SAAS با نام‌های سرویس اشتراکی یا اجاره نرم‌افزار نیز شناخته می‌شود. این نوع سیستم‌ها مشابه نرم‌افزارهای متن باز عمل می‌کنند اما اجازه دسترسی به کدها را به کاربران نمی‌دهند. اشتراک این سیستم‌ها را باید از شرکت‌های ارائه‌دهنده خریداری کنید. هزینه به صورت سالانه یا ماهانه یا بسته محصول محاسبه می‌شود. هزینه اشتراک نرم‌افزاهای SAAS شامل هزینه هاست، طراحی قالب، پشتیبانی و … می‌شود. نیازی به پرداخت هزینه جداگانه برای این موارد نیست. به این نوع سیستم‌ها سایت‌ساز هم گفته می‌شود.
یکی دیگر از سیستم مدیریت محتوا ی محبوب که توسط شرکت های مطرحی چون New York Observer، Popular Science، MIT، Sony Music و Fast Company بکار گرفته شده، دروپال است. ویژگی های منعطف و کاربرپسند این سامانه امکان مدیریت محتوای سایت ها را تسهیل کرده است. دروپال دارای انجمن توسعه دهندگان فعال، تعداد زیادی کانال IRC و تالارهای گفتگو و مستنداتی است که پیوسته به روز و بهینه می شوند. این مستندات دربرگیرنده تمامی نیازهای نصب و راه اندازی وب سایت ها، ماژول ها، طراحی قالب ها و دیگر مسائل مرتبط است. وجود بیش از 6000 افزونه برای این سامانه تاثیر چشمگیری در افزایش قابلیت های این CMS جهت مدیریت محتوا داشته و بدان معناست که با بکارگیری این سیستم می توان تمام تمرکز را متوجه طراحی و راه اندازی وب سایت نمود و نیاز به درگیری با کدنویسی از میان رفته است.
مزایای دروپال:
- انجمن پشتیبانی قدرتمند متشکل از کانالهای IRC و حتی پشتیبانی زنده
- وجود بیش از 6000 افزونه که این سامانه را تا حد زیادی قابل توسعه کرده است.
- استفاده از این سامانه توسط شرکت های بزرگ که خود گواه قدرت این سامانه است.
معایب دروپال :
- پیچیدگی برای طراحی سایت های ساده و ابتدایی
- کمبود چشمگیر قالب های رایگان و غیررایگان
- پیچیدگی در ایجاد قالب
موارد استفاده از دروپال:
- وب سایت هایی با محتوای ذخیره سازی فایل ها
- شبکه های اجتماعی
- پرتال های خبری
- وبلاگ های اجتماعی
- وب سایت هایی جهت اشتراک گذاری ویدئو و عکس