Mikroskopning yaratilish tarixi
Mikroskopning yaratilish tarixi juda uzoq o'tmishga borib taqaladi. Bu ajoyib uskuna oddiy trubkadan tortib, million martagacha kattalashtirib ko'rsata oladigon elektron mikroskoplargacha bo'lgan uzoq yo'lni bosib o'tdi.
Ilgari boy odamlar ilm-fanga qiziqqanligi sababli, ular buyurtma qilgan mikroskoplarning yagona namunalari qimmatbaho toshlar va oltinlar bilan bezatilgan, ularni saqlash uchun qutilar fil suyagi va qimmatbaho yog'ochdan qilingan. Hozirgi vaqtda ko'plab mikroskoplar mavjud bo'lib, ular inson faoliyatining turli sohalarida qo'llaniladi: tibbiyot, sanoat, arxeologiya, elektronika va boshqalar.
Zakariya Yansenning mikroskopi.
Birinchi mikroskopni gollandiyalik ko'zoynak ustasi Zakariya Yansen yaratgan. Bu uchida ikkita linzali oddiy naycha edi. Rasmni sozlash trubkani (naychani) tortib olish orqali amalga oshirildi. Ushbu oddiy mikroskop yanada murakkab asboblarni yaratish uchun asos bo'ldi. Bu trubka 3-10 martagacha kattalashtirib ko'rsatgan.
XVII asr boshlarida Galiley Galiley Qavariq linzalardan birini botiq linzaga almashtirib, Yanssen trubkasini oʻzgartirdi. Naycha chiqarib olinganda bu mikroskop teleskop vazifasini ham bajargan. Taxminlarga ko'ra, Galiley mikroskopi usta Juzeppe Kampagni tomonidan yog'och, karton va teridan yasalgan va uch oyoqli metall stendga joylashtirilgan. Galileo mikroskopi 9 martagacha kattalashtirib ko'rsata olgan.
XVII asrning oʻrtalarida Robert Guk Mikroskopning juda qulay modelini yigʻdi: trubka egilib turishi mumkin edi. Yaxshi yoritish uchun olim maxsus moy chiroq va SUV bilan to'ldirilgan shisha sharni ixtiro qildi. Guk mikroskopi 50 martagacha kattalashtirib ko'rsata olgan.
XVII asr oʻrtalarida Levenguk ixtirosi ikkita kichik plastinadan iborat boʻlib, ular orasiga mitti linza oʻrnatilgan va oʻrganilayotgan narsa igna ustiga qoʻyilgan. Ignani maxsus vint yordamida siljitish mumkin edi. Mikroskop tasvirni 300 marta kattalashtirishi mumkin edi, bu o'sha vaqt uchun aqlga sig'mas edi.
XVII asr Drebbel mikroskopi zarhal nay bo'lib, u qat'iy vertikal holatda bo'lgan. Bunday mikroskop bilan ishlash juda qulay emas edi.
Iogan van Muschenbroek tomonidan yaratilgan mikroskop 17-asr oxirida Iogan van Muschenbroek noodatiy va ishlatish uchun qulay mikroskop yaratdi. Ob'ektiv va ushlagich "Moshenbroek yong'oqlari" deb nomlangan harakatlanuvchi bo'g'inlar yordamida mahkamlangan. Bu mikroskopga katta moslashuvchanlikni berdi. Bu miroskop ob'ektni 70 martagacha kattalashtirib ko'rsata olgan.
Shevalie firmasi mikroskopi XIX asr Fan oldinga qadam tashladi. Shevalie firmasi mikroskoplarni ishlab chiqarishni boshladi, ularning maqsadi endi bitta oddiy emas, balki ko'plab maxsus sayqallangan akromatik linzalardan iborat edi. Bu yuqori aniqlikga erishish va tasvirni buzilmasdan va aniqroq uzatish imkonini berdi. Bu mikroskop tasvirni 200 martagacha kattalashtirib ko'rsata oladi.
USB mikroskop kompyuterga USB port orqali ulanadigan kichik raqamli asbobdir. Ko'zoynak o'rniga tasvirni to'g'ridan-to'g'ri kompyuter monitoriga yuboradigan kichik veb-kamera mavjud. Bu mikroskop tasvirni 1000 martagacha kattalashtirib ko'rsata oladi.
XX asr Elektron mikroskoplar paydo bo'ladi. Olimlar yorug'lik nurini mikrozarrachalar - elektronlar oqimi bilan almashtirdilar. Elektron mikroskopda tasvirni olish uchun maxsus magnit linzalar qo'llaniladi, ular magnit maydon yordamida elektronlarning harakatini boshqaradi. Bu mikroskoplar tasvirni 1000000 va undan ortiq martagacha kattalashtirib ko'rsata oladi.
