დერივატივიბი
დერივატივი წარმოებული ფინანსური ინსტრუმენტია (მეორე დონის ფასიანი ქაღალდი), რომელიც არის ძირითადი აქტივის (პირველი დონის ფასიანი ქაღალდის ან საქონლის) მიღების ხელშეკრულება.
რა არის დერივატივი მარტივი სიტყვებით?
ეს არის შეთანხმება ბირჟაზე ვაჭრობის ორ მონაწილეს შორის, რომელიც დაფუძნებულია მომავალში ძირითადი აქტივის ფასზე. ერთი მხარე იღებს ვალდებულებას შეასრულოს ძირითად აქტივზე ნაკისრი ვალდებულებები, ხოლო მეორე - მიიღოს უფლება გადარიცხოს წინასწარ განსაზღვრულ ვადაში.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რა არის ფინანსური დერივატივები?
ეს არის გაცვლითი ინსტრუმენტები ფიუჩერსული ოპერაციების განსახორციელებლად. დერივატივი გამომდინარეობს ძირითადი აქტივის ღირებულებიდან და არა ასლიდან. ვაჭრობის მონაწილეები იყენებენ დერივატივს სპეკულაციის (მაღალი მოგების მიღების) და ჰეჯირების რისკებისათვის.
ფინანსური დერივატივი არსებობს მიწოდებითი (თუ ძირითადი აქტივი არის საქონელი, როგორიცაა ნავთობი, გაზი, ხორბალი და ა.შ.) და ანგარიშსწორებითი (არამიწოდებითი - გამოითვლება ფორმულის გამოყენებით, ფასები არის წმინდად პირობითი, არ არსებობს ძირითადი აქტივის მიწოდება, როგორიცაა ინდექსი ფიუჩერსები და სხვა).
საერთო დერივატივები: ფიუჩერსები, ოფციონები, ფორვარდები
ფიუჩერსები არის ბირჟაზე გაფორმებული კონტრაქტი მომავალში ძირითადი აქტივის შესაძენად / გასაყიდად, მაგრამ ფასის წინასწარი შეთანხმებით.
ფორვარდი არის ფიუჩერსების ანალოგი ბირჟის გარეთ, რომლის პირობებიც შეთანხმებულია ორ მონაწილეს შორის, ბირჟის ჩარევისა და კონტროლის გარეშე.
ოფციონი არის უფლება (მაგრამ არა ვალდებულება) რათა დაიდოს გარიგება ძირითადი აქტივის ყიდვის / გაყიდვის წინასწარ განსაზღვრულ ფასად ან არაფიქსირებულ ფასად, თუმცა გამოითვლება წინასწარ განსაზღვრული ფორმულის შესაბამისად, მომავალში განსაზღვრულ მომენტში ან განსაზღვრული პერიოდის განმავლობაში, კონკრეტული მოვლენის გაჩენის ან მის გარეშე. ამ შემთხვევაში, ოფციონის გამყიდველი ვალდებულია შესაბამისად გაყიდოს აქტივი ან იყიდოს იგი ოფციონის მყიდველისგან მისი პირობების მიხედვით. ოფციონის საწყისი შესყიდვა ხშირად ასევე გადახდილია; ამრიგად, თუ გამოყენებულია ეს ვარიანტი, მყიდველი საბოლოოდ იხდის მოლაპარაკების ორ მხარეს. არსებობს გაყიდვის, ყიდვის და ორმაგი ვარიანტები.
დერივატივების მეთოდური გამოყენებით ინვესტორი ამცირებს რისკებს და ზრდის საფონდო გარიგებების მომგებიანობას საფონდო ბირჟაზე.