Xiyonatning Shirin Ta’mi
Kechasi Xeeso Sanning qat’iy nigohlari ostida mashinaga o‘tirdi. U shovqinsiz harakatlanayotgan transport ichida bir so‘z demasdan yo‘lda davom etdi. Sanning o‘zidan taralayotgan sovuq aura Xeesoning fikrlarini chalg‘itardi. Ichida o‘z-o‘zidan savollar tug‘ildi: "Nima uchun u meni nazorat qiladi? Nima uchun u meni doim himoya qiladi?" Lekin bu savollarni so‘rashga jur’ati yetmadi.
Mashina katta, ulkan binoning yonida to‘xtadi. San avval o‘zi chiqdi, so‘ng Xeesoga bir nigoh tashlab, qisqacha buyurdi:
— Ichkariga kir.
Xeeso so‘zsiz eshikni ochib, ichkariga qadam qo‘ydi. Bu joyning ichki qismi shafqatsiz, zamonaviy sovuq ranglarda bezatilgan edi. Devorlardagi suratlar faqat qurol-yarog‘, o‘yin qoidalari va jazolash sahnalarini aks ettirardi. Xeesoning yuragi tezroq ura boshladi, lekin u o‘zini kuchli tutishga harakat qildi.
San uni uzun koridor bo‘ylab olib bordi. Nihoyat, ular o‘rtada katta stol turgan xona eshigiga yetib kelishdi. Stol atrofida bir nechta jiddiy va sovuq ko‘zli odamlar o‘tirgan edi. Ularning nigohlari birdan Xeesoga qadaldi.
San gap boshladi:
— Bu Xeeso. Men unga ishonaman, lekin bugun u buni hammaga isbotlashi kerak.
Odamlar bir-birlariga qarashdi, kimdir masxaraomuz kuldi, boshqalari esa indamay kuzatishda davom etdi. Stolning boshida o‘tirgan, quyuq soqolli yoshi katta odam Sanga tikilib:
— Ishonch — bu faqat so‘zlar emas, San. Uni sinaymizmi? — deb so‘radi.
San kulimsirab bosh irg‘adi.
— Xohlaganingizni qiling. Lekin shuni bilingki, Xeeso o‘z vazifasini bajaradi.
Soqolli odam qo‘lini ko‘tardi, va darhol ikki kishi Xeesoni o‘rtaga olib chiqdi. Ulardan biri uning yonida turib dedi:
— Bu yerda kuchli va aqlli bo‘lganlar yashaydi. Omon qolishni istasang, endi o‘z mahoratingni ko‘rsat.
Xeeso qaltirashni his qildi, lekin bu qo‘rquvni yuziga chiqarmadi. U maydon o‘rtasida turib, o‘z qarorida qat’iy edi. San bir necha qadam uzoqda turar, uning sovuq nigohlari Xeesoga tikilgan edi. Bu nigohlar go‘yo unga: "Men seni sinayman, agar yiqilsang, bu o‘yin senga tugaydi," deyayotgandek edi.
Shu payt o‘rtaga qora kiyimdagi baland bo‘yli erkak chiqdi. Uning qo‘lidagi pichoq ko‘zga tashlandi. Erkak tabassum qilib:
— Qani, kuchingni ko‘rsataylik, go‘zal.
Xeeso bir lahzaga o‘z nafasini ushlab qoldi. Uning atrofida muvozanatni yo‘qotishga imkon qidirmoqchi bo‘lgan bu odam xavfli edi. Lekin Xeeso o‘zini bosiqlik bilan ushlab turdi.
Erkak hujum qildi, pichoq Xeesoning yonidan chiyillab o‘tdi. Ammo Xeeso tez harakat qilib, undan qochishga ulg‘urdi. Erkak yana hujumga o‘tdi, lekin bu safar Xeeso uning bilagini mahkam ushladi va bir harakatda qurolni tushirdi. Erkakning yuzi qizarib ketdi, ammo Xeeso bu imkoniyatni boy bermadi — u pichoqni olib, uni zudlik bilan stolga sanchdi.
Atrofda turganlarning ko‘zlarida hayrat paydo bo‘ldi. San esa sekin jilmayib, boshini irg‘adi.
— Yaxshi boshlovchi uchun ajoyib dars, — dedi u.
Lekin Xeeso uchun bu endi boshlanish edi. U o‘z oldiga yangi maqsad qo‘ydi: bu dunyoda kuchli bo‘lish, nafaqat omon qolish, balki o‘z o‘yinini o‘ynash.
Ertasi kuni San Xeesoni yangi topshiriqqa olib bordi. Bu safar u o‘z ichidagi qat’iyatni va Sanga bo‘lgan ishonchini sinab ko‘rishi kerak edi. Ammo bu topshiriq uning hayotini tubdan o‘zgartirardi...
Xeeso yangi topshiriq oldidan o‘zini yana bir marta tayyorladi. Sanning sovuq nigohlarini sezganida, ichida nimadir qaynab ketdi. Bu nafaqat qo‘rquv, balki unga nisbatan tushunarsiz hissiyot edi. U o‘zini qat’iy tutishga majbur edi.
San uni yerto‘la tomonga boshladi. Har bir qadamlarida mayin shovqin eshitilib turardi. Nihoyat, tor va qorong‘i xona oldida to‘xtashdi. San orqasiga o‘girilib, xuddi uning ichki dunyosini o‘qiyotgandek ko‘ziga qaradi.
— Bu safar haqiqiy ish. Omon qolishni istasang, his-tuyg‘ularingni chetga sur, — dedi u past va jiddiy ovozda.
Xeeso bosh irg‘adi. U ichkariga qadam qo‘yganida, xona sovuq havodan va o‘tkir hiddan to‘lib ketganini sezdi. Markazda stulga bog‘langan bir odam bor edi. Uning boshi egik, kiyimlari esa qon izlariga belangan edi. Xeesoning yuragi tez-tez urib ketdi, lekin u buni bildirmaslikka harakat qildi.
San Xeesoning yoniga kelib, yelkasiga engil teginib dedi:
— Bu odam bizga kerakli ma’lumotni bermoqchi emas. Lekin sen uni gapirishga majbur qilasan.
Xeeso bir lahzaga nafas ololmay qoldi. "Bu — sinov," deb o‘zicha o‘yladi. "Men buni uddalay olmasam, ular menga ishonmaydi."
U odamning oldiga yaqinlashdi. Erkak boshini ko‘targanida, Xeeso uning ko‘zlarida nafrat va qo‘rquvni ko‘rdi. U o‘zini kuchli tutishga harakat qildi, lekin ichida silkinayotgan hissiyotlar tinchlanmasdi.
San uning har bir harakatini kuzatardi. Xeeso erkakning yuziga qattiq qarab, sovuq ohangda gapirdi:
— Ma’lumotni berasanmi yoki boshqa yo‘lni tanlashni xohlaysanmi?
Erkak kulib yubordi, ammo bu kulgi og‘riqli edi.
— Sen meni qo‘rqita olmaysan, qizcha, — dedi u masxaraomuz ohangda.
Xeeso ichida qaynayotgan kuchni to‘pladi. U o‘zining har bir harakatida San va atrofdagilarning ishonchini qozonishi kerakligini bilar edi. Lekin u birinchi marta bu qadar murakkab vaziyatga tushgandi.
San uning yoniga yaqinlashib, qulog‘iga sekin gapirdi:
— Agar sen buni qila olmasang, bu o‘yin sen uchun tugaydi. Unutmaki, kuchli bo‘lishni xohlaganlar hissiyotlarini yo‘q qilishadi.
Xeeso ko‘zlarini yumib, chuqur nafas oldi. So‘ngra, u erkakning qo‘liga teginib, pichirlab dedi:
— Hayotingni qutqarish uchun yana bir imkoning bor. Gapir.
Erkak bir lahzaga ikkilanib qoldi, lekin keyin boshini qimirlatdi.
— Nima kerakligini bilmayman... lekin o‘ylashimga vaqt ber, — dedi u, ovozi titrab.
San bu vaziyatni kuzatib turardi. U Xeesoga qarab, xuddi qandaydir sirli ishora qilgandek bosh irg‘adi.
Ammo bu lahzaning tinchligi uzoqqa cho‘zilmadi. Tashqarida to‘satdan bir guruh qurollangan odamlarning ovozi eshitildi. San tezkorlik bilan qurolini oldi va Xeesoga buyurdi:
— Bu yerda o‘z yo‘lingni top. Mening orqamdan kelma.
Xeeso uning ortidan ergashmoqchi edi, lekin Sanning qat’iy ovozi uni joyida to‘xtatdi. U bir necha soniya turib qoldi va ichida o‘ziga: "Endi bu mening o‘yinim," dedi.
U xonada yolg‘iz qolganda, tashqarida boshlanayotgan jangning ovozlarini eshitardi. Ammo Xeeso bilardi: bu sinovdan o‘tish uchun o‘zining eng ichki kuchini namoyon qilishi kerak edi. Ammo u hali bilmas edi — bu sinov uning hayotini tubdan o‘zgartiradigan yo‘llarga olib borardi...
Xeeso yerto‘lada yolg‘iz qoldi. Erkakning og‘riqli nafas olishi xona sukunatini buzib turardi. Tashqarida esa otishmalar ovozi tobora yaqinlashardi. Xeeso ichki xavotirini bosishga harakat qilib, o‘zini tinchlantirdi. "Bu vaziyatdan chiqsam, ularning oldida ishonchni qozonaman," deb o‘ziga takrorladi.
Stulga bog‘langan erkak unga qarab, kulimsiradi:
— Saning o‘yiniga tushib qolding, shunday emasmi? Endi u seni qanday ishlatishni biladi.
Xeeso uning gaplariga e’tibor bermaslikka harakat qildi. Ammo erkakning so‘zlari ko‘ngliga g‘ulg‘ula solgandek edi. U erkakning ko‘ziga tik qarab, qat’iy ovozda dedi:
— O‘zingni qutqarish uchun gapir. Menga ma’lumot kerak, yoki bu sen uchun tugaydi.
Erkak endi unga jiddiy qaray boshladi. U Xeesoning qat’iyati va ko‘zlarida paydo bo‘lgan sovuqlikni payqadi.
— Mayli, — dedi u past ovozda. — Lekin sen bilishing kerak, bu ma’lumot seni o‘ldirishi mumkin.
Xeeso uning gapidan hayron bo‘ldi. Erkak sekin gap boshladi:
— Sen izlayotgan hujjatlar "Yashirin Qilich" operatsiyasiga tegishli. Bu operatsiya San uchun ham xavfli. U o‘zi haqida ko‘p narsani aytmagan, to‘g‘rimi?
Xeeso biroz ikkilanib qoldi. Erkakning aytayotgan gaplari uning miyasida chaqmoqdek jarangladi. U Sanga nisbatan ishonchini yo‘qotib qo‘ymaslikka urinayotgan edi, lekin ichida shubha paydo bo‘ldi.
Tashqarida otishma ovozlari to‘xtadi. Xeeso tezda erkakning bog‘langan qo‘llarini bo‘shatdi.
— Bu nima qilayotganingni anglatmaydi, — dedi erkak. — Lekin menga ishonmasang, San bilan hammasi tugaganini tushunasan.
Shu payt eshik ochilib, xona ichiga San kirib keldi. Uning kiyimlari chang va qon dog‘lariga belangan edi. U xonadagi manzaraga ko‘z yugurtirib, Xeesoning yonida bo‘shatilgan erkakni ko‘rib qotib qoldi.
— NIMA QILAYOTGANINGNI BILASANMI?! — Sanning ovozi to‘fondek portladi.
Xeeso ko‘zlarida qaltirash sezilib tursa-da, qat’iy turdi:
— U menga kerakli ma’lumotni berdi. Unga ishonishim kerak edi.
San unga yaqinlashib, yelkasidan mahkam ushladi. Uning nigohlari sovuq edi.
— Ishonish? Bu dunyoda hech kimga ishonib bo‘lmaydi, Xeeso. Hamma seni aldaydi, hatto men ham.
Sanning oxirgi so‘zlari Xeesoni titrab ketkazdi. Bu gaplar xuddi uning ichki dunyosini yorib tashlagandek edi. Xeeso Sanga tik qaradi.
— Agar menga ishonmasang, unda meni o‘ldir. Chunki men o‘z yo‘limni tanladim.
Xona sukunatga to‘ldi. San bir necha soniya davomida jim turdi, so‘ng yelkasini bo‘shatib, Xeesodan uzoqlashdi.
— Qolganini keyin gaplashamiz, — dedi u past ovozda. — Hozir esa bu joyni tark etamiz.
Ammo ular xonadan chiqishga ulgurmasdan, devorlar o‘rtasida portlash ovozi yangradi. To‘rt tarafdan qurollangan odamlar bostirib kirishdi. San Xeesoni ortiga yashirib, qurolini o‘qtaldi.
— Bu yerga endi chiqish yo‘q, — dedi bosqinchi qo‘mondon. — Siz ikkovingiz bizning nishonimizsiz.
San va Xeeso bir-biriga qarab, oxirgi kurashga tayyorlanishdi. Shu damdan boshlab ular hayot va o‘lim o‘rtasidagi keskin o‘yinga kirib borishardi.