(221) Оптическая мастерская Jakob Pik (Яков Пик). Варшава.
ПОЛЬША. Заводы по производству весов и гирь - https://teletype.in/@funtofil/205113.html
Гири100 и 50 гр. Клеймо - J. Pik w WAR. Фото из Инета
Гиря 24 зол. 1858 г. Фото из Инета
Клейма на коромысле весов. Фото из Инета
Часть коромысла весов с клеймом - Я.ПИКЪ ОПТИКЪ Г.ВАРШАВЫ Фото из Инета
Гиря № 40. Вес 96, 47 гр. Яков Пик, Варшава.
Рik Jakub, pseud. Optyk miasta Warszawy (1806–1897). Ur. w Częstochowie. Brak jest jakichkolwiek danych dotyczących rodziców i młodości P-a. W r. 1826 F. Pik (może ojciec?) otworzył w Warszawie przy ul. Wierzbowej «Nową Kosmodramę Narodową», będącą pokazem kilkudziesięciu obrazowo treści patriotycznej. W r. 1834 P. uczęszczał do Warszawskiej Szkoły Rabinów, a po jej ukończeniu pracował w szlifierni optycznej zwanej Instytutem, prowadzonej przez Mateusza Ottona Bachmanna przy ul. Podwale 22. W r. 1844 był zarządzającym tego Instytutu, a w r.n. wystąpił jako właściciel zakładu. Wkrótce przeniósł go do pałacu Paca, a w r. 1848 do budynku przy ul. Miodowej 4. Zakład odznaczał się precyzją i terminowością wykonywanych prac. W r. 1847 P. otrzymał tytuł honorowego optyka i mechanika Warszawy oraz pozwolenie znaczenia wyrobów cechą herbu Królestwa. Prowadził także sprzedaż sprzętu medycznego i udostępniał posiadane urządzenia do zabiegów leczniczych, jak np. «machinę elektryczną do elektryzowania cierpiących na reumatyzm, paraliże i wszelkie przez lekarzy uznane choroby z zatkania humorów w ciele pochodzących a to bezpłatnie jedynie za drobnym datkiem do skarbony dla sierot». Dbał o reklamę swego zakładu w prasie i w kalendarzach, a na wystawie umieszczał automaty poruszane mechanicznie i termometr ogromnych rozmiarów.
Гири с клеймом Яков Пик. Фото из Инета.
W r. 1855 P. odbył podróż po krajach zachodniej Europy dla zapoznania się z urządzeniami najbardziej znanych zakładów optycznych i mechanicznych. W r. 1860 wydał broszurę O doborze używania szkieł ocznych (W.), w której obok omówienia własnych wyrobów dawał wskazówki z dziedziny optyki. Na polecenie Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych wydał w r. 1865 pod pseud. Optyk miasta Warszawy pracę O probierzu stumiarowym do wódek i spirytusu (K. Estreicher w swej Bibliografii podaje datę 1. wyd. W. 1842, ale jest to chyba pomyłka). W l. 1869–74 P. założył przy swoim zakładzie Gabinet Fizyczny, będący rodzajem muzeum, gromadzącym przyrządy fizyczne, astronomiczne i chemiczne, a także zbiory minerałów, owadów, ptaków i preparatów anatomicznych. Udostępniał bezpłatnie zwiedzanie tego muzeum, a w jego pomieszczeniach odbywały się pogadanki i zajęcia szkolne dla młodzieży, prowadzone przez nauczycieli prywatnych warszawskich szkół średnich. Przez pewien czas miał P. majątek ziemski Wola Krzysztoporska koło Piotrkowa Trybunalskiego, w którym zamierzał założyć rektyfikację spirytusu bądź wytwórnię wódek. W r. 1871 P. otrzymał tytuł dostawcy Uniw. Warsz. Wyroby jego firmy obiegały cały świat i na różnych wystawach w Europie i Ameryce otrzymały 26 medali i listów pochwalnych. W latach siedemdziesiątych P. opublikował około 10 artykułów w „Gazecie Lekarskiej”, wydanych także osobno w formie kilkustronicowych broszurek, w których omówił urządzenia lecznicze, m.in. Kilka słów o niezgodności termometrów (W. 1876), Irygator Esmarcha ze skalą szklaną i wodowskazem (W. 1878), Trzepaczki muszkułowe (W. 1878), Ważność trafnego doboru szkieł ocznych (W. 1878). P. zwany był nestorem optyków warszawskich. W swym zakładzie nauczył fachu ok. 70 optyków-mechaników, z których wielu założyło własne firmy. Popularyzował polskie określenia nazw cudzoziemskich; w ogłoszeniach występowały nazwy: nanośnik, samopiek, okaziciel pogody, ciepłomierz, zamiast: pince-nez, rożen, barometr, termometr.
P., którego zakład mieścił się niedaleko klasztoru Pijarów, uczestniczył po kasacie pijarów (1864) w zabezpieczaniu pamiątek narodowych znajdujących się w klasztorze; przechowywał m.in. urnę cynową z sercem Stanisława Konarskiego i rokokową tablicę z wyjątkami tekstu „De viro honesto”. Przekazał je później reaktywowanemu Kolegium Pijarów w Krakowie i brał udział w uroczystości umieszczenia urny w mauzoleum w kościele Pijarów w Krakowie (12 XII 1882). Sam posiadał znaczny zbiór pamiątek historycznych. Przez 30 lat pełnił obowiązki opiekuna ubogich gminy żydowskiej. Przekazywał niejednokrotnie bez rozgłosu pokaźne sumy na warszawskie cele filantropijne, a w r. 1863 do kas organizacji powstania. Był żywą kroniką ludzi i wypadków dawniejszych, o których opowiadać umiał i lubił. Cieszył się w Warszawie popularnością, wymieniano go w wierszykach i piosenkach (dużo później, w latach międzywojennych, Julian Tuwim ułożył o nim kuplet pt. „Staroświecki optyk” do wodewilu Feliksa Schoebera „Podróż po Warszawie”). Zmarł 11 I 1897 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej.
Żonaty od r. 1845 z Miną z Rozenów, 1.v. Płońską, miał P. trzech synów: Michała, któremu ok. r. 1886 przekazał prowadzenie zakładu, Felicjana i Seweryna, oraz dwie córki.
Estreicher w. XIX, III 401, VII 25; Enc. Warszawy, W. 1975; – Słomczyński A., Staroświecki optyk, „Stolica” 1961 nr 25 s. 15, nr 26 s. 20; tenże, Warszawskie to i owo, W. 1978 s. 153–63; Sobieszczański F. M., Warszawa, W. 1967 I; – Baliński I., Wspomnienia o Warszawie, Edinburgh 1946; Prus B., Kroniki, W. 1956 I cz. 2, 1953 II, 1959 VIII; – „Izraelita” 1897 nr 3 s. 30, nr 5 s. 50; „Kalendarz Astronomiczno-Gospodarski J. Jaworskiego” 1862; „Kalendarz Ilustrowany dla Wszystkich” 1891–2; „Kalendarz Polski J. Jaworskiego” 1871; „Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy J. Ungra”, 1854–7, 1862, 1866–9, 1876–81, 1883–4; „Kur. Warsz.” 1897 nr 11 s. 6, nr 12 s. 5, nr 20 s. 7; „Przegl. Tyg.” 1877 nr 42 s. 476–7; – Arch.Państw. w W.: Akta notarialne warszawskie–kancelaria J. Noskowskiego vol. 91 nr 12301, kancelaria M. Zielińskiego vol. 42 nr 2078, kancelaria J. Przysieckiego vol. 27a nr 733, kancelaria S. Jasińskiego vol. 30 nr 3507; Arch. Pijarów w Kr.: Teka zawierająca dokumenty, dotyczące odnalezienia i złożenia w kościele XX Pijarów w Krakowie serca Stanisława Konarskiego, list J. Pika z 15 I 1882; – Informacje ks. Jana Buby.
Stanisław Konarski
