Узбекистонга Жаҳон савдо ташкилоти керакми ёки Ёвроосиё иқтисодий иттифоқими ?
Ўзбекистон учун Жаҳон Савдо Ташкилоти (ЖСТ) ва Евроосиё Иқтисодий Иттифоқи (ЕОИИ) ўртасида қайси бири манфаатли эканлиги кўп жиҳатдан мамлакатнинг иқтисодий устуворликлари ва узоқ муддатли стратегиясига боғлиқ. Икки ташкилотнинг ўзига хос жиҳатлари бор ва улар турли иқтисодий манфаатлар таклиф қилади.
1. Жаҳон савдосига кириш: ЖСТ халқаро савдо қоидаларини белгилайди ва унга аъзо бўлиш Ўзбекистонга дунё бозорларига кириш имкониятини яхшилайди.
2. Иқтисодий диверсификация: ЖСТга аъзо бўлиш ташқи савдо шерикларининг турли-туманлигини оширади, бу эса мамлакат иқтисодиётининг ўзаро боғлиқлик даражасини камайтиради.
3. Инвестициялар: ЖСТга аъзо бўлган давлатлар учун халқаро сармоядорлар томонидан ишонч ошади, бу мамлакатга тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар жалб қилишда ёрдам беради.
4. Таълим ва инновациялар: Бозор иқтисодиёти қоидаларига мослашиш ва технологик инновацияларга эътиборни кучайтириш имконини беради.
Евроосиё Иқтисодий Иттифоқи (ЕОИИ)
1. Минтақавий ҳамкорлик: ЕОИИга аъзо бўлиш Ўзбекистон учун Россия, Қозоғистон ва бошқа иттифоқ давлатлари билан савдо муносабатларини мустаҳкамлашга ёрдам беради.
2. Молиявий ва меҳнат ресурслари ҳаракати: Иттифоқ мамлакатлари ўртасида меҳнатчи мигрантларнинг эркин ҳаракатланиши, сармоялар ва товарлар айланмасини енгиллаштиради.
3. Энергия ресурслари: ЕОИИдаги шериклар билан энергетика соҳасидаги алоқаларни ривожлантириш мумкин. Бу кўпинча Россия ва Қозоғистон билан ёқилғи ва энергия бўйича ҳамкорликни мустаҳкамлайди.
4. Имтиёзлар ва устунликлар: Иттифоқ давлатлари ўртасида айрим имтиёзли савдо режаларини ривожлантириш мумкин.
Қайси бири манфаатли? Хулоса .
• Агар Ўзбекистон глобал савдо тизимига интеграцияланишни, янги бозорларга киришни ва диверсификацияга эътиборни оширишни мақсад қилган бўлса, ЖСТ унга кенгроқ имкониятлар беради.
• Агар асосий мақсад минтақавий савдони мустаҳкамлаш ва меҳнатчи мигрантлар учун қулайлик яратиш бўлса, шунингдек Россия ва Қозоғистон билан муносабатлар муҳим бўлса, ЕОИИ кўпроқ қулайлик беради.
Ўзбекистон ҳар икки ташкилотнинг имтиёзларини ўрганиб, узоқ муддатли манфаатлар ва иқтисодий хавфларни ҳисобга олиб қарор қилиш керак.