Ақ Бауыр үңгірінің сыры

Өскеменнен 35 шақырым жерде Шығыс Қазақстан облысының Ұлан ауданында “Ақ бауыр” табиғи тарихи-географиялық кешені орналасқан. Оның атауының өзі қасиетті мағынаны білдіреді. Ақ түс – қазақ мифологиясында киелі түс, ал бауырда, аңыз бойынша, адам жаны бар.👆

Бұл жерді, Қоржынбай тауының етегін адамдар ежелден мекендеген. 2020 жылдан бастап археологтар тарих ғылымдарының докторы Зейнолла Самашевтың жетекшілігімен қола дәуірі мен ерте темір дәуірінің қоныстарын зерттеуде. Қазба жұмыстары кезінде сол кезде ауданда металл өндірісінің болғанын көрсететін бірегей жәдігерлер табылды. 👌

Кейбір өлкетанушылар бұл жерде ежелгі обсерватория болғанын алға тартады. Олар дәлел ретінде шоғыр тастарды келтіріп, оларды қазақтың Стоунхенджі деп атайды.

Киелі орынға айналған “Ақ Бауыр” тас үңгірінде ақшыл сызбалар табылды. Оларға адамдардың, жануарлардың және пиктограммалардың суреттері кіреді. ХХ ғасырдың 90-жылдарында зерттеуші Леонид Марсадолов үңгірде күн мен жұлдыздарды бақылау нүктесі ретінде қызмет етті деген гипотезаны алға тартты. Ал суреттер жұлдызды аспанның картасы еді. 😳

Кейбір зерттеушілер (Е. Курдаков) сызбалардың мерзімін Неолит дәуіріне жатқызады (б.з.б. VII-VI мыңжылдық). Зейнолла Самашевтың зерттеуі бойынша олар біздің дәуірімізге дейінгі 3-ші мыңжылдықтың соңы - 2-мыңжылдықтың басын қамтиды. Жалпы, “Ақ бауыр” үңгірінің петроглифтерін энеолит дәуіріне (б.з.б. V-III мыңжылдықтар) жатқызуға болады.👍

Олардан басқа, “Ақ Бауыр” киелі жерінде петроглифтердің көптеген орындары бар. Олар жеке сызбаларды да, әртүрлі көріністерді де білдіреді. Сызбалардың жасалу уақыты қола дәуірінен қазіргі заманға дейінгі аралықты қамтиды.