Шығыс Қазақстан облысының тас жұмбағы – «Ақ бауыр»

Шығыс Қазақстан облысы – Қазақстанның ең көрікті аймақтарының бірі. Ерекше табиғатымен қатар еліміздегі бұл өлкенің тарихы да бай. Дәл осы жерде, зерттеулерде айтылғандай, көптеген құпиялар сақталған өркениет бесігі болып табылатын Алтайдың қазақ бөлігі орналасқан. 🤔
Сондай құпиялардың бірі – Өскемен қаласынан 35 шақырым жерде, Ұлан ауданында орналасқан «Ақ бауыр» табиғи-тарихи-географиялық кешені. Ақ - қасиетті түс, ал бауыр, ежелгі нанымдар бойынша, жанның орны болған.
Кешен өз атауын Қоржынбай тауының жанындағы тас үңгірден алған. Кішкентай тастың бір бөлігі ежелгі уақытта салт-дәстүрлер орны ретінде қызмет еткен. Бауырдың сұлбасын елестететін тас төбедегі тесік бұл жердің атауын нақтылайды.☝️
Үңгірдің қабырғалары түрлі-түсті петроглифтермен безендірілген. Адамдардың, жануарлардың, заттардың суреттері, сонымен қатар пиктограммалар бар. Зерттеуші Леонид Марсадолов ХХ ғасырдың 90-жылдарында бұл жұлдызды аспан картасы деген теорияны алға тартты. Ол үңгірдің өзін жұлдызды бақылау нүктесі деп санады. Өлкетанушылар тау мен оның айналасындағы тау жыныстарын ежелгі обсерватория деп санайды.
Зерттеушілер сызбалардың мерзімін көрсетуде де өз ұстанымдарында қалады. Е.Курдаков оларды неолит дәуіріне (б.з.б. VII-VI мыңжылдықтар) жатқызады. Археолог, тарих ғылымдарының докторы Зейнолла Самашев оларды б.з.б. ІІІ мыңж. соңы мен ІІ мыңжылдықтың басына жатқызады. Басқа зерттеушілердің пікірінше, «Ақ бауыр» петроглифтерін энеолит дәуіріне (б.з.б. V-III мыңжылдықтар) жатқызуға болады.🫶
2020 жылдан бері бұл жерде Зейнолла Самашевтың жетекшілігімен белсенді археологиялық қазба жұмыстары жүргізілуде. Археологтар қола дәуірі мен ерте темір дәуірінің қоныстарын қазды. Табылған артефактілер ғалымдарға сол кездері мұнда металдар белсенді түрде өндіріліп, өңделген деп айтуға мүмкіндік береді.👍
Сондай-ақ таудың маңында көптеген петроглифтер, көріністер мен жеке суреттер табылды. Сызбалардың жасалу уақыты қола дәуірінен қазіргі заманға дейінгі аралықты қамтиды.

Егжей-тегжейлі зерттеулер ғалымдарға бұл жерлердің көне құпиясын ашуға көмектеседі және біз «Ақ Бауыр» тас үңгірінің өмірлік маңызын анықтай аламыз деп үміттенеміз.❤️