March 4

Қазақстан петроглифтеріндегі ешкі бейнелері 

Біздің ата-бабаларымыз тұрмыс-салт көріністерін де, ежелгі дәстүрлерді де, жабайы жануарларды да тасқа түсіріп отырған.☝️ Әр дәуірдің өзіне тән ерекшеліктері бар, бірақ ғасырдан ғасырға өтіп, аздап өзгерістерге ұшыраған бейнелер де кездеседі. Солардың бірі – тау ешкінің бейнесі барынша кең таралып, ерекше, киелі мәнге ие болған.
Ешкілердің палеолит жазбаларында жекелеген суреттері кездессе, ал соңғы қола дәуірінен бастап олар көптеп кездеседі. Ежелгі дәуірден бастау алған тұрақты сюжеттердің бірі - лақ пен ешкі. Ғалымдар оны ана тәңірінің бейнесімен байланыстырады, ол кейінгі дәуірде Ұмай тәңірімен байланысты болды. Бұл дәстүр этнографиялық дәуірлерге дейін (б.з. XVIII – XIX ғасырлар) жалғасады.🙏
Ешкі тауда өмір сүретін және аспанға көтерілуге қабілетті қасиетті жануар саналды. Ол мүйіздерімен жиі бейнеленген - күн символы. Адамның көкпен байланысын бейнелейтін осы жануарларға арналған қасиетті аңшылықтың сюжеті кең таралған.👌
Бір қызық факт – әйгілі шығыстанушы-шумеролог, тарих ғылымдарының кандидаты, философия ғылымдарының докторы Владимир Емельянов ежелгі Месопотамия туралы былай дейді: «Жұлдыздар Ай құдайы асырайтын табын болып саналады. Бірақ шын мәнінде табын сөзінің өзі кейінірек ІІ-І мыңжылдық мәтіндерінде планетаны білдіре бастаған. Демек, аспан денелері және, атап айтқанда, планеталар Ай құдайының табыны болып табылады. Ол сол жерде басқарушы». Сондай-ақ аспан денелерінің белгіленуі туралы ғалым оларда «жабайы қой» дегенді білдіретін планета сөзі болғанын айтады. 😉

Енді түнгі аспанға қарап жайылып жүрген ешкілерді тауып көріңіз.🙂

Суретті түсірген Сергей Алексеенок