Қызылтас сілемдеріндегі петроглифтер сыры

Асулар қай кезде де киелі саналатын. Мұнда ғұрыптық тақырыптар мен жерлеуді көрсететін суреттер жиі кездеседі. Қола дәуірі, ерте темір дәуірі және түркі дәуіріне қатысты қабірлер кенотафтар немесе шынайы жерлеу болуы мүмкін. Бұл асулардың мыңдаған жылдар бойы адамдар үшін маңызды нүкте болғанының дәлелі. 🫶

Қызылтас сілемдерінің бірінен екі кейіпкердің бейнесі табылды. Біреуі қарапайым адамның суреті болса, екіншісі қасқырдың салттық маскасын киген бақсыға ұқсайды.😏

Бұл сурет нені білдіруі мүмкін?

Қазақстан аумағындағы қола дәуіріндегі петроглифтердің ең көп тараған нысандарының бірі – табынушылар бейнесі. Адорант (латын тілінен adoratio – табыну, табыну) – қолдарын көкке көтерген фигура. Бұл өтінішпен, дұғамен жоғары күштерге жүгінуді білдіреді. Сонымен, мұнда діни қызметкер (шаман) мен тайпа көсемінің бірлескен дұғасы бейнеленуі мүмкін. Екі фигураның фалликалық нышандары дұға тақырыбы (құнарлылық) туралы да, олардың қоғамдағы артықшылығы туралы да айта алады.☝️

Бұл петроглифтің тағы бір нұсқасы бар: мұндай жұптасқан табынушылардың фигуралары осы жерде жасалған екі түрлі тайпа арасындағы келісімді білдіруі мүмкін. Мұндай болжам олардың сыртқы түріндегі айырмашылыққа байланысты туындайды. Бір аймақта орналасқан Ешкіөлмес шоғырында мұндай ерекше жұптастырылған адоранттар жиі кездеседі. Мысалы, бірі арық, бірі семіз. Немесе бірі жоғары, екіншісі төмен.🤷‍♀️

Бұл сызбада нақты қандай мағына жасырылғанын кейінгі зерттеулер арқылы көре аламыз. Кешеннің барлық сызбаларын, қорымдары мен қоныстарын егжей-тегжейлі зерттегеннен кейін ғалымдар бұл аймақты қола дәуірінде мекендеген халықтың тұтас бейнесін жасай алады деп сенеміз. Содан кейін барып бұл петроглифтердің сыры толық ашылады. 😊