1-Dars. Kompyuterning qurilmalari. Kompyuter qanday ishaydi? Klaviatura bilan ishlash. Papka va Fayllar bilan ishlash. ChatGPT nima?

Kompyuterning qurilmalari.

Kompyuterni ishlatish uchun asosiy qurilmalar quyidagilar:

1. Markaziy protsessor (CPU): Kompyuterning asab markazi bo'lib, u ma'lumotlarni qayta ishlaydi va dasturlarni bajaradi.
2. Xotira (RAM): Kompyuterning tezkor xotirasi bo'lib, u hozirgi ishlayotgan dasturlar va ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.
3. Qattiq disk (HDD yoki SSD): Ma'lumotlarni uzoq muddat saqlash uchun foydalaniladi. SSD (solid-state drive) tezkorroq va samaraliroq bo'ladi.
4. Ana karta (motherboard): Barcha asosiy komponentlarni (CPU, xotira, qattiq disk) bir-biriga ulovchi asosiy platadir.
5. Videokarta: Kompyuter grafiklarini ishlashga javob beradi. O'yinlar, video tahrirlash va boshqa grafik vazifalar uchun juda muhim.
6. Quvvat manbai (PSU): Kompyuterni elektr quvvati bilan ta'minlaydi.
7. Kirish-chiqish qurilmalari: Bunga klaviatura, sichqoncha, monitor, va boshqa qurilmalar kiradi. Bu qurilmalar foydalanuvchi va kompyuter o'rtasidagi o'zaro aloqani ta'minlaydi.

Kompyuter qanday ishaydi?

Kompyuterning ishlash jarayoni turli bosqichlardan iborat. U ma'lumotlarni qabul qilib, qayta ishlaydi va kerakli natijalarni beradi. Quyida kompyuterning ishlash jarayoni umumiy tarzda bayon etilgan:

1. Kirish:
• Kompyuter klaviatura, sichqoncha, skaner va boshqa kirish qurilmalari orqali ma'lumotlarni qabul qiladi.
2. Qayta ishlash:
• Markaziy protsessor (CPU) ma'lumotlarni qayta ishlaydi va amallarni bajaradi.
• Xotira (RAM) ma'lumotlarni vaqtinchalik saqlaydi, chunki protsessor ishlash paytida ularni tezkorlik bilan ishlatishi kerak.
• Ana karta (motherboard) barcha komponentlarni bog'lab, ularning o'zaro muloqotini ta'minlaydi.
3. Saqlash:
• Ma'lumotlar qattiq disk (HDD yoki SSD) yoki boshqa saqlash qurilmalariga yoziladi va uzoq muddat saqlanadi.
4. Chiqish:
• Videokarta va monitor orqali vizual natijalarni ko'rsatadi.
• Printer va boshqa chiqish qurilmalari orqali natijalar chop etiladi yoki boshqa shaklda chiqariladi.
5. Amallarni boshqarish:
• Operatsion tizim kompyuterning barcha qismlarini boshqaradi, dasturlarni bajaradi va foydalanuvchiga kerakli interfeys taqdim etadi.

Shu tarzda, kompyuter kirish ma'lumotlarini qayta ishlaydi, kerakli natijalarni chiqaradi va boshqaruv tizimi yordamida ishlaydi. Batafsil videoda tushunib olishingiz mumkin? 👉 https://youtu.be/TB-y_Twwv9c

Klaviatura bilan ishlash.

Klaviatura bilan ishlash uchun trenajor websaytlar ro'yxati:

https://zentype.app/

https://zty.pe/

https://play.typeracer.com/

Papka va fayllar bilan ishlash

Kompyuterda papka va fayllar bilan ishlash - ma'lumotlarni tashkil qilish va ularni samarali boshqarish uchun muhim jarayondir. Quyida papka va fayllar bilan ishlash usullari haqida asosiy ma'lumotlar keltirilgan:

Papkalar bilan ishlash

• Papka yaratish: Yangi papka yaratish uchun papka yaratiladigan joyda o'ng tugmani bosib, "Yangi papka" yoki "New Folder" ni tanlang. Yangi papkaga nom qo'ying va Enter tugmasini bosing.
• Papka ochish: Papkani ochish uchun unga ikki marta bosish yoki ustiga bosing va "Enter" tugmasini bosing.
• Papka nomini o'zgartirish: Papkaning ustiga o'ng tugmani bosib, "Rename" ni tanlang yoki papkani tanlab, F2 tugmasini bosing. Yangi nom kiriting va Enter tugmasini bosing.
• Papkani ko'chirish yoki nusxalash: Papkani tanlab, uni boshqa joyga sudrab ko'chirish yoki nusxalash mumkin.

Fayllar bilan ishlash

• Fayl yaratish: Turli dasturlarda yangi fayl yaratish mumkin (masalan, Microsoft Word, Notepad). Dasturda "Yangi fayl" ni tanlang va ma'lumot kiritishni boshlang.
• Fayl ochish: Faylni ochish uchun unga ikki marta bosish yoki fayl ustiga bosing va "Enter" tugmasini bosing.
• Fayl nomini o'zgartirish: Faylning ustiga o'ng tugmani bosib, "Rename" ni tanlang yoki faylni tanlab, F2 tugmasini bosing. Yangi nom kiriting va Enter tugmasini bosing.
• Faylni ko'chirish yoki nusxalash: Faylni tanlab, uni boshqa joyga sudrab ko'chirish yoki nusxalash mumkin.
• Faylni o'chirish: Faylni tanlab, "Delete" tugmasini bosing yoki o'ng tugmani bosib "Delete" ni tanlang.

Organize qilish va qidirish

• Qidirish: Papka yoki butun kompyuterda fayl va papkalarni qidirish uchun qidirish funksiyasidan foydalaning.
• Boshqa papka va fayllarni o'chirish: Fayl va papkalarni ajratib ko'rish, ko'chirish va nusxalash uchun tegishli dastur yoki operatsion tizimda mos usullardan foydalaning.

Papka va fayllar bilan samarali ishlash ma'lumotlarni tartibda saqlash va kerakli ma'lumotlarni tezda topishga yordam beradi.

ChatGPT nima?

ChatGPT — OpenAI tomonidan ishlab chiqilgan til modellari asosida ishlovchi sun'iy intellekt tizimi. U ko'p turli vazifalar, shu jumladan suhbat botlari, savol-javob tizimlari, matn generatsiyasi, tahlil va tarjima kabi vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi. ChatGPT to'plangan ma'lumotlar asosida mashq qilgan bo'lib, matnli javoblar berishga qodir.

ChatGPT bilan quyidagilarni amalga oshirish mumkin:

• Suhbatlashish: U foydalanuvchining savol-javoblariga tabiiy tilda javob bera oladi.
• Matn tahlili: ChatGPT turli matnlarni tahlil qilib, xulosa chiqaradi yoki tavsiyalar beradi.
• Matn generatsiyasi: U foydalanuvchining so'rovi asosida yangi matn yaratishi mumkin.
• Tarjima: ChatGPT turli tillar orasida matnlarni tarjima qilishda yordam beradi.

ChatGPT'ning maqsadi foydalanuvchilarga ularning savollari va so'rovlariga asosli, tushunarli va izchil javob berishdir. U turli sohalarda qo'llanilishi mumkin va foydalanuvchilarga ko'plab vazifalarni bajarishda yordam beradi.