QIRIQ QIZ QAl'ASI
O‘zbekiston qadimiy yodgorliklarga boy mamlakatlardan biridir. Ularning har biri o‘z tarixiga, afsonasiga va sirlariga ega.
Shunday yodgorliklardan biri — Qirq qiz qal’asi bo‘lib, u Surxondaryo viloyatida joylashgan. Bu joy nafaqat me’moriy, balki afsonaviy jihatdan ham katta qiziqish uyg‘otadi.
Surxondaryo viloyati, Sherobod tumani yaqinida joylashgan.
Miloddan avvalgi III–II asrlar atrofida qurilgan. Bu qal’a qadimiy Baqtriya davlati davriga mansub bo‘lib, mudofaa inshooti sifatida ishlatilgan.
Qirq qiz qal’asi Surxondaryo viloyati, Sherobod tumani yaqinida, tog‘ bag‘rida joylashgan.
U dengiz sathidan taxminan 900–1000 metr balandlikda joylashgan bo‘lib, atrofdagi hududni kuzatish uchun juda qulay strategik nuqtada qurilgan.
Qal’a tepasidan Sherobod vodiysi butun go‘zalligi bilan ko‘rinadi.
Afsonaga ko‘ra, qadim zamonda bu joyda qirqta jasur qiz yashagan.
Ular o‘z yurtini bosqinchilardan himoya qilgan, ammo dushmanlar soni juda ko‘p bo‘lgani uchun, qizlar or-nomusini saqlash maqsadida tog‘ ichidagi g‘orga yashiringan va u yerdan hech qachon qaytmagan.
Shundan beri bu joy “Qirq qiz qal’asi” deb ataladi.
Ayrim rivoyatlarda qizlarning ruhi hali ham bu joyni qo‘riqlaydi, deyishadi.
Qal’a ichida yerosti yo‘laklari va maxfiy xonalar borligi haqida mahalliy aholi orasida afsonalar mavjud.
Qal’a tunda g‘ayritabiiy tovushlar eshitiladigan joy sifatida tilga olinadi.
Olimlar bu joyda arxeologik qazishmalar olib borgan.
Topilmalar orasida sopol buyumlar, qadimiy tangalar va o‘sha davrga oid qurollar aniqlangan.
Bu topilmalar Baqtriya madaniyati va ayollar jangchilari (amazonkalar) haqidagi tarixiy ma’lumotlarni boyitgan.
Qal’a to‘rtburchak shaklda bo‘lib, devorlari baland, burchaklarida minoralari mavjud.
Ichki qismida qo‘riqlash xonalari, saqlash joylari va kuzatuv nuqtalari joylashgan.
Qurilishda asosan xom g‘isht va tosh ishlatilgan.
Bu tuzilma o‘sha davrda mavjud bo‘lgan mudofaa me’morchiligining ajoyib namunasi hisoblanadi.
Bugungi kunda Qirq qiz qal’asi sayyohlik maskani sifatida mashhur.
Bu joyga nafaqat mahalliy, balki xorijiy turistlar ham tashrif buyurishadi.
Tog‘ bag‘ridagi go‘zal manzara, qadimiy devorlar va afsonaviy muhit uni yanada jozibali qiladi.
Qal’a O‘zbekistonning madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan.
Yillik tashrifchilar: taxminan 500 — 5 000 kishi. (Kichik regional yodgorliklar uchun odatiy diapazon — kamroq mashhur saytlar yillik yuzlabdan bir necha minglargacha bo‘ladi.)
Kirish narxi (taxmin): odatda 0 — 10 000 UZS oralig‘i (ba’zi joylar bepul, ba’zilarida esa mahalliy aholiga arzon chiptalar yoki minimal to‘lov bo‘ladi).
Eslatma: bu faqat taxmin — aniq maʼlumot emas.
Qirq qiz qal’asi — tarix, afsona va tabiat uyg‘unlashgan noyob yodgorlikdir.
Bu joy o‘z sirlarini hanuz to‘liq ochmagan, lekin har bir tashrif buyurgan insonni hayratda qoldiradi.
Qal’a O‘zbekistonning qadimiy madaniyatini anglash va uni kelajak avlodlarga yetkazishda muhim o‘rin tutadi.
