Сёрфинг (от англ. surfing) — водный вид спорта, заключающийся в том, что человек (называемый «сёрфером» или «сёрфингистом») едет на передней или нижней части движущейся волны; её движение обычно направлено в сторону берега. С 2021 года сёрфинг является олимпийским видом спорта.

Волны, пригодные для сёрфинга, в основном случаются в океанах и морях, но могут случиться и в озёрах или реках в виде «стоячей волны» или приливной волны. Тем не менее сёрферы могут вместо них использовать искусственные волны, создаваемые катером (вейксёрфинг), а также волны, созданные в специальных искусственных бассейнах для сёрфинга.

Термин «сёрфинг» относится к акту скольжения на волне, независимо от того, будет ли волна «проехана» с доской или без доски, и независимо от положения тела при этом. Коренные народы Тихого океана, например, катались на волнах, используя деревянные доски Alaia, Paipo и другие подобные приспособления, и обычно делали это на животе и коленях. Современное определение сёрфинга, однако, чаще всего относится к сёрферу, который едет по волне, стоя на доске для сёрфинга.

Доска для сёрфинга называется «сёрф» или «сёрфборд[англ.]*».

Sizningcha, changʻi zamonaviy sport turimi? Aslida, bu inson bilgan eng qadimgi harakatlanish shakllaridan biridir. Soʻzning oʻzi island tilidan “qor botinkasi” yoki “yogʻoch boʻlagi” degan maʼnoni anglatadi. Changʻida yurgan odamlarning oʻyilgan tosh tasvirlariga koʻra, baʼzi tarixchilar changʻida yurish tosh davriga borib taqaladi deb hisoblaydi. Xristianlik paydo boʻlishidan ancha oldin, qadimgi samlar Skandinaviyada “sirgʻanuvchi odamlar” sifatida tanilgan. Ular hatto changʻilarni ilohiylashtirgan va ularning qish maʼbudi uchi yuqoriga qayrilgan, bir juft changʻida tasvirlangan. Bizga maʼlum birinchi changʻilar koʻpincha hayvonlarning suyaklaridan yasalgan, uzun qayrilma tuzilmalardir. Ular oyoqqa kamar bilan bogʻlangan. Changʻi ham sport turi deb Norvegiyaning Telemark provinsiyasida hisoblana boshlangan.
Manba: https://sinaps.uz/bilasizmi/12189/

Kurash – oʻzbek milliy sport turi. Belgilangan qoidaga muvofiq ikki sportchining yakkama-yakka olishuvi. Kurashish sanʼati koʻp xalqlarda qadim zamonlardan buyon maʼlum.Kurash, ayniqsa, Yunonistonda keng tarqalib, qadimgi olimpiyada musobaqalaridan doimiy oʻrin olib kelgan. Milliy kurashning xilma-xil koʻrinishlari Gretsiya, Italiya, Yaponiya, Turkiya, Eron, Afgʻoniston, Rossiya, Oʻzbekiston, Gruziya, Armaniston, Ozarbayjon, Qozogʻiston va boshqa mamlakatlarda mavjud. Zamonaviy sport kurashining asosiy qoidalari XVIII asr oxiri – XIX asr boshlarida Yevropaning bir necha mamlakatlarida ishlab chiqildi. 1912-yil Xalqaro havaskorlar kurash federatsiyasi (FILA) tuzildi (hozir unga 144 mamlakat, Oʻzbekiston 1993-yildan aʼzo). Xalqaro maydonda sport kurashining yunon-rum kurashi, erkin kurash, dzyudo, sambo va boshqa turlari keng tarqalgan.

Formula One, commonly abbreviated as F1, is the highest class of international racing for open-wheel single-seater formula racing cars sanctioned by the Fédération Internationale de l'Automobile (FIA). The FIA Formula One World Championship has been one of the world's premier forms of motorsport since its inaugural running in 1950 and is often considered to be the pinnacle of motorsport. The word formula in the name refers to the set of rules all participants' cars must follow. A Formula One season consists of a series of races, known as Grands Prix. Grands Prix take place in multiple countries and continents on either purpose-built circuits or closed roads.

O‘zbekistonda MMA bo‘yicha yoshlar va o‘smirlar o‘rtasidagi jahon chempionati boshlandi

5−10-noyabr kunlari Toshkentdagi Humo arena muz saroyida aralash jang san’ati sport turi (MMA) bo‘yicha yoshlar va o‘smirlar o‘rtasidagi jahon chempionati o‘tkazilmoqda. Unda 67 ta mamlakatdan 600 nafarga yaqin sportchilar ishtirok etishi kutilmoqda. Musobaqani tomosha qilish uchun kelganlarga kirish bepul.

Velosiped, shuningdek, velosiped yoki velosiped deb ataladigan ikki gʻildirakli velosipedda yurish, transport, dam olish, mashq qilish yoki sport uchun velosipedlardan foydalanishdir[1]. Velosiped haydash bilan shugʻullanadigan odamlar „velosipedchilar“[2] deb nomlanadi[3]. Ikki gʻildirakli velosipedlardan tashqari, „velosiped“ bir gʻildirakli velosiped, uch gʻildirakli velosiped, kvadrisikl, yotgan va shunga oʻxshash odam boshqaradigan transport vositalarini (HPVs) haydashni ham oʻz ichiga oladi.

Suvda suzish, sportcha suzish — sport turi, rasmiy belgilangan masofaga muayyan usulda sportcha suzish (erkin tarzda, brass, batterflay usulida, orqa bilan), shuningdek, suv ostida, amaliy, sinxron (badiiy) suzishni oʻz ichiga oladi. Xalqaro olimpiada qoʻmitasi tasnifiga kura, Suvda suzishga suvga sakrash va suv polosoʻ ham kiradi, Suvda suzish zamonaviy 5 kurashning tarkibiy qismi hisoblanadi.

Suvda suzish tarixi 15—16-asrlarga toʻgʻri keladi. Suzuvchilarning dastlabki sport musobaqalari 1515-yil Venetsiyada oʻtkazilgan. Ilk suzish maktablari 18-asrning 2-yarmi — 19-asrning boshlarida Germaniya, Avstriya, Fransiyada ochilgan. 19-asr oxirida sunʼiy suv havzalari kurila boshlagach, sportcha suzish ommalashib ketdi. 1890-yil Suvda suzish boʻyicha 1Yevropa chempiona™ oʻtkazildi. Suvda suzish 1896-yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritildi (ayollar 1912-yildan qatnashadi). Xalqaro havaskorlar suzish federatsiyasi (FINA, 1908-yil asos solingan)ga 130 dan ortiq mamlakat milliy federatsiyalari aʼzo.

Xokkey (inglizcha: hockey) — sport oʻyini. Darvozalar oʻrnatilgan maxsus maydoncha (sahn)da klyushka va toʻp (shayba) bilan jamoa boʻlib oʻynaladi. Oʻyinchilar tomonidan raqib darvozasiga koʻproq toʻp (shayba) kiritish maqsad qilib qoʻyiladi. Xokkeyning 3 ta asosiy turi bor: chim ustida Xokkey, muz ustida oʻynaladigan toʻpli Xokkey, shaybali Xokkey

Chim ustida Xokkey maydonining oʻlchami 91,4x55 m, klyushkasining ogirligi 652—794 g, toʻpining ogʻirligi 156—163 g, oʻyin vaqti 90 min. (45 min.dan 2 boʻlim). Musobaqalashayotgan 2 jamoada 11 tadan oʻyinchi qatnashadi. Chim ustida Xokkeyga oʻxshash oʻyinlar mil.dan 2 ming yil avval ham Misr, Yunoniston, Oʻrta Osiyo va boshqa joylarda mavjud boʻlgan

American football, referred to simply as football in the United States and Canada and also known as gridiron football,[nb 1] is a team sport played by two teams of eleven players on a rectangular field with goalposts at each end. The offense, the team with possession of the oval-shaped football, attempts to advance down the field by running with the ball or throwing it, while the defense, the team without possession of the ball, aims to stop the offense's advance and to take control of the ball for themselves. The offense must advance the ball at least ten yards in four downs or plays; if they fail, they turn over the football to the defense, but if they succeed, they are given a new set of four downs to continue the drive. Points are scored primarily by advancing the ball into the opposing team's end zone for a touchdown or kicking the ball through the opponent's goalposts for a field goal. The team with the most points at the end of the game wins.

Badminton is a racquet sport played using racquets to hit a shuttlecock across a net. Although it may be played with larger teams, the most common forms of the game are "singles" (with one player per side) and "doubles" (with two players per side). Badminton is often played as a casual outdoor activity in a yard or on a beach; professional games are played on a rectangular indoor court. Points are scored by striking the shuttlecock with the racquet and landing it within the other team's half of the court, within the set boundaries.

Golf (ing.golf) — sport turi. Toʻp va chavgonlar bilan ochiq maydonda oʻynaladi. Bunda 50 mingdan 200 ming m2gacha sahnaga ega boʻlgan past-balandligi oʻrtacha tabiiy maydon (qir-adir, istiroxat bogʻi, oʻrmon chekkasi) kerak, unda tabiiy holatida qoldirilgan 9 yoki 18 ta yoʻlak-trassa belgilanadi; har qaysi yoʻlakning uz. 150 dan 470 m gacha, kengligi 30–40 m. Birinchi yoʻlak boshlanishida taxminan 4 m2 kattalikdagi maydoncha tayyorlanadi, har bir yoʻlakning oxirida oʻrtasida oʻyiq-chuqurcha (chuqurligi 11 sm va diametri 10 sm)li taxminan 20 m2 keladigan maydoncha boʻladi. Oʻyinchilar joy relyefi va toʻpni yoʻnaltirish kerak boʻlgan masofa qandayligiga qarab kattaligi, yoʻgʻonligi, uchining shakli birmuncha farqlanadigan, uz. 85—110 sm chavgon (kleb)lardan foydalanadilar. Oʻyinning maqsadi toʻpni (vazni 44 g quyma rezinali koptok) chavgon bilan urib barcha yoʻlaklardagi chuqurchalarning har biriga olib borib tushirish. Bu ishni kamroq zarb bilan amalga oshirgan oʻyinchi yoki jamoa gʻalaba qiladi. Golf oʻyini oʻrta asrda Daniyada paydo boʻlgan. AQSH, Kanada, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Avstraliyada tarqalgan. 1900 va 1904-yilda Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan edi. Golfni asosan oʻrta va katta yoshdagilar oʻynaydi.

Beysbol (inglizcha: baseball, base - "baza", ball - "toʻp") bita va beysbol toʻpi bilan jamoa boʻlib oʻynaladigan sport turidir. Oʻyindan maqsad raqib jamoa oʻyinchisi (pitcher) uloqtirgan koptokni bita bilan urib qaytarish va koptok raqib jamoa qoʻliga tushguncha 4 ta bazaga tegib, 90 fut (27,4 metr) masofani aylanib chiqishdir.

Beysbol (inglizcha baseball) — koptok va tayoqcha bilan oʻynaladigan sport oʻyini, chillak oʻyinini eslatadi. Har biri 9 (Shimoliy Amerika beysbolida) yoki I (Uels beysbolida) kishidan iborat 2 jamoa 175 x 125 m kattaliqdagi maydonda koptokni chillak bilan oʻynab, ustunlikka eri-shishga harakat etadi. Beysbol vatani — Angliya boʻlib, hozirgi oʻyin qoidalari 1845-yildan beri amal qiladi. Xalqaro Beysbol Federatsiyasi 1921-yilda tashkil etilgan, unga 71 mamlakat aʼzo (1991). Beysbol boʻyicha jahon chempionligi musobaqalari 1938-yildan buyon oʻtkaziladi, 1992-yildan Olimpiya oʻyinlari dasturiga kirdi[1].

Stol tennisi yoki Ping-pong – kichik koptok va raketkalar bilan stolda oʻynaladigan sport oʻyini. Sharqiy Osiyoda paydo boʻlgan. 20-asrning 20y.laridan koʻp mamlakatlarga tarqalgan. Dastlab „pingpong“ (fransuzcha: pingpong— koptokning raketka va stolga urilishida chiqadigan ovoz) deb atalgan. Stol tennisi uchun, odatda, stol oʻlchami 152,5x274,3 sm; balandligi. 76 sm; to'ri 183x 15,25 sm boʻladi. Yogʻoch raketkaning yuziga rezina plastina qoplanadi. Koptok oq plastikadan yasaladi, diametri 37,2—38,2 mm, ogʻirligi 2,4—2,53 g. Oʻyin maydonchasining oʻlchami 6—7 x 12–14 m. Rasmiy musobaqalar sport zallarida oʻtkaziladi: erkaklar va ayollar – jamoa boʻlib, yakka holda va juftlikda hamda aralash juftlikda musobaqalashadilar. Oʻyin 3 yoki 5 partiyadan oʻynaladi. Oʻyinchilardan biri 11 ochko toʻplasa, u gʻolib hisoblanadi. Agar hisob 10:10 boʻlib qolsa, unda oʻyinchilardan biri 2 ochko ortiq toʻplaguncha oʻyin davom ettiriladi. Stol tennisi Xalqaro federatsiyasi (ITTF, 1926-yil tashkil etilgan) 130 dan ortiq milliy federatsiyani birlashtiradi. 1926-yildan har 2 yilda jahon birinchiligi oʻtkaziladi, 1988-yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan[1]

Regbi (Angliyaning Regbi shaharchasi nomidan) — sport oʻyini. Ikki jamoa (har biri 15 kishidan) uzunligi 27—29 sm boʻlgan tuxumsimon shakldagi toʻp bilan Nsimon darvozali maxsus maydonchada (kattaligi 95—100x65—68 m) oʻynaydi. Oʻyin (40 daqiqadan 2 taym davom etadi)dan maqsad — toʻpni bir-biriga qoʻlda (orqaga) yoki oyoqda (xohlagan yoʻnalishda) oshirib, uni raqib maydonidagi darvoza chizigʻi orqasiga tushirish yoki darvozaga kiritishdan iborat. Raqibni ushlab yoki yelka bilan turtib yiqitib, unga xalaqit berish mumkin. Oʻyin qoidasi buzilganda „olishuv“ — toʻp talashish belgilanadi. Koʻp ochko toʻplagan jamoa (toʻpni yerga tegizish — 4 ochko, toʻpni darvozaga kiritish — 3 yoki 2 ochko) yutgan hisoblanadi. Bu oʻyin Qad. Xitoy va Qadimgi Rimda tarqalgan. Zamonaviy regbi oʻyini 1823-yilda Angliyada paydo boʻldi. 1888-yilda regbi boʻyicha xalqaro musobaqa oʻtkazildi. 1900, 1908, 1920, 1924-yilda regbi Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritildi. Regbi Xalqaro havaskorlar federatsiyasi FLRA (1934-yil tuzilgan) ga 40 dan ortiq mamlakat aʼzo. 1960-yildan FLRA Kubogi (norasmiy jahon chempionati) oʻtkaziladi.

Voleybol (inglizcha: volleyball volley – „urib qaytarmoq“ va ball – „toʻp“) toʻpli sport oʻyini boʻlib, har biri 6 kishidan iborat ikki jamoa bilan oʻrtasidan toʻr tortilgan maydonchada oʻynaladi[1]. Oʻrtasidan toʻr bilan (erkaklar musobaqasi uchun 2,43 m va ayollar musobaqasi uchun 2.24 m balandlikda) boʻlingan 9x18 m li maydonchada oʻynaladi. Voleybol toʻrining katakchalari soni 1 000 ta (enida 100 ta va boʻyida 10 ta) boʻlib, bitta katagining toʻrt tomoni 10 sm dan boʻladi. Bir jamoa 6 kishidan iborat boʻlib, 2 jamoa oʻynaydi. Oʻyinchilar toʻpni qoʻl bilan urib, raqib maydoniga tushirishga harakat qiladilar. Koptokni uch urishda raqiblar tomoniga oʻtkazish lozim. Musobaqa 3 yoki 5 partiya oʻynaladi. Voleybol AQShda paydo boʻlgan (1895). Xalqaro federatsiya (FIVB; 1947-yil asos solingan) ga 180 dan ortiq mamlakat aʼzo. 1964-yildan Olimpiya oʻyinlari dasturlariga kiritilgan, 1949-yildan jahon birinchiliklari oʻtkaziladi.

Xokkey (inglizcha: hockey) — sport oʻyini. Darvozalar oʻrnatilgan maxsus maydoncha (sahn)da klyushka va toʻp (shayba) bilan jamoa boʻlib oʻynaladi. Oʻyinchilar tomonidan raqib darvozasiga koʻproq toʻp (shayba) kiritish maqsad qilib qoʻyiladi. Xokkeyning 3 ta asosiy turi bor: chim ustida Xokkey, muz ustida oʻynaladigan toʻpli Xokkey, shaybali Xokkey

Chim ustida Xokkey maydonining oʻlchami 91,4x55 m, klyushkasining ogirligi 652—794 g, toʻpining ogʻirligi 156—163 g, oʻyin vaqti 90 min. (45 min.dan 2 boʻlim). Musobaqalashayotgan 2 jamoada 11 tadan oʻyinchi qatnashadi. Chim ustida Xokkeyga oʻxshash oʻyinlar mil.dan 2 ming yil avval ham Misr, Yunoniston, Oʻrta Osiyo va boshqa joylarda mavjud boʻlgan. Oʻrta Osiyoda chorvadorlar oʻrtasida avval tosh bilan oʻynaladigan podachi, keyinroq ot minib oʻynaladigan chavgon ommalashgan. Chavgon Boburiylar saltanati davrida Hindistonda keng tarqalgan. 19-asr ning 2-yarmida Buyuk Britaniyada chim ustida Xokkey klublari tuzildi. 1875 yilda London Xokkey uyushmasi tomonidan chim ustida Xokkeyning zamonaviy oʻyin qoidalari ishlab chiqildi. Bu qoida 1907 yilda tasdiklandi. Chim ustida Xokkeyning erkaklar musobaqasi 1908 yildan, ayollar musobaqasi 1920 yildan olimpiada dasturiga kiritilgan. 1924 yilda Xalqaro Xokkey federatsiyasi (FIH) tashkil etilgan, unga 120 davlat aʼzo (2003). Bu federatsiya 1970 yildan erkaklar oʻrtasida, 1973 yildan ayollar oʻrtasida jahon chempionatlari oʻtkazadi. Chim ustida Xokkey Hindiston, Pokiston, Buyuk Britaniya, Germaniya, Gollandiyada rivojlangan.

Tennis, launtennis (inglizcha: lawn — „oʻtloq“, „maysazor“; tennis terminining kelib chiqishi toʻgʻrisida bir necha taxmin bor: fransuzcha: tenez — „mana, ol“; inglizcha: tens — „oʻnlik“, chunki oʻrta asrlarda tennisga oʻxshash oʻyinni besh kishidan, jami oʻn kishi oʻynagan; inglizcha: tenia — „rishta“; toʻpni tortilgan ipdan oshirib oʻynalgani uchun) — ikki kishi yoki ikki kishilik ikki guruh orasida oʻynaladigan sport oʻyinidir. Koptokning diametri 6,35—6,67 sm, ogʻirligi 56,7 g. Yogʻoch, yengil metall yoki plastmassadan har xil oʻlchamda tayyorlangan raketkalar ogʻirligi 255—400 g. Oʻyin kortning orqa chizigʻidan raqibning toʻrga yaqin maydonchasiga koptokni xatosiz uzatish bilan boshlanadi. Koptok maydonga tegib sakragandan keyin raqib uni qaytaradi (oʻyin davomida xam koptokni ikkinchi sakragandan keyin olishga ruxsat etilmaydi, faqat ikkinchi zarbadan boshlab koptokni kortga tushirmasdan ham qaytarish mumkin). Geymda hisob 15:0,30:0,40:0 va hokazo tarzda yuritiladi, agar 40:40 hisobi — „teng“ qayd etilsa, keyingi ochkoni yutgan „koʻp“, yutqizgan „kam“ boʻladi. „Koʻp“dan keyin ochkoni yutgan geymni ham yutadi. Setda olti geym (6,0…6:4) yutish lozim, bordiyu hisob 6:5 boʻlsa, oʻyin davom ettiriladi. 12 geymdan keyin hisob 7:5 boʻlsa, gʻolib aniklanadi. Agar 6:6 hisobi qayd etilsa, taybreyk (inglizcha: tiebreak) oʻynaladi. Taybreykda gʻolib chiqish uchun 7 ochko toʻplash zarur, agar hisob 7:6 boʻlib qolsa, oʻyin qaysidir tomonning ikki ochko oʻzib ketishigacha davom etadi. Erkaklar oʻyinida eng koʻp setlar miqdori — 5, ayollarda —3 ta. Tennis musobaqalari yakkalik, juftlik va aralash (bir erkak va bir ayol) tarzida tashkil qilinadi.

Kriket boʻyicha Jahon kubogi bir kunlik xalqaro kriket boʻyicha xalqaro chempionatdir. Tadbir sportning boshqaruv organi, Xalqaro Kriket Kengashi tomonidan har toʻrt yilda bir marta, final turnirigacha boʻlgan dastlabki saralash bosqichlari bilan tashkil etiladi. Turnir dunyodagi eng koʻp tomosha qilingan sport tadbirlaridan biri boʻlib, Xalqaro Kriket Kengashi tomonidan „Xalqaro Kriket taqvimining eng muhim voqeasi“ deb sanaladi.

Birinchi Jahon kubogi 1975-yil iyun oyida Angliyada tashkil etilgan, birinchi Xalqaro Kriket Kengashi kriket oʻyinini toʻrt yil oldin oʻtkazilgan, biroq birinchi erkaklar turniridan ikki yil oldin ayollar oʻrtasidagi kriket boʻyicha alohida Jahon kubogi oʻtkazilgan va bir nechta xalqaro jamoalar ishtirokidagi turnir 1912-yilda Avstraliya, Angliya va Janubiy Afrika oʻrtasida sinov oʻyinlari boʻyicha uchburchak turniri sifatida oʻtkazilgan. Dastlabki uchta jahon chempionati Angliyada boʻlib oʻtdi. 1987-yildan boshlab, mezbonlik norasmiy rotatsiya tizimi boʻyicha mamlakatlar oʻrtasida taqsimlandi, oʻn toʻrt Xalqaro Kriket Kengashi aʼzolari turnirda kamida bitta oʻyin tashkil qilgan.

Joriy format saralash bosqichini oʻz ichiga oladi, qaysi jamoalar turnir bosqichiga saralanishini aniqlash uchun uch yil davomida saralash boʻladi. Turnir bosqichida 10 ta jamoa, shu jumladan, avtomatik saralash, taxminan bir oy davomida, mezbon mamlakat ichidagi maydonlarda chempionlik uchun kurashadi. 2027-yilgi nashrda format kengaytirilgan 14 jamoali final musobaqasini hisobga olish uchun oʻzgartirilishi mumkin[1].

Basketbol (inglizcha: basket; soʻzidan olingan boʻlib, basket — savat, 'ball' — toʻp) har birida beshtadan oʻyinchi ishtirok etadigan jamoaviy sport turidir. Oʻyindan asosiy maqsad — toʻpni qoʻl bilan oʻynagan holda 3.05 m balandlikdagi shitga mustahkamlangan savatga tushirib, imkon qadar koʻproq ochko olish. Jahondagi eng kuchli basketbol ligasi ham Milliy Basketbol Assotsiatsiyasi (MBA) dir. Liganing nomdor professional basketbolchilari 1992-yilgi Olimpiadadan boshlab AQSH terma jamoasi sharafini yirik musobaqalarda ham himoya qilib kelmoqda. Olimpiada oʻyinlari basketbol turnirida eng koʻp AQSH terma jamoasi gʻolib chiqqan — 12-marta, faqatgina SSSR 2-marta (1972, 1988), Yugoslaviya (1980) va Argentina (2004) Olimpiada chempioni nomini tortib olgan.

Basketbol tarixidagi eng buyuk oʻyinchilar AQSHlik Karim Abduljabbar, Lerri Berd, Medjik Djonson, Uilt CHemberlen, Uilyam Rassel, Michael Jordan hisoblanishadi. Zamonaviy basketbol yulduzlaridan Shakil Oʻnil, Kobi Brayant, Tim Dankan, Alen Ayverson, Lebron Djeymslarni eʼtirof etish mumkin. Yevropa basketboli yulduzlaridan rossiyalik Andrey Kirilenko, germaniyalik Dirk Novitski, ispaniyalik Pou Gazol, serbiyalik Predrag Stoyakovich va fransiyalik Toni Parkerlarni eʼtirof etish mumkin. Shuningdek xitoylik Yao Min va argentinalik Emmanuel Jinobili ham unyo basketbol ixlosmandlari orasida katta nufuzga ega.

Basketbol topining og’irligi: 600–650 g

Futbol (inglizcha: football; foot — „oyoq“, ball — „toʻp“) — sport oʻyini. Oʻyindan maqsad-toʻpni raqib darvozasiga kiritish. Bunga har bir jamoadagi darvozabon xalaqit berishga intiladi, unga oʻz darvozasi yaqinidagi jarima maydonchasi ichida toʻpga qoʻl bilan teginish ruxsat etilgan. Boshqa barcha oʻyinchilarga, shuningdek oʻz jarima maydonchasidan tashqariga chiqqan darvozabonga ham bunday huquq berilmagan.

Toʻp uchun kurashda chalib yiqitish, raqibga zarba berish kabi kuch ishlatishlar taʼqiqlanadi. Agar oʻyinchi toʻpga qoʻlidan tashqari tanasining istalgan boshqa yeri (odatda oyogʻi) bilan istalgan vaqtda zarba bera oladigan holatda boʻlsa, oʻyinchi toʻpni egalladi, deb hisoblanadi .

Odatda futbol toʻgri toʻrtburchak shaklidagi maydonda oʻynaladi. Har bir jamoa 11 futbolchidan (10 ta oʻyinchi va bitta darvozabon) tashkil etiladi. Alohida bir futbol oʻyini match, deb atalib, har biri 45 daqiqa davom etuvchi taymlardan iborat boʻladi. Birinchi va ikkinchi taymlar orasida jamoalar oʻrin almashishadi.

Bundan tashqari shunday futbol turlari borki, ulardagi oʻyinchilar soni kamroq boʻlishi mumkin — jumladan plyaj futboli (qumda oʻynaladi), mini-futbol (maxsus qoplamali zalda oʻynaladi), mahalla futboli (har qanday maydonda har qancha oʻyinchilar bilan oʻynaladi).

Darvozalar hajmi maydon hajmiga mutanosib boʻladi.

MEE: UMAROVA OMINA 9-''A''