Fan bo'yicha yakuniy nazorat savollari
1. Ish kо‘lamiga qarab korxonalar quyidagi turlarga bо‘linadi:
A. Xususiy korxona
B. Xissadorlik korxonalari
C. Jamoa korxonalari
D. Yirik korxonalar, о‘rta korxonalar, kichik korxonalar
2. Faoliyat sohasi va ixtisoslashuviga qarab korxonalar quyidagi turlarga bо‘linadi:
A. Kichik korxonalar
B. Qishloq xо‘jaligi korxonalari, sanoat korxonalari, qurilish korxonalari, xizmat kо‘rsatish korxonalari
C. Yirik korxonalar
D. Faqat bozorga ishlovchi korxonalar
3. Erkinlik darajasiga qarab korxonalar quyidagi turlarga bо‘linadi:
A. Ijara korxonalari
B. Xususiy korxonalar
C. Davlat buyurtmasi saqlangan korxonalar, ham buyurtma ham bozoga ishlovchi korxonalar, faqat bozorga ishlovchi korxonalari
D. Buyurtma va bozorga ishlovchi korxona
4. Konsern – bu:
A. Monopolistik birlashmaning bir shakli
B. Yuridik shaxs huquqiga ega bо‘lgan mustaqil xо‘jalik yurituvchi subyekt, mehnat jamoasi
C. Kо‘p taraflama qо‘shma korxona
D. Korxonalarning faoliyat sohalari va ishlab chiqaradigan mahsulotlari turlarining kengayishi, yangilanib turishi asosida tarkib topadigan yirik kо‘p tarmoqli korporatsiya
5. Konsorsium – bu:
A. Monopolistik birlashmaning bir shakli
B. Yuridik shaxs huquqiga ega bо‘lgan mustaqil xо‘jalik yurituvchi subyekt, mehnat jamoasi
C. Aniq iqtisodiy loyihalarni amalga oshirishni maqsad qilgan korxonalarning muvaqqat birlashmasi
D. Yirik kо‘p tarmoqli korxona
6. Sindikat – bu:
A. Monopolistik birlashmaning bir shakli bо‘lib, bir tarmoq korxonalarning birlashmasi
B. Yuridik shaxs huquqiga ega bо‘lgan mustaqil xо‘jalik yurituvchi subyekt, mehnat jamoasi
C. Kо‘p taraflama qо‘shma korxona
D. Yirik kо‘p tarmoqli korxona
7. Kooperativ – bu:
A. Monopolistik birlashmaning bir shakli
B. Yuridik shaxs huquqiga ega bо‘lgan mustaqil xо‘jalik yurituvchi subyekt, kooperatsiyaning birlamchi bо‘g‘ini
C. Kо‘p taraflama qо‘shma korxona
D. Yirik kо‘p tarmoqli korxona
8. Shirkat firma deganda:
A. Ayrim shaxslarga qarashli bо‘lgan korxona tushuniladi
B. Ayrim oilalarga qarashla bо‘lgan korxona tushuniladi
C. Bir necha sohalarning mulkini birlashtirishga asoslangan korxona tushuniladi
D. Davlat mulki va uning nazorati ostida ishlovchi korxona tushuniladi
9. Quyida qayd qilinganlarning qaysi biri tadbirkorlik shakllariga taalluqli?
A. Yakka tartibdagi mehnat faoliyati
B. Xususiy tadbirkorlik faoliyati
C. Jamoa tarkibidagi mehnat faoliyati
D. Yakka tartibdagi tadbirkorlik, xususiy tadbirkorlik, jamoa tadbirkorligi, aralash tadbirkorlik
10. Kichik firmalar:
A. Kooperatsiyalashgan va ixtisoslashgan qismlar va detallar ishlab chiqarish asosida faoliyat kо‘rsatadi
B. Asosan iste’mol buyumlari ishlab chiqarish va aholiga xizmat kо‘rsatish bilan shug‘ullanadi
C. Umumiy texnologik va texnik infratuzilma sohasida faoliyat kо‘rsatadi
D. Asosan savdo – sotiq bilan shug‘ullanadi
1.Strategiya so’zi nima ma’noni bildiradi?
A) qо‘mondonlik san’ati
B) eng muhim
C) uzoq muddatli qaror
D) nazorat qilish
2. Quyidagi xizmatlarning qaysi biri ishlab chiqarish xususiyatiga ega ekanligini kо‘rsating.
A) transport vositalarini ta’mirlash;
B) biznes-rejani ishlab chiqish bо‘yicha maslahatlar;
C) uskunani buyurtmachining joyiga о‘rnatish;
D) A va С
3. Korxonada rо‘y beradigan turli xil texnik-iqtisodiy, moliyaviy, ijtimoiy va boshqa jarayonlarni necha guruhga bо‘lish mumkin?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
4. Ishlab chiqarish bazalarini rivojlantirish qanday strategik bosqich hisoblanadi?
A) Superstrategik yechimlar bosqichi
B) Strategik yechimlar bosqichi
C) Taktik yechimlar bosqichi
D) Potensialni shakllantirish bosqichi
5. Resurslar ishlab chiqarish jarayonlari qaysi strategik bosqichda amalga oshiriladi?
A) Superstrategik yechimlar bosqichi
B) Strategik yechimlar bosqichi
C) Taktik yechimlar bosqichi
D) Potensialni shakllantirish bosqichi
6. Taktik yechimlar bosqichida ... amalga oshiriladi.
A) Ishlab chiqarish bazalarini rivojlantirish jarayonlari
B) Resurslar ishlab chiqarish jarayonlari
C) Mahsulot ishlab chiqarish jarayonlari
D) Rejalartirish
7. ... strategiyani amalga oshirish jarayonida korxonaning yakuniy va oraliq holatini tavsiflaydi.
A) Strategiya
B) Maqsadlar
C) Vazifalar
D) Amallar
8. Mahsulot turi, hajmi va sifati va korxonaning tovar bozorida о‘zini tutishini belgilaydigan strategik qarorlar majmui- bu...dir .
A) Tovar-bozor strategiyasi
B) Resurs-bozor strategiyasi
C) Texnologik strategiya
D) Integratsiya strategiyasi
9. Moliyaviy va investitsion strategiya – bu ... .
A) korxona ishchilari jamoasining turi va tuzilishini, shuningdek uning aksiyadorlari bilan о‘zaro munosabatini belgilaydigan qarorlar tо‘plami.
B) korxonaning boshqa korxonalar bilan funksional va boshqaruv munosabatlarining integratsiyasini aniqlaydigan yechimlar tо‘plami.
C) moliyaviy resurslarni jalb qilish, tо‘plash va sarflash usullarini belgilaydigan qarorlar tо‘plami.
D) tanlangan strategiyani amalga oshirishda korxonani boshqarish xususiyatini belgilovchi qarorlar tо‘plami.
10. Bitta tashkilot ichida ikki yoki undan ortiq faoliyatni bir joyga tо‘plashda yuzaga keladigan strategik ustunlikka nima deyiladi?
A) Sinergiya
B) Imitatsiya
C) Interpretatsiya
D) Simbioz
1. Mahsulotsifatideb nimaga aytiladi?
A. Mahsulot sifati- bu uning maqsadiga muvofiq ma’lum extiyojlarni qondirishga yaroqliligini belgilaydigan mahsulot xususiyatlarining yig‘indisi.
B. Mahsulot sifati- bu uning maqsadiga muvofiq ma’lum extiyojlarni qondirish xususiyati
C. Mahsulot sifati- bu uning maqsadiga muvofiq ma’lum extiyojlarni qondirishga yaroqliligini belgilaydigan mahsulot.
D. Tо‘g‘ri javob keltirilmagan.
2. Ishlab chiqarish bosqichi nima?
A. Ishlab chiqarish bosqichi - bu mehnat obyektining о‘zgarishini, uning bir holatdan ikkinchisiga о‘tishini tavsiflovchi ishlab chiqarishning texnologik jihatdan yakunlangan qismi.
B. Ishlab chiqarish bosqichi - bu mehnat obyektining о‘zgarishini, uning bir holatdan ikkinchisiga о‘tishiga aytiladi
C. Ishlab chiqarish bosqichi - bu mehnat obyektining о‘zgarishini, uning bir holatdan ikkinchisiga о‘tishini tavsiflovchi ishlab chiqarish jarayonidir.
D. Tо‘g‘ri javob keltirilmagan.
3. О‘zbekiston Respublikasi Qonunlariga kо‘ra chakana savdoda kichik korxonalar turkumiga odatda hisobot davrida ulardagi xodimlarning о‘rtacha soni quyidagi chegaradan oshmagan korxonalar kiradi:
A. 15 nafargacha
B. 5 nafargacha
C. 10 nafargacha
D. 7 nafargacha
4. Quyidagi qaysi hollarda tadbirkor mulkiy javobgarlikka tortiladi?
A. Tadbirkor bankrot deb topilsa
B. Tadbirkor qonunda man qilingan faoliyat bilan shug‘ullansa
C. О‘z mahsulotini begona ishlab chiqaruvchilar tovarining tashqi qiyofasi va bezaklari bilan ishlab chiqarganda
D. Maxsus litsenziya talab qiladigan tadbirkorlik faoliyati bunday ruxsatnomasiz amalga oshirilsa
5. Quyidagi qaysi hollarda tadbirkor faoliyati sud orqali tо‘xtatiladi?
A. Amaldagi qonunchilik buzilganda
B. Bir necha marotaba ogohlantirishga va boshqa turdagi jazo turlari qо‘llanilishiga qaramay qо‘pol ravishda buzilsa
C. Xususiy mulk egasi yoki boshqa subyektlarning huquqi paymol qilinganda
D. Soliq va kredit majburiyatlari bajarilmaganda
6. Jismoniy shaxs – bu:
A. Mamlakatning huquqli bо‘lish qobiliyatiga ega bо‘lgan fuqarosidir
B. О‘z mulkiga ega bо‘lib, majburiyatlari uchun shu mulki bilan javob beradigan, belgilangan tartibda davlat rо‘yhatidan о‘tgan va mulkini mustaqil boshqarib borayotgan tashkilot
C. Mustaqil muassasa
D. Mustaqil korxona
7. Yuridik shaxs – bu:
A. О‘z mulki, balansi, muhri, nomi, ta’sischilari, ustaviga ega bо‘lgan korxona
B. Fuqarolik huquqi subyekti bо‘lgan fuqaro
C. Mamlakatning huquqli bо‘lish qobiliyatiga ega bо‘lgan fuqarosidir
D. Mustaqil korxona va muassasa
8. Quyida qayd qilingan hujjatlarning qaysi biri tadbirkor maqomini olish uchun asos hisoblanadi?
A. Tuman (shahar) hokimining rо‘yhatdan о‘tkazish haqidagi qarori nushasi (davlat va rus tillarda)
B. Korxona Nizomi (davlat va rus tillarda)
C. Soliq organlari, iqtisodiyot vazirligi organlari, ijtimoiy sug‘urta fondi bо‘linmalari, mehnat birjasi va xisobida qо‘yilganlik haqidagi belgili anketa
D. Korxonaning davlat rо‘yxatidan о‘tkazilganligi haqidagi qaror 9.Korxona – bu:
A. Yuridik shaxs huquqiga ega bо‘lgan mustaqil xо‘jalik yurituvchi subyekt, mehnat jamoasi
B. Monopolistik birlashmalarning bir shakli
C. Kooperatsiyaning birlamchi bо‘g‘ini
D. Yirik kо‘p tarmoqli kooperatsiya
10. Mulk shakllariga qarab korxona quyidagi turlarga bо‘linadi:
A. Xususiy korxona, jamoa korxonalar, davlat korxonalari, aralash korxonalar
B. Davlat buyurtmasi saqlangan korxona
C. Ham buyurtma, ham bozorga ishlovchi korxona
D. Faqat bozorga ishlovchi korxona
1. fondlar bilan ta’minlanish ko‘rsatkichi qanday aniqlanadi?
A. asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini qishloq xo‘jaligiga yaroqli xaydaladigan yerlar maydoniga nisbati.
B. asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini o‘rtacha yillik xodimlar soniga nisbati.
C. qishloq xo‘jaligiga yaroqli yoki haydaladigan yerlar maydonini asosiy ishlab chiqarish vositalari qiymatiga nisbati.
D. o‘rtacha yillik asosiy va aylanma vositalar qiymatini qishloq xo‘jaligiga yaroqli yerlar maydoniga nisbati.
2. ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish samaradorligini ko‘rsatkichlari qaysilar
A. foyda meyori.
B. fond qaytimi.
C. fond bilan qurollanish.
D. fond sig‘imi.
3. Korxonaning asosiy fondlar bilan ta’minlanganligini aniqlash?
A. bir kishiga to’g’ri keladigan fondlar qiymati
B. asosiy vositalar qiymatini qishloq xo‘jaligi yerlariga taqsimlab
C. 1ga yerga to’g’ri keladigan ximiyaviy vositalarni asosiy vositalarga nisbati
D. 1ga yerga to’g’ri keladigan ximiyaviy vositalar qiymati
4. Asosiy vositalarni eskirishi necha xil bo‘ladi?
A. 2
B. 3
C. 4
D. 6
1. Fondlar bilan qurollanish qanday aniqlanadi?
A. asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini o‘rtacha yillik xodimlar soniga nisbati.
B. asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini aylanma fondlar qiymatiga nisbati.
C. o‘rtacha yillik xodimlar sonini asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatiga nisbati.
D. foydani ishlab chiqarish fondlari qiymatiga nisbati.
2. Korxona mashina sotib olish uchun 25000 ming so`m, uni olib kelish uchun 200 ming so`m, o`rnatish uchun 400 ming so`m sarflab ishga tushirdi, mashinaning ishlash muddati 10 yil. U ishlab chiqarishda 4 yil ishladi. Shu mashinaning dastlabki to`la narxi, yillik amortizatsiya ajratmasi miqdori va qoldiq narxi topilsin?
A.dastlabki to`la narxi – 29 200 so`m, yillik amortizatsiya ajratmasi – 2920 so`m, qoldiq narx – 17520 so`m
B. dastlabki to`la narxi – 18 500 so`m, yillik amortizatsiya ajratmasi – 8 500 so`m, qoldiq narx – 6 100 sum
C. dastlabki to`la narxi – 29200 ming so`m, yillik amortizatsiya ajratmasi mikdori 2920 ming so`m, qoldiq narx-17520 ming so`m
D.dastlabki to`la narxi – 25600 ming so`m, yillik amortizatsiya ajratmasi miqdori 2560 ming so`m, qoldiq narx-15360 ming so`m
3. Asosiy vositalarni ishlab chiqarish jarayonida qatnashishiga qarab turkumlariga ajralishini ko‘rsating?
A. ishlab chiqarishga taalluqli va ishlab chiqarishga taalluqsiz asosiy vositalar.
B. qishloq xo‘jaligida taalluqli qishloq xo‘jaligida taalluqsiz dehqonchilik tarmoqlarining asosiy ishlab chiqarish vositalari.
C. ishlab chiqarishga taalluqli; ishlab chiqarishga taalluqsiz; qishloq xo‘jaligiga taalluqli asosiy ishlab chiqarish vositalari va qishloq xo‘jaligiga taalluqsiz asosiy ishlab chiqarish vositalari.
D. binolar, inshootlar, uzatuvchi qurilmalar, mashina va uskunalar.
4. Fond sig’imi qanday ma‘noga ega?
A. asosiy fondlarni ish faoliyatni tavsiflash;
B. asosiy va aylanma fondlardan foydalanishning samaradorligini ko’rsatadi;
C. asosiy va aylanma fondlarning ishlash muddatini ko’rsatadi;
D. asosiy va aylanma fondlarning eskirishini ko’rsatadi;
5. Fondlar qaytimini aniqlash tartibi qanday?
A. aylanma fondlarni asosiy vositalarga to‘g‘ri taqsimlab 100 ga ko’paytirish;
B. olingan yalpi mah-sulot, yalpi daromad, foyda summasini asosiy fondlar qiymatiga taqsimlab;
C. fondlar qiymatini yalpi daromad summasiga taqsimlab;
D. asosiy vositalarning aylanma fondalrga taqsimlab
1. Aylanma mablaglar tarkibiga nimalar kiradi?
A. investitsiya nati-jasida jalb qilingan mablaglar yig‘indisi; chetdan jalb qilingan mablaglar yig‘indisi;
B. ekin, yem xashak, kimyoviy vositalar qiymati, ish haqi summasi, joriyhisobidagi mablag’lar, kassadagi mablag’lar va boshqalar;
C. chetdan jalb qilingan mablaglar yig‘indisi;
D. xo‘jalikning jami fondlarning qiymati
2. Kapital kuyilma sifatida sarflangan mablaglar manbasi?
A. foydadan asosiy fondlar uchun ajratiladigan summasi, amortizatsiya fondi asosiy vositani tugatishdan tushgan mablag, byudjetdan ajratiladigan mablag, karzlar summasi, aholi mablagi va boshqalar
B. joriy schyotdagi, kassadagi korxonalar mablagi
C. yalpi daromad , sof foyda summasi
D. yalpi mahsulot, foyda summasi
3. Kapital qo‘yilmalarning umumiy iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichini ko‘rsating?
A. yalpi mahsulot, yalpi va sof daromad yoki foydaning o‘sgan qismini kapital qo‘yilmalarga va ishlab chiqarish xarajatlariga nisbati
B. yalpi mahsulot, yalpi va sof daromad yoki foydaning o‘sgan qismini kapital qo‘yilmalari xarajatlariga nisbati
C. yalpi mahsulot kapital qo‘yilmalari summasiga nisbatan
D. ishlab chiqarish xarajatlari, sof daromad yoki foydaning kapital qo‘yilmalari summasiga nisbati
4. Kapital qo‘yilmalar deb nimaga aytiladi?
A. asosiy vositalarni tiklash, kengaytirish, yangilash uchun yo‘naltirilgan pul mablag‘lari.
B. bir birlik mahsulot yetishtirish uchun sarflangan mehnat.
C. ishlab chiqarish jarayonida qatnashib, o‘z qiymatini mahsulot qiymatiga asta –sekin o‘tkazuvchi vositalar.
D. mahsulot yetishtirish uchun qilingan xarajatlar yig‘indisi.
5. Kapital qo‘yilmalardan foydalanish samaradorligini oshirish yo‘llarini ko‘rsating?
A. kapital qo‘yilmalardan maqsadli va samarali foydalanishni ta’minlash, mablag‘larni sarflash va olinadigan iqtisodiy samara o‘rtasidagi vaqtni qisqartirish.
B. ishlab chiqarish fondlaridan samarali foydalanish, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish, mehnat unumdorligini oshirish.
C. ekinlar hosildorligini oshirish, chorva mollari mahsuldorligini oshirish, fan-texnika taraqqiyoti yutuqlarini ishlab chiqarishga joriy etish.
1. Mehnatga haq to‘lashni tashkil etish elementlariga nimalar kiradi?
a) tarif tizimi, ish haqi shakllari
b) ish haqi shakllar, mehnatni normalash
c) lavozim maoshlari, tarif setkasi, tarif stavkasi
d) mehnatni normalash, tarif tizimi
2.Mehnat resurslaridan foydalanish koeffitsentini aniqlang?
a) Mehnatga qobiliyatli kishilar sonini jami aholi soniga bо‘lib;
b) Mehnat qilayotgan kishilar sonini mehnat qilish qobiliyatiga ega bо‘lgan kishilar soniga taqsimlab;
c) Qishloq xо‘jaligidagi jami aholi sonining yig‘indisi;
d) Mavjud bо‘lgan aholi soni yig‘indisi;
3.Mehnatni energetik resurslar bilan qurollanganligi?
a) Jami energetik quvvatni aholi soniga taqsimlab;
b) Bir ishchi kuchiga tо‘g‘ri keladigan energetik resurslar miqdori;
c) Bir gektar yerga tо‘g‘ri keladigan energetik quvvat;
d) Jami energetik quvvatning miqdori;
4.Mehnat unumdorligi darajasiga ta’sir etuvchi omillar?
a) Chorva hayvonlarning soni, ekin maydonlarning hajmi;
b) Yangi texnikalarni sotib olish;
c) Mahsulot hajmini ko’paytirish, sifatini yaxshilash, jonli mehnat sarflarini qisqartirish moddiy rag’batlantirish;
5.Mehnatga haq to‘lashning qanday asosiy shakllari mavjud?
a) oylik ish haqi, yillik ish haqi va kunlik ish haqi;
b) mahsulot hajmiga mutanosib va ish hajmiga mutanosib;
c) pudrat usulida va rassenkalar asosida.
d) ishbay haq to‘lash va vaqtbay haq to‘lash;
6.Mehnat haqi tizimiga kiradi:
a) ko‘tara haq to‘lash, avans berish, asosiy ish haqi berish;
b) moddiy yordamlar va mukofotlar, bir marotaba rag‘batlantirishlar;
c) tarif malakasi va razryadiga ko‘ra haq to‘lash.
d) asosiy mehnat haqi, qo‘shimcha mehnat haqi, turli ustamalar va mukofotlar;
7.“Ishbay haq to‘lash tizimlariga...
a) ishbay progressiv tizim; ishbay mukofot tizimi; akkord mukofot tizimi.
b) oddiy chegaralanmagan ishbay tizimi; ishbay progressiv tizim; ishbay mukofot tizimi; akkord mukofot tizimi.
c) oddiy chegaralanmagan ishbay tizimi; ishbay mukofot tizimi; akkord mukofot tizimi.
d) oddiy chegaralanmagan ishbay tizimi; ishbay progressiv tizim.
8.Vaqtbay haq to‘lash:
a) xodimlarning bir oylik ishlagani uchun to‘lanadigan ish haqi;
b) xodimlarning buyurtmani bajarganligi uchun to‘lanadigan ish haqi;
c) xodimlarning sarflangan ish vaqti, ya’ni soat, smena, kun uchun to‘lanadigan ish haqi;
d) xodimlarning sakkiz soat ishlagani uchun to‘lanadigan ish haqi;
9.Ishbay mehnat haqi tizimiga qanday mehnat haqi kiradi?
a) oddiy ishbay tizimi, progressiv ishbay tizimi, ishbay mukofot tizimi, akkord mukofot tizimi;
b) oddiy ishbay tizimi, progre-siv ishbay tizimi, ishbay mukofot tizimi;
c) oddiy ishbay, ishbay mukofot va progressiv ishbay tizimi;
d) progressiv ishbay tizimi, vaqtbay mukofot va akkord mukofot tizimi
10.Vaqtbay mehnat haqi tizimiga qanday mehnat haqi kiradi?
a) akkord mukofot tizimi va vaqtbay mukofot tizimi;
b) oddiy vaqtbay tizimi va vaqtbay mukofot tizimi;
c) progressiv vaqtbay va vaqtbay mukofot tizimi;
d) ishbay mukofot tizimi va akkord mukofot tizimi;
11.Kadrlarni boshqarish nima?
a) bu tashkilotning butun tarmog‘ini rejalashtirish, koordinatsiyalash va nazorat qilishdir;
b) bu tashkilotni nazorat qilish;
c) bu tashkilotni koordinatsiyalash va rejalashtirish;
d) xodimlarni nazorat qilish va ishni to‘g‘ri taqsimlash;
12.Ish nima?
a) Ish - bu mehnat.
b) Ish - tabiat va inson tomonidan о‘zaro birlashtirilgan xarakterlarning obyektiv natijasi.
c) Ish - bu mexanik tarzda sarflangan kuch.
d) Ish - energiya bilan sarflangan kuchning obyektiv natijasi.
1. Korxonani tijorat siri bu ...
a) Davlat siri bо‘lmagan xolda, korxonani ishlab chiqarish va xо‘jalik faoliyatiga zarar keltirishi mumkin bо‘lgan ma’lumotlar.
b) Bu boshqaruv elementi bо‘lib, korxona undan о‘zini manfaatlarini himoya qilish uchun, davlat va bozor subyektlari orasidagi munosabatlarni о‘rnatish uchun foydalaniladi.
c) Korxonada foydalanadigan texnologiyalar haqidagi ma’lumot korxona rahbari tomonidan tijorat siri deb belgilangan korxona
d) Tijorat siri haqidagi har qanday ma’lumot.
2. Maxsulotning material sig‘imi haqidagi axborotlar quyidagilarni belgilaydi:
a) Materiallardan samarali foydalanishi
b) Mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallarning umumiy og‘irligini
c) Maxsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallar normasini
d) Tayyorlangan mahsulotlarning toza og‘irligini
3. Korxonalarni sanatsiyalash haqidagi axborotni toping?
a) Korxonaning oyoqqa turishi uchun qarzlarni muzlatish;
b) Korxona qarzlarini kechish;
c) Korxona soliq stavkalarida imtiyozlar berish
d) Korxona faoliyatini sug‘urtalash.
4. Korxona faoliyatini bashorat qilish haqidagi axborotni belgilang?
a) Ishlab chiqarish rejalari asosida bashorat qilish;
b) Kelajakni kо‘zlash;
c) Istiqbolni о‘ylab bashorat qilish;
d) Ishlab chiqarish rejalari asosida kelajakni bashorat qilish.
5. Korxona faoliyatini qarorga asosan tо‘xtatish axboroti qaysi javobda to’g’ri berilgan?
a) Soliq idoralarini qarori bilan
b) Xо‘jalik sudi
c) Litsenziya beruvchi tashkilot
d) Prokuratura
6. Korxonaning bankrotligi qaysi axborotga asosan aniqlanadi?
a) Moliyaviy koeffitsiyentlar tizimi bilan
b) Korxonada mavjud pul mablag‘lari va yuqori likvidlikka ega bо‘lgan aktivlar yо‘qligi
c) Qarzlarning mavjudligi bilan
d) Kadrlar qо‘nimsizligi va ishlab chiqarish pasayishi orqali
Korxonada mahsulot tannarxi qanday topiladi
A) 1 sо‘mlik mahsulot ishlab chiqarish uchun ketgan harajatlar yig‘indisi;
B) Xizmatlar yig‘indisi;
C) Daromadda xarajatlarni ayirganda;
D) Xizmatlar va ishlar yig‘indisi.
Resurslarning aylanishi korxona qо‘yilmalarining xarajatlari о‘sishi bilan shartlangan, ishlab chiqarish esa, qisqarish tendensiyasiga uchragan. Bu xolda material zaxiralari
a) Kо‘payadi
b) Kamayadi
c) Nolga teng bо‘ladi
d) О‘zgarmaydi
Mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari quyidagilardan iborat...
a) Pul formasida ifodalangan mahsulot ishlab chiqarish va uni realizatsiya qilish uchun sarflangan xarajatlardan
b) Xom ashyo, materiallar, asosiy fondlarning amartizatsiyasi va nomoddiy aktivlar, ish xaqi, ijtimoiy sug‘urtalash uchun ajratmalar va boshqa ishlab chiqarish xarakteridagi xarajatlar
c) Ishlab chiqarish xarakteriga ega bо‘lgan kundalik va kapital xarajatlar
d) Boshqaruv va mahsulotni sotish bilan bog‘liq, ishlab chiqarish xarajatlari va chikimlari
Kalkulyatsiya moddalari bо‘yicha xarajatlar tasnifi zarur.
a) Tо‘g‘ri va egri xarajatlarni aniqlash uchun.
b) Ma’lum bir turdagi aniq maxsulotni ishlab chiqarish.
c) Ishlab chiqarish xarajatlari tizimini tuzish uchun.
d) Marjinal foydani aniqlash uchun xarajatlari.
Davr xarajatlari о‘z ichiga quyidagilarni oladi.
a) Sotuv va boshqaruv xarajatlarini.
b) Ilmiy tekshirish va tajriba konstruktorlik tadqiqotlar, ishlab chiqarishni rivojlantirish boshqaruv tizimi uchun xarajatlarni va boshqa operatsion о‘z ichiga oladi xarajatlari.
c) Tijorat chiqimlari.
d) Umumxujalik chiqimlari.
О‘zgaruvchan xarajatlar о‘z ichiga .....
a) Moddiy xarajatlar va xodimlarni ish haqi uchun xarajatlar.
b) Maxsulot realizatsiyasi uchun xarajatlarini.
c) Amortizatsiya xarajatlarini.
Ishlab chiqarishni modernizatsiyasi uchun xarajatlarini
Xarajatlarni doimiy va о‘zgaruvchan xarajatlar bо‘lishdan maqsad:
a) Mahsulotni bahosini aniqlash.
b) Ishlab chiqarish hajmini prognozlash.
c) Foydali va zararsiz ishlashni bashorat qilish.
d) Korxonani daromad va xarajat balansini tuzish uchun.
Korxona xarajatlarini minimizatsiya qilishdagi manfaatdor. Uquyidagi shartlarga rioya qilsagina unga erishishi mumkin
a) Ishlab chiqarish omillarini raqobatli bozorrda sotib olsa
b) Omillarni texnik joylashtirishning normalari bilan u omillar bahosi о‘rtasidagi tenglikni saqlasa
c) Doimiy va uzgaruvchan xarajatlar xarajatlar о‘rtasidagi tenglikni qо‘llab-kuvvatlasa
d) Ishlab chiqarish xajmini kamaytirish va tejamkorlik tartibi ta’minlansa
Zararsizlik nuqtasi aniqlashga yordam beradi.
a) Xarajatlar tushum bilan qoplangandagi maxsulot hajmini.
b) Korxona foyda olgan vaqtdagi mahsulot hajmini.
c) Domiy xarajatlar о‘zgaruvchan xarajatlarga teng bо‘lgandagi mahsulot
Doimiy xarajatlar о‘zgaruvchan xarajatlarga teng bо‘lgandagi maxsulot xajmi.
Tovarlar kategoriyasiga kо‘ra narx belgilash
Iste’molchi daromadiga kо‘ra maxsulotni kategoriyaga bо‘lib narx belgilash
Maxsulot sifatiga kо‘ra narx belgilash
Maxsulot tannarxiga kо‘ra narx belgilash
Iste’molchi hohshiga kо‘ra narx belgilash
Maksimal narx qanday belgilanadi:
Davlat tomonidan
Bu muzokaralarni shu narxdan boshlash mumkin bо‘lgan kо‘rsatkich
Sotuvchi nuqtai nazaridan
Ishlab chiqaruvchi tomonidan
Minimal narx narx qanday belgilanadi:
Davlat tomonidan
Bu muzokaralarni shu narxdan boshlash mumkin bо‘lgan kо‘rsatkich
Sotuvchi nuqtai nazaridan
Ishlab chiqaruvchi tomonidan
Narxni shakllantiradigan asosiy omillar esa quyidagicha:
Iqtisodiy xarajat darajasi Tovarlarning naflilik darajasi Tovarga bо‘lgan talab va uning taklifi ;
Tovarlarning naflilik darajasi;
Tovarga bо‘lgan talab va uning taklifi;
Raqobat shakllari va usullari;
Ular о‘zlarining narx strategiyasini ishlab chiqishda quyidagi maqsadlarni kо‘zlaydilar:
Tovar sotishni kо‘paytirish, kо‘proq foyda olish;
Kо‘proq foyda olish;
О‘rnini muayyan mavqeini saqlab qolish
Tovarga bо‘lgan talab va uning taklifi
Agar bozor bahosi muvozanat holatdan past bо‘lsa, u holda:
Tovar ortiqchaligi yuzaga keladi
Tovar taqchilligi paydo bо‘ladi
Iste’molchilar bozori shakllanadi
Resurslar narxi tushub ketadi
Agar tovar bahosi talab va taklif egri chiziqlarining kesishish nuqtasidan past bо‘lsa
Tovar ortiqchaligi paydo bо‘ladi
Taqchillik yuzaga keladi
Ishsizlik kо‘payadi
Muvozanat holat ta’minlanadi
Aytaylik, X tovarga bо‘lgan narxga bog‘liq taklif noelastik. Agar ushbu tovarga bо‘lgan talab hajmi oshsa, u holda muvozanat narx:
Pasayadi, muvozanat hajm esa kо‘payadi
Muvozanat hajm pasayadi
Kо‘tariladi, muvozanat hajm esa pasayadi
Kо‘tariladi, muvozanat hajm esa о‘zgarmasdan qoladi
X mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarflanadigan materiallar narxi oshganligi uchun:
Egri talab chizig‘i yuqoriga (о‘ngga siljiydi).
Egri taklif chizig‘i (chapga siljiydi).
Egri talab va taklif chiziqlari yuqoriga siljiydi.
Egri taklif chizig‘i pastga (о‘ngga siljiydi).
Foydani makismallashtirishga harakat qilayotgan monopolist о‘z mahsuloti bahosini pasaytiradi, agar:
О‘rtacha xarajatlar pasaysa
Reklama xarajatlari о‘sib borsa
Chekli daromad chekli xarajatlardan yuqori bо‘lsa
Chekli daromad о‘zgaruvchan xarajatlarga teng bо‘lsa
Qaysi bozorda chekli daromad bozor narxiga teng bо‘ladi?
Raqobatlashgan monopoliyada.
Sof monopoliyada.
Oligopoliyada
Raqobatlashgan bozorda
Qisqa muddatli oraliqda foydani maksimal yoki xarajatlarni minimallashtiruvchi raqobatlashgan firma о‘z faoliyatini quyidagi holarda tо‘xtadi:
Mahsulotning bahosi о‘rtacha doimiy xarajatlardan past bо‘lganda.
Mahsulotning bahosi о‘rtacha о‘zgaruvchan xarajatlardan past bо‘lganda.
Mahsulotning bahosi chekli xarajatdan past bо‘lganda.
Umumiy daromad umumiy xarajatlarni qoplashga yetmay qolayotganda.
Uzoq muddatli oraliqda foydani maksimallashtirish yoki xarajatlarni minimallashtirishga harakat qilayotgan raqobatlashuvchi firma ishlab chiqarishni tо‘xtatishga majbur, agar:
О‘rtacha umumiy xarajat chekli xarajatdan kichik bо‘lganda.
Mahsulotning bahosi chekli xarajatdan past bо‘lganda.
Tushum umumiy xarajatlarni qoplamasa.
Chekli xarajat о‘rtacha о‘zgaruvchan xarajatdan oshib ketsa.
Foydani makismallashtirishga harakat qilayotgan monopolist о‘z mahsuloti bahosini pasaytiradi, agar:
О‘rtacha xarajatlar pasaysa
Reklama xarajatlari о‘sib borsa
Chekli daromad chekli xarajatlardan yuqori bо‘lsa
Chekli daromad о‘zgaruvchan xarajatlarga teng bо‘lsa
Agar monopolist foydani MR=MC=AC tenglik ta’minlanganda maksimallashtiradigan bо‘lsa, u holda iqtisodiy foyda:
Manfiy bо‘ladi.
Musbat bо‘ladi.
Nolga teng bо‘ladi.
Ham musbat ham manfiy bо‘ladi
Korxonaning sof foydasi nima
Daromaddan harajatni ayirgandan qolgan qismi;
Foydadan soliqlar chegirgandan sо‘ng qolgan qismi;
Daromaddan ishlab chiqarish harajatlarni ayirgandan qolgan qismi;
Daromaddan harajatni ayirgandan qolgan qismi, daromaddan ishlab chiqarish harajatlarni ayirgandan qolgan qismi.
Korxonaning favquloddagi foydasi nima
Kutilmagan foydasi tasodifiy tusga ega bо‘lgan hodisa yoki xо‘jalik yurituvchi subyektning odatdagi faoliyatidagi mablag‘i;
Investitsiya kiritishdan olingan foyda;
Fond birjasi savdosidan olingan foyda;
Kо‘zda tutilmagan, tasodifiy tusga ega bо‘lgan hodisa yoki xо‘jalik yurituvchi subyektning odatdagi faoliyati doirasidan chetga chiqadigan tusdagi operatsiyalar natijasida paydo bо‘ladigan va olinishi kutilmagan foydadir.
Korxonaning favqulotdagi zarari nima
Kutilmagan zarar miqdori;
Ishchi hodimlar keltirgan zararlar;
Fond birjasida kо‘rilgan zarar;
Xо‘jalik yurituvchi subyektlarining odatdagi faoliyatidan chetga chiquvchi hodisalar yoki operatsiyalar natijasida vujudga keladigan va rо‘y berishi kutilmagan hodisalar.
1.Korxona qanday holatda investorga aylanadi?
A) Ichki va tashqi invetsitsiya kiritganda;
B) Sarmoyador o‘z xissasini pasaytirganda;
C) Ichki va tashqi investitsiya kiritganda, sarmoyador o‘z xissasini pasaytirganda;
D) Ichki imkoniyatlar oshganda.
2. 2 ta korxona (masalan, non zavodi) bir xil mahsulot ishlab chiqaradi. Agar ulardan biri narxlarni ko‘tarsa, iste’molchi o‘zini qanday tutadi?
A) uni iste’mol qilishni ko‘paytiradi;
B) iste’mol qilishni o‘zgartirmaydi;
C) uni iste’mol qilishni kamaytiradi;
D) iste’mol qilishni to‘xtatadi.
3. Moliyaviy investitsiyalar tarkibiga qaysilar kiradi ?
A) sertifikatlar, aksiyalar, obligatsiyalar
B) asosiy ishlab chiqarish fondlarining aktiv va passiv qismlari
C) aksiyalar, obligatsiyalar va boshqa qimmatli qog‘ozlar
D) aqliy mehnatga oid shakldagi investitsiyalar
4. Moddiy investitsiyalar tarkibiga qaysilar kiradi ?
A) sertifikatlar, aksiyalar, obligatsiyalar
B) banklardagi sertifikatlar
C) asosiy fondlar, ya’ni binolar, asbob-uskunalar, inshootlar
D) aqliy meshnatga oid shakldagi investitsiyalar
5. Investitsiyaga ketgan harajatning miqdori qaysi omillarga bog‘liq ?
A) sof foydaning kutilayotgan meyori va foiz stavkasi yoki tadbirkor real kapitalni sotib olishga zarur bo‘lgan pulga
B) banklardagi sertifikatlar, aksiyalar, obligatsiyalar, veksellar va boshqa qimmatli qog‘ozlar
C) mahalliy hamda xorijiy mamlakatlarning pul birliklari va tenglashtirilgan omonatlar, depozit boyliklar
D) asosiy fondlarva boshqa turdagi asosiy ishlab chiqarishfondlarining aktiv va passiv qismlari
6. Bir davlatdan boshqa davlatga daromad olish uchun yunaltirilgan har qanday shakldagi mulk nima deb ataladi ?
A) shaxsiy mulk
B) xorijiy investitsiya
C) xususiy mulk
D) aralash mulk
7. Xorijiy investitsiyalar – bu ?
А) chet el investorlari tomonidan yuqori darajada daromad olish
B) yangi korxonalar qurilishigaketgan harajatlardir
C) yangi kapitalni barpo etishga ketgan harajatlardir
D) to‘g‘ri javob yo‘q
8. “Chet el investitsiyalari” to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasining Qonuni qachon qabul qilingan ?
А) 1995 yil 19 mart
B) 1996 yil 22 may
C) 1996 yil 15 noyabr
D) 1998 yil 30 aprel
9. Mamlakatning investitsion iqlimi - bu?
A) Investitsiyalarni daromadliligiga va investitsion risklarni darajasiga sezilarli darajada ta’sir etadigan mamlakatdagi investitsion faoliyatning shart-sharoitlarining xuquqiy, iqtisodiy va ijtimoiy tizimi
B) Mamlakatning xududlarini yalpi investitsion salohiyatini tavsiflovchi ko‘rsatgich
C) Mamlakatning oltin zahirasini xajmi
D) Real investitsiyalash obyektlari va moliyaviy investitsiyalash instrumentlari bozori
10. Iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichlarini ko‘rsating?
A) Mahsulot miqdori va sifati, fond qimati, mahsulot tannarxi, mehnat unumdorligi, yer qaytimi, rentabellik.
B) Mehnat unumdorligi, mehnat xaqi darajasi, ekin hosildorligi, mehnat sig‘imi, chorva mollari mahsuldorligi.
C) Fondlar bilan ta’minlanish, fondlar bilan qurollanish, fond qiymati, fond sig‘imi, mehnat sig‘imi, hosildorlik.
D) Rentabellik, foyda, sof daromad, yalpi daromad.
11.Iqtisodiy samaradorlik deganda nimani tushunasiz?
A) Iqtisodiy samaradorlik deganda yalpi daromaddan mahsulot ishlab chiqarish uchun ketgan moddiy xarajatlarni chegirib tashlangandagi natijaga aytiladi
B) Iqtisodiy samaradorlik deganda bir – birlik mahsulot ishlab chiqarish uchun ketgan moddiy xarajatlarni chegirib tashlangandagi natijaga aytiladi
C) Iqtisodiy samaradorlik deganda ishlab chiqarish vositalaridan foydalanish, jonli mehnat sarfidan yoki barcha sarflangan mablag‘lardan keladigan oxirgi pirovad natijani bildiradi
D) Iqtisodiy samaradorlik deganda asosiy vositalarni yangilab, rekonstruksiya qilib, foydalanishga va ularni ishlab chiqarishga keng joriy etishga aytiladi
1. “Intellekt” so‘zining manosi:
А) Inson zakovati, kuchliligi
Б) Inson aqli, ongi, fikrlash qobiliyati
С) Insonning topqirligi, ustaligi
Д) Insonningdunyoqarashi
2. "Intellektual mulk" tushunchasi:
А) aqliy faoliyat natijasi
Б) tinimsiz mexnat natijasi
С) biznes-tijorat maxsuli
Д) Hamma javoblar to‘g‘ri
3. Intellektual mulk obyektlari (IMO) tasnifi:
А) Mualliflik va turdosh uukuklar, sanoat mulki
Б) Tovar belgilari va xizmat ko‘rsatish belgilari
С) Ilmiy, adabiy, musiqiy, badiiy, fotografiya va audiovizual asarlar
Д) Hamma javoblar to‘g‘ri
4. Patent - bu
А) Davlat nomidan sanoat mulki obyektiga beriladigan va muayyan xududda muayyan vatst oraligida amal shiladigan muhofaza hujjatidir.
Б) Muayyan tashqilotlar tomonidan ixtirolarga beriladigan va hamma davlatlar uchun amal qiladigan muxofaza hujjatidir.
С) Davlat nomidan sanoat mulki obyektiga beriladigan va doimiy ta’sirga egabo‘lgan muxofaza hujjatidir.
Д) Hammasi to‘g‘ri
5. Litsenziya bu -
А) Patent egasining foydasini aniqlovchi hujjat
Б) Patent huquqlarini bozorda sotish hujjati
С) Eski texnologiyalarni yangisiga almashtirish hujjati
Д) Patent egasining boshqa shaxslar bilan alohida huquqlarining bir qisminisotish (berish) bupicha tuzgan huquqiy bitimi
6. Litsenziar -
А) Litsenziya sotib oluvchi
Б) Litsenziya sotuvchi
С) Litsenziya savdosini boshqaruvchi
Д) Litsenziyani baholovchi
7. Litsenziat -
А) Litsenziya sotib oluvchi
Б) Litsenziya sotuvchi
С) Litsenziya savdosini boshqaruvchi
Д) Litsenziyani baholovchi
8. Patent huquqini ximoyalash sohasidagi ilk qonunlar kabul kilindi:
А) AQShda
Б) Angliyada
С) Germaniyada
Д) Fransiyada
9. O‘zbekiston Respublikasida intellektual mulk sohasida vakolatli tashkilotlar:
А) Muallifilik huquqlari bo‘yicha agentlik
Б) Muallifilik huquqlari bo‘yicha agentlik
С) O‘zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi
Д) javob to‘g‘ri
10. Ixtiroga patent amal qiladi-
А) Ixtironing ustuvorlik sanasidan boshlab un yil mobaynida
Б) Ixtironing ustuvorlik sanasidan boshlab un besh yil mobaynida
С) Ixtironing ustuvorlik sanasidan boshlab yigirma yil mobaynida
Д) Ixtironing ustuvorlik sanasidan boshlab yigirma besh yil mobaynida
11. Sanoat namunasiga patent amal qiladi-
А) Ustuvorlik sanasidan boshlab un yil mobaynida
Б) Ustuvorlik sanasidan boshlab un besh yil mobaynida
С) Ustuvorlik sanasidan boshlab yigirma yil mobaynida
Д) Ustuvorlik sanasidan boshlab yigirma besh yil mobaynida
12. Sanoat namunasining patentga layoqatlilik mezonlari:
А) Yangiligi, ixtiro darajasi va sanoatda qo‘llanilishi
Б) Yangiligi va sanoatda qo‘llanilishi
С) Yangiligi, uziga xosligi va sanoatda qo‘llanilishi
Д) to‘g‘ri javob yo‘q.
13. Innovatsion loyixaning samaradorligi nimadan iborat ?
А) korxonaning umumiy rivojlanishidan
В) yangiliklarni ishlab chikarishga joriy etishdan tushgan foydadan
С) rejalar tuplamidan logan foydadan
Д) ishlab chikarishdan xajmlarini usishdan olgan samaradan
14.Innovatsion loyixaning alternativ varianti nima ?
А) menejmentning strategiya va taktikasi
В) metodik tomondan strategik va taktik rejalashtirish asosida alternativ loyixani topish
С) davlat mikiyosida rejalashtirish jarayoni
Д) strategik rejalashtirish asosida loyixalarni amaliyotga joriy etish
15. Innovatsion loyihaning alternativ variantini aniqlash nimaga tayanadi?
А) alternativani aniklashga
В) innovatsion loyixani tuzishning metodika va programmasiga
С) innovatsion menejmentning strategiya va taktikasiga
Д) innovatsion menejmentning strategiya
16. Innovatsion loyixalarni tuzish nimalardan iborat ?
А) Ilmiy izlanish
В) tajriba konstruktorlik faoliyatidan
С) texnologik ishlamalardan
Д) Innovatsion loyixalarni ishlab chikish va tasdiklashdan
17. Reindustrializatsiyalash usuli nima?
А) fan texnika asosidaiktisodiy boshkaruvni tashkil etish
В) korxonani xususiy mulkchilikdan davlat mulkchilikiga utish
С) xususiy tadbirkolikni rivojlantirish
Д) ishlab chikarishni kaytadan tuzish
18. Innovatsiya va rakobatning bir birlariga ta’siri bormi?
А) albatta bor
В) innovatsiya va rakobat bir biriga ta’sir kursatmaydi
С) rakobat rivojlanishi innovatsion jarayenga tugri ta’sir kursatadi.
Д) inovatsiya rakobatga nisbiy ta’sir kursatadi
19. Innovatsion faoliyatni solik tizimi orkali raxbatlantirishning kaysi usullarini bilasiz ?
А) usullar yuk
В) solik olish buyicha imtiyozlar berish
С) davlat tomonidan innovatsion faoliyatni rag‘batlantirish
Д) soliqlar olish bo‘yicha imtiyozlar berish;
20.Kaysi chet el investitsiya formalari innovatsion menejmentda qo‘llaniladi?
А) to‘g‘ri investitsiyalar
В) moliyaviy qo‘yilmalar
С) chet el texnologiyalar orqali
Д) pul mablag‘lari orqali
21.Innovatsion madaniyat deyilganda nimani tushunasiz ?
А) menejmentga xos bulgan omil
В) menejmentning bir usuli
С) innovatsion menejmentning tashkil etishning asosiy ta’minlovchi talab
Д) menejment funksiyasi
22.Innovatsion loyixalarni tuzish nimalardan iborat ?
А) ilmiy izlanish
В) tajriba –konstruktorlik faoliyatidan
С) texnologik ishlamalardan
Д) innovatsion loyixalarni tashkil etishning samaradorligini aniqlashdan
23. “Франчайзинг”дейилганданиманитушунасиз ?
А) chet el korxonalarida qo‘llaniladigan usul
В) kichik va urta biznes bilan boglik tushuncha
С) ishchilarning bandligini ta’minlashni boshkarish
Д) ishlab chikarishni, sotsial rivojlanishni boshkarish
24. Yangi mahsulot yaratish jarayoni qaysi omillardan iborat ?
А) asosiy xarajatlar
В) yangi texnolgiyalar va yangi korxonalarni barpo etish xarajatlari
С) yangi maxsulot sotuvlarini tashkil etish xarajatlari
Д) fan-texnika xarajatlari
25. Qaysi mablag‘lar yordamida maxsus markazlashtirilgan innovatsion firmalar yaratiladi ?
А) firmaning daromadidan
В) firmaning foydasidan
С) firmaning xarajatidan
Д) sponsorlik yordami orqali
26. Venchur bo‘limalar qayerda tuziladi ?
А) kichik firmalarda
В) o‘rta firmalarda
С) kichik va o‘rta firmalarda
Д) yirik firmalarda
27. ITTKI (ilmiy-tadkikot va tajriba - konstruktorlik ishlari bo‘linmalari vazifalari nima ?
А) yangi texnologiyalar topish;
В) yangi ixtirolar yaratish;
С) yaxshi boshkaruv g‘oyalarini vujudga keltirish;
Д) yangi g‘oyalarni, ixtirolarni ishlab chiqarishga kiritish
1.Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 5 fevraldagi 54-son qarori bilan tasdiqlangan “Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risi-da NIZOM”ga ko‘ra korxonalarning moliya-xo‘jalik faoliyati bilan bog‘liq xarajatlar ro‘yxatini keltiring:
A) ma’muriy xarajatlar, sotish xarajatlari, boshqa operatsion xarajatlar;
B) moddiy xarajatlar, ishlab chiqarishga tegishli ish haqi, ish haqidan ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar;
C) mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi, davr xarajatlari, moliyaviy faoliyatga oid xarajatlar, favqulodda zararlar;
D) asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi, boshqa ishlab chiqarish xarajatlari
2. Iqtisodiy islohotlar deganda nimani tushunasiz?
А) Ijtimoiy о‘zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan chora tadbirlar.
B) Iqtisodiyotda bozor munosabatlarini shakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar
C) Siyosiy о‘zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar;
D) Barcha javoblar tо‘g‘ri
3. Boshqaruv qarorlari necha turda va qanday bo‘ladi?
А) 2 turda, ichki va tashqi
В) 3 turda, ichki, tashqi va aralash
С) 4 turda, ichki, tashqi, qo‘shma va aralash
D) 1 turda, ichki
4. Sanoat korxonalarining tuzilmasi quyidagi omillar ta’siri asosida shakllanadi?
A) o‘lchami va ixtisoslashtirish darajasi
B) tarmoqqa mansubligi va ishlab chiqarish hajmi
C) talab va taklif darajasi
D)texnik va texnologik, mulkchilik shakli, mahsulotning murakkabligi.
5. Sanoat korxonalari qanday tuzilmasidan tashkil topadi?
A) ishlab chiqarish va takror ishlab chiqarish
B) texnik va texnologik
C) umumiy va ishlab chiqarish
D) tasviriy
6. Korxonaning ishlab chiqarish, boshqarish, xizmat bo‘limlar, ularning aloqalari qaysi tuzilmasida aks ettiriladi?
A) ishlab chiqarish
B) texnologik
C) umumiy
D) tasviriy
7. Korxonaning sexlari, uchastkalari hamda xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaligining tarkibi va aloqasi qaysi tuzilmada ifodalanadi?
A) ишлаб чиқариш;
B) технологик;
C) умумий;
D) тасвирий;
8. Sanoat korxonalarida ishlab chiqarish tuzilmasining uch xil turi mavjud?
A) tarmoq, umumiy va ishlab chiqarish
B) ijtimoiy, ishlab chiqarish va takror ishlab chiqarish
C) umumiy, ishlab chiqarish va aralash
D) texnologik, predmetli va aralash
9. Axborot nima?
A) Ma’lumotlarni tartibli ravishda yetkazilishi
B) Xabarlar
C) Tezkor xabarlar
D) Ichki xabarlar
10. Kommunikatsiya nima?
A) Aloqa tizimi bo‘lib, o‘z ichiga matbuot, radio, televideniye, transport, aloqa va infrastrukturani oladi
B) Yuk tashish jarayoni
C) Axborotlarni yetkazilishi
D) Aloqa o‘rnatish jarayoni
1. Sanoat korxonalari qanday tuzilmasidan tashkil topadi?
A) ishlab chiqarish va takror ishlab chiqarish
B) texnik va texnologik
C) umumiy va ishlab chiqarish
D) tasviriy
2. Korxonaning ishlab chiqarish, boshqarish, xizmat bo‘limlar, ularning aloqalari qaysi tuzilmasida aks ettiriladi?
A) ishlab chiqarish
B) texnologik
C) umumiy
D) tasviriy;
3. Korxonaning sexlari, uchastkalari hamda xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaligining tarkibi va aloqasi qaysi tuzilmada ifodalanadi?
A) ishlab chiqarish
B) texnologik
C) umumiy
D) tasviriy
4. Sanoat korxonalarida ishlab chiqarish tuzilmasining uch xil turi mavjud. Ular qaysilar?
A) tarmoq, umumiy va ishlab chiqarish
B) ijtimoiy, ishlab chiqarish va takror ishlab chiqarish
C) umumiy, ishlab chiqarish va aralash
D) texnologik, predmetli va aralash
5. Korxona mahsulotiga talab qachon ko‘payadi?
A) Korxona yaxshi xizmat ko‘rsatsa;
B) Korxona sifatli mahsulot ishlab chiqarsa;
C) Korxona mahsulotining tannarxi pasaysa;
D) Korxona yaxshi, sifatli mahsulot ishlab chiqarsa va mahsulotning tannarxi pasaysa.
6. Korxona mahsulotiga qachon talab pasayadi?
A) Korxona sifatsiz mahsulot ishlab chiqarsa;
B) Korxona xizmati qoniqarsiz bo‘lsa;
C) Korxona boshqaruv tizimi oqilona tashkil etilmasa;
D) Korxonada kadrlar qo‘nimsizligi yuzaga kelsa.
7. Korxonaning ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish faoliyati nimada namoyon bo‘ladi?
A) Mahsulot va xizmatlarda;
B) Reklamada;
C) Sotuvda;
D) Ishlab chiqarishda.
8. Korxonada mehnatga haq to‘lash qanday shaklda amalga oshiriladi?
A) Ishbay-vaqtbay;
B) Kishi-soat;
C) Mehnat-soat;
D)Yaratilgan mahsulotga nisbatan.
9.Sanoat korxonalarida ro‘y beradigan hodisalar, voqeliklar va iqtisodiy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligini, ularning uzluksiz harakati, taraqqiyot va o‘zgarishi, miqdor ko‘rsatkichdan sifat ko‘rsatkichga o‘tishi, vaqt va fazoda ro‘y berishini anglab olishga qaysi usul yordam beradi?
A) nazariy;
B) dialektik;
C) tahlil;
D) tarixiy.
10.Sanoat korxonalari foydalanadigan xom ashyoning xarakteriga ko‘ra qanday tasniflanadi?
A) ishlab chiqarishi to‘xtovsiz va diskret jarayonlarga asoslangan;
B) ishlab chiqarish vositalarini va iste’mol mollarini ishlab chiqaruvchi;
C) sanoat, qishloq xo‘jalik, transport, moliyaviy kredit;
D) qazib olish va qayta ishlash;
11. Sanoat korxonalarining tuzilmasi quyidagi omillar ta’siri asosida shakllanadi?
A) o‘lchami va ixtisoslashtirish darajasi;
B) tarmoqqa mansubligi va ishlab chiqarish hajmi;
C) talab va taklif darajasi;
D) texnik va texnologik, mulkchilik shakli, mahsulotning murakkabligi.