Zimbabvedagi giperinflyatsiya: qanday qilib 100 trillion dollar qiymatini yo‘qotdi
2000-yillarda Zimbabve tarixdagi eng jiddiy iqtisodiy ofatlardan biri-giperinflyatsiyaga duch keldi. Milliy valyutaning tez qadrsizlanishi natijasida tovarlar va xizmatlar narxi tom ma’noda, har soatiga ikki baravarga oshishiga olib keldi.
Iqtisodiy tanazzul yerlarni qayta taqsimlashning beqaror siyosati bilan boshlandi va iqtisodiyotining asosiy tayanchlaridan biri bo‘lgan qishloq xo‘jaligi sohasiga qattiq zarba berdi. Bunga javoban inqirozni bartaraf etish uchun, hukumat ko‘proq pul chop etishga qaror qildi, bu esa inflyatsiyani yanada kuchaytirdi. 2008 yilda inflyatsiya darajasi 231 million foizga yetdi va bu Zimbabve dollarini deyarli qadrsiz qildi.
Inqirozni bartaraf etish uchun hukumat barcha yangi banknotlarni fantastik nominal bilan chiqara boshladi. Ulardan eng mashhur banknota 100 trillion Zimbabve dollari bo‘ldi. Biroq u ham tezda qadrsizlandi va bir necha kundan keyin elementar mahsulotlarning narxini qoplay olmadi.
Natijada, 2009 yilda Zimbabve o‘z valyutasidan voz kechib, AQSh dollari va Janubiy Afrika randi kabi xorijiy valyutalardan foydalanishga majbur bo‘ldi. Shunga qaramay, mamlakat hali ham inqiroz oqibatlaridan to‘liq tiklanmadi.
Zimbabvedagi giperinflyatsiya barqaror iqtisodiy siyosat va milliy valyutaga ishonch zarurligini ko‘rsatadi.