Davlat qarzi nima?
Davlat qarzi - bu davlatning tashqi va ichki kreditorlar oldidagi majburiyatlarining umumiy summasi. Hukumat byudjet taqchilligini qoplash, infratuzilma loyihalarini moliyalashtirish yoki iqtisodiy o‘sishni rivojlantirish uchun qarz olganida paydo vujudga keladi.
Davlat qarzining boshqariladigan darajasi ish o‘rinlari yaratish va infratuzilmani rivojlantirish orqali iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishi mumkin. Biroq, qarz haddan tashqari ko‘payib ketganda, bu moliyaviy qiyinchiliklarga, inflyatsiyaning oshishiga va kelajak avlodlar uchun soliq yuklarining oshishiga olib kelishi mumkin.
Davlat qarzi qanday o‘lchanadi?
Davlat qarzi ko‘pincha mamlakat yalpi ichki mahsulotiga (YaIM) foiz sifatida ifodalanadi. Ushbu ko‘rsatkich davlatning daromad olish qobiliyatiga nisbatan qarzning qanchalik muhimligini ko‘rsatadi. Foiz qanchalik yuqori bo‘lsa, iqtisodiy barqarorlik uchun xavf shunchalik ko‘p bo‘ladi, xususan iqtisodiy o‘sish sur’ati qarzlarning o‘sish sur’atlariga mos kelmasa.
Jahon iqtisodiyotidagi davlat qarzi
Dunyoning ko‘pgina mamlakatlarida davlat qarzi xalqaro iqtisodiy munosabatlarda muhim o‘rin tutadi. Iqtisodiyotiga ishonch darajasi yuqori bo‘lgan davlatlar past foiz stavkalari bilan qarz olishlari ehtimoli yuqori, rivojlanayotgan mamlakatlar esa ko‘pincha qimmatroq foiz stavkali qarz olishlari mumkini. Xalqaro Valyuta Jamg‘armasi kabi xalqaro tashkilotlar inqirozlarning oldini olish uchun mamlakatlarning qarz majburiyatlarini diqqat bilan kuzatib boradi.