فرش مشهد را بشناسیم
فرش زیبای مشهد تاریخی به نسبت طولانی دارد و اولین نشانه‌هایی که از آن دیده شده در دوره صفوی بوده است. درست است که نمی‌توانیم تاریخ دقیقی برای تاریخچه فرش زیبای مشهد تعیین کنیم اما طبق نوشته‌ها و مدارک اولین فرش منسوب به مشهد بین سال‌های ۹۹۹ الی ۱۰۳۸ هجری قمری به وجود آمده است...
تاریخچه فرش مشهد
قدیمی‌ترین نوع فرش تاریخی مشهد که حدود پنج صده قدمت دارد نوعی فرش نماز (سجاده) است که توسط شاه طهماسب به سلیمان باشکوه هدیه شده است. این فرش‌ها در سه درجه کیفیتی در کارگاه سلطان ابراهیم میرزا، فرزند سام میرزا و برادرزاده شاه طهماسب، ساخته می‌شده است.
یکی از انواع درجه یک آن تا دو سال پیش در لندن بود و به اعتقاد برخی در حال حاضر در اختیار کلکسیونر معروف، شیخ سعود آل ثانی قطری، است. تعدادی از نمونه‌های درجه دوم و سوم هنوز در موزه توپکاپی موجود می‌باشند. در قرن ۱۹ و ۲۰ فرش‌های مشهد تا حدی محبوبیت پیدا کرد که تبدیل به یکی از محصولات صادراتی ایران شد؛ اما این تنها صادرات نیست که نشان دهنده محبوبیت این نوع فرش است. بلکه در داخل ایران نیز بشاری از مردم از این نوع فرش، یعنی فرش مشهد استفاده می‌کردند.
مواد اولیه
یکی از ویژگی‌های بسیار مهم در فرش مشهد این است که هیچ نوع صرفه‌جویی در مصرف مواد اولیه نمی‌شود و از با کیفیت‌ترین آنها استفاده می‌شود. نخ پنبه یکی از اصلی‌ترین اجزای این فرش است که تار و پور این فرش‌ها را تشکیل می‌دهد. از این نظر که نخ پنبه‌های استفاده شده در فرش زیبای مشهد بسیار با کیفیت است، ماندگاری و کارکرد فرش بالا می‌رود. کرک‌های فرش‌های مشهد نیز از پشم تشکیل می‌شود.
پشم‌ها در این فرش به شدت صیقل داده می‌شوند تا از هیچ نوع ضمختی نداشته باشند و از سوی دیگر رنگ را بهتر به خود جذب کنند. اکثر فرش‌های مشهد تنها از این دو ماده اولیه تولید می‌شوند؛ اما گاهی، به خصوص در نمونه‌های تاریخی و قدیمی‌تر، مشاهده می‌کنیم که در تولید فرش تاریخی مشهد از ابریشم نیز استفاده می‌شود. ابریشم کمک می‌کند تا فرش بافت نرم‌تر و لطیف‌تری داشته باشد. از طرف دیگر ابریشم بسیار براق است و جلوه بسیار زیبایی به فرش خواهد داد.
طراحی فرش مشهد
فرش مشهد ویژگی‌های ظاهری بسیار خاص و جذابی دارد و می‌تواند به راحتی تمام علاقمندان به هنر را جذب زیبایی‌های خود کند. در نقش‌ها و طرح‌های این فرش معمولا از گل‌های درشت شاه عباسی که ساقه‌های نازک و کم عرض نشسته‌اند استفاده می‌شود؛ اما این طرح‌های طبیعی تنها طرح‌هایی نیستند که در این فرش دیده می‌شوند. بلکه یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار مهم فرش مشهد، طرح لچک ترنج که نوشته‌هایی در حاشیه آنها وجود دارد، است. دیگر طرح‌های اصیل ایرانی نیز در این فرش نقش بازی می‌کنند.
منبع: فرش کاشان