فرش دستباف چیست؟
یکی از مهمترین تجهیزات و کالاها که از گذشته تا کنون اهمیت ویژه‌ای در زندگی انسان داشته است ، فرش و محصولات نساجی می‌باشد ؛ زیرا استفاده از این وسایل در ایجاد حس آسایش و آرامش انسان کمک شایانی می‌کند. حال در این بین یکی از بی‌نظیرترین و پرطرفدارترین انواع فرش ، فرش‌های دستباف هستند که جزو محصولات کهن ایرانی نیز به شمار می‌روند. در اینجا سوالی که ممکن است برای خریداران پیش بیاید این است که فرش دستباف چیست؟ دقت داشته باشید که کلمه فرش یک عبارت عربی است که به معنی گسترده می‌باشد و به مواردی چون قالی و پلاس اطلاق می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت منظور از فرش دستباف ، زیراندازی می‌باشد که به وسیله دست از تار و پود بافته شده است که این امر طبیعتا موجب ایجاد طرح‌های بسیار زیبا بر روی آن می‌شود و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.
با توجه به تاریخچه کهنی که در تولید فرش و قالی دستباف ایرانی وجود دارد در حال حاضر می‌توان گفت محصول بافته شده به دست هنرمندان ایرانی جزو بهترین و زیباترین نوع فرش در دنیا است که این امر از نظر کارشناسان بین‌المللی فرش تایید شده است. اما با وجود آنکه در سال ۱۳۲۸ شمسی اولین فرش‌های گره‌دار به عنوان پوشش اسب و یا در چادر صحرانشینان مورد استفاده قرار گرفته است و سپس در تولید این محصول پیشرفت‌های زیادی حاصل شده پژوهشگران اعتقاد دارند که آغاز شکوفایی هنر فرشبافی در ایران به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی بر می‌گردد.
در سال‌های گذشته با پیشرفت تکنولوژی در بسیاری از زمینه‌ها از جمله زمینه تولید فرش ، شاهد تغییر و تحولات بسیار عظیمی در تولید این محصول بودیم ؛ به طوری که در ابتدای تولید فرش به دست هنرمندان ایرانی ، نقش‌های بسیار ساده و طرح‌های آسانی روی این محصولات نساجی پیاده می‌شد اما با گذشت زمان تحول شگرفی در تولید این محصول به وجود آمد و این امر موجب تنوع بی‌نظیر در بازار فرش دستباف شد.
فرش دستباف کاشان
علیرغم آنچه در مورد هنر بافندگان ایرانی ذکر شد لازم است بدانید که بافت فرش در بعضی از شهرهای ایران با دقت و هنرنمایی بیشتری انجام می‌شود که این امر موجب مشهوریت فرش در این استان‌ها شده است. در این بین قالی دستباف کاشان جزو قالی‌های بسیار محبوب و پرطرفدار در سطح ایران و جهان است که در طرح‌ها و رنگ‌های بسیار متعدد و متنوعی به فروش می‌رسد. علاوه بر این ، کیفیت بی‌نظیر
فرش دستباف کاشان و زیبایی بی‌حد این محصول موجب شده است از گذشته تا به امروز خرید و فروش این نوع فرش توسط مشتریان رونق داشته باشد. طرح‌های بسیار ظریف و نفیسی که بر روی قالی‌های دستباف توسط هنرمندان کاشانی پیاده می‌شود موجب این محبوبیت شده است ، به‌گونه‌ای که شهر کاشان در عهد صفویه یکی از فاخرترین و بهترین مراکز تولید فرش و قالی دستباف بوده است.
فرش دستباف تبریز
علاوه بر شهر کاشان یکی دیگر از شهرهای مشهور ایران در زمینه تولید محصولات نساجی به خصوص فرش و قالی دستباف شهر تبریز است و از گذشته دور تاکنون این شهر مهد تولید و توزیع انواع فرش دستباف در طرح‌ها و مدل‌های متنوع و گوناگون بوده است. با این حال می‌توان گفت امروزه یکی از مهمترین صنایع دستی این شهر قالی بافی است که شهرت جهانی دارد.
هنر فرش بافی در شهر تبریز مانند کاشان از دوره صفویه آغاز شد که این امر در اوایل کار به بخش‌های روستایی مرتبط بود و کم‌کم در کارگاه‌های بزرگ قالی بافی نیز جایی باز کرد. تبحر و تخصص بی‌نظیری که هنرمندان تبریزی در تولید فرش‌های دستباف دارند موجب شده است که ظریف‌ترین و خوش نقش و نگارترین فرش‌های ایران در این شهر بافته شود. قالی بافی در شهر تبریز به صورت گره با قلاب و متقارن است که در نوع خود بی‌نظیر می‌باشد ، با این حال به طور حتم انتخاب محصول این شهر جهت پهن کردن در منازل ایرانی می‌تواند بی‌نظیر باشد.
مشخصات فرش دستباف
به دلیل گسترش روز افزون فرش دستباف در بازار ایران و جهان باید در هنگام خرید این محصول نکات متعددی را مورد توجه قرار دهید. فرش دستبافت ایرانی به طور کلی در ۳ قالب ترنج ، خشتی و افشان بافته شده که نوع ترنج آن از همه پرطرفدارتر است. این نوع فرش حاشیه‌ای پهن در اطراف دارد و طرح‌های بیضی و دایره در میانه. همچنین دقت داشته باشید که تفاوت فرش‌های دستباف در برابر فرش‌های ماشینی بسیار زیاد است به طوری که فرش‌های دستباف از دور و نزدیک جلوه بسیار زیبایی دارند و بسیار درخشنده هستند. تقارن رنگ یکی دیگر از شاخص‌های برجسته این محصول می‌باشد که به زیبایی آن می‌افزاید. از طرفی دقت داشته باشید پرز این فرش‌ها باید درخشان و انعطاف‌پذیر باشد به طوری که این نوع فرش تنها فرشی است که با پا خوردن و شستشو زیبایی چند برابری می‌گیرد.
منبع : قالیخان