Ватан ҳақида ёзилган китоб ва рисолалар
| Лотин ёзувидаги матн пастроқда
Ватан ҳақида алоҳида китоб ва рисолалар ёзилган. Жумладан:
Абу Усмон Умар ибн Баҳр Жоҳиз. “Ал-ҳанин илал автон”. “Дор ар-роид ал-аробий”.
Солиҳ ибн Жаъфар ибн Абдулваҳҳоб Ҳошимий Солиҳий Ҳалабий. “Ал-ҳанин илал автон”.
Имом, ҳофиз Абу Саъд Абдулкарим ибн Муҳаммад Саъоний. “Ан-нузу илал автон”.
Абу Ҳотим Саҳл ибн Муҳаммад Сижистоний. “Аш-шавқ илал автон”.
Абу Ҳайён Али ибн Муҳаммад. “Ал-ҳанин илал автон”.
Абу Муҳаммад Ҳасан ибн Абдураҳмон Халлод Ромҳурмузий. “Ал-манаҳил вал аътон вал ҳанину илал автон” ва бошқалар.
Ватан ва ватанпарварлик ҳақида ўзбек халқ мақоллари
Айрилмагин элингдан, Қувват кетар белингдан.
Балиқ сув билан тирик, одам – эл билан.
Ватангадо бўлгунча, кафангадо бўл.
Она юртинг омон бўлса, Ранги рўйинг сомон бўлмас.
Ўз юртингни қадри Ўзга юртда билинар.
Бегона тупроқ – девона тупроқ.
Ватан қадрини билмаган ўз қадрини билмас.
Ватандан йироқлашган – номусдан ўлар.
Душманга нафрати бўлмаганнинг Ватанга муҳаббати бўлмас.
Ёридан айрилган етти йил йиғлар,
Юртидан айрилган ўлгунча йиғлар.
Кўрпанг қаерда бўлса, Кўнглинг шу ерда.
Нон гадоси бўлсанг ҳам, Юрт гадоси бўлма.
Туққан элга жон тортмаса ҳам, қон тортар.
Урса ҳам – эл яхши, сўкса ҳам – эл яхши.
Экин ерида кўкарар, эр – элида.
Эл бор бўлса, эр хор бўлмас, Эр бор бўлса, эл хор бўлмас.
Эл бошига кун тушса, Эл яратган эр келар.
Эл бошига тушгани – Эр бошига тушгани.
Эл тилагин тилагин, Синиқ кўнглин сийлагин.
Эл эгасиз бўлмас, Тўн – ёқасиз.
Элга қўшилганнинг кўнгли тўқ, Элдан ажралганнинг бети йўқ.
Элга қўшилсанг, эр бўласан, Элдан ажралсанг, ер бўласан.
Элдан айрилгунча, жондан айрил.
Элига вафо қилган Ёвига жафо қилар.
Элинг сенга чўзса қўл, Унга доим содиқ бўл!
Эр йигит ўзи учун туғилар, Эли учун ўлар.
Юрт бошига иш тушса, Эр йигит ҳозир.
Юрт қўрисанг, ўсарсан, Қўримасанг тўзарсан.
Яхши йигит юрт тузар, Ёмон йигит юрт бузар.
Ўз юртингнинг қадри Ўзга юртда билинар.
Ўзга юртнинг боши бўлгунча, Ўз юртингнинг тоши бўл.
Vatan haqida yozilgan kitob va risolalar
Vatan haqida alohida kitob va risolalar yozilgan. Jumladan:
Abu Usmon Umar ibn Bahr Johiz. “Al-hanin ilal avton”. “Dor ar-roid al-arobiy”.
Solih ibn Ja’far ibn Abdulvahhob Hoshimiy Solihiy Halabiy. “Al-hanin ilal avton”.
Imom, hofiz Abu Sa’d Abdulkarim ibn Muhammad Sa’oniy. “An-nuzu ilal avton”.
Abu Hotim Sahl ibn Muhammad Sijistoniy. “Ash-shavq ilal avton”.
Abu Hayyon Ali ibn Muhammad. “Al-hanin ilal avton”.
Abu Muhammad Hasan ibn Abdurahmon Xallod Romhurmuziy. “Al-manahil val a’ton val haninu ilal avton” va boshqalar.
Vatan va vatanparvarlik haqida o‘zbek xalq maqollari
Ayrilmagin elingdan, Quvvat ketar belingdan.
Baliq suv bilan tirik, odam – el bilan.
Vatangado bo‘lguncha, kafangado bo‘l.
Ona yurting omon bo‘lsa, Rangi ro‘ying somon bo‘lmas.
O‘z yurtingni qadri O‘zga yurtda bilinar.
Begona tuproq – devona tuproq.
Vatan qadrini bilmagan o‘z qadrini bilmas.
Vatandan yiroqlashgan – nomusdan o‘lar.
Dushmanga nafrati bo‘lmaganning Vatanga muhabbati bo‘lmas.
Yoridan ayrilgan yetti yil yig‘lar,
Yurtidan ayrilgan o‘lguncha yig‘lar.
Ko‘rpang qayerda bo‘lsa, Ko‘ngling shu yerda.
Non gadosi bo‘lsang ham, Yurt gadosi bo‘lma.
Ona yurting – oltin beshiging.
Tuqqan elga jon tortmasa ham, qon tortar.
Ursa ham – el yaxshi, so‘ksa ham – el yaxshi.
Ekin yerida ko‘karar, er – elida.
El bor bo‘lsa, er xor bo‘lmas, Er bor bo‘lsa, el xor bo‘lmas.
El boshiga kun tushsa, El yaratgan er kelar.
El boshiga tushgani – Er boshiga tushgani.
El tilagin tilagin, Siniq ko‘nglin siylagin.
El egasiz bo‘lmas, To‘n – yoqasiz.
Elga qo‘shilganning ko‘ngli to‘q, Eldan ajralganning beti yo‘q.
Elga qo‘shilsang, er bo‘lasan, Eldan ajralsang, yer bo‘lasan.
Eldan ayrilguncha, jondan ayril.
Eliga vafo qilgan Yoviga jafo qilar.
Elim boshqa degan, el bo‘lmas.
Eling senga cho‘zsa qo‘l, Unga doim sodiq bo‘l!
Er yigit o‘zi uchun tug‘ilar, Eli uchun o‘lar.
Yurt boshiga ish tushsa, Er yigit hozir.
Yurt qo‘risang, o‘sarsan, Qo‘rimasang to‘zarsan.
Yaxshi yigit yurt tuzar, Yomon yigit yurt buzar.
O‘z yurtingning qadri O‘zga yurtda bilinar.
O‘zga yurtning boshi bo‘lguncha, O‘z yurtingning toshi bo‘l.