Юрт ривожига барча дахлдор
| Лотин ёзувидаги матн пастроқда
Юрт равнақи ва тараққиёти ўз-ўзидан бўлмайди, албатта. Унинг ривожи, гуллаб-яшнаши бағрида яшаётган одамларга боғлиқдир. Мамлакатнинг ҳар бир фуқароси юрт ривожи ва тараққиётига ўзини дахлдор деб билиши, вазифасини сидқидилдан адо этиши лозим. Бу йўлда бир зум тин олмаслик, қўлдан келган барча имкониятларни ишга солмоқлик даркор. Юрт ривожига ҳар бир соҳа вакили масъул. Фуқаронинг юрти тараққиётига қўшаётган ҳиссаси унинг қилаётган меҳнатида яққол намоён бўлади.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расуллуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Агар бирингизни қўлида хурмо кўчати турган ҳолатда (қиёмат) соати қоим бўлиб қиёмат бўлгунча уни экиб олишга қодир бўлса, ўша ишни қилсин», дедилар» (Имом Баззор ривояти. Унинг ровийлари энг ишончли кишилардир).
Ватан биз учун кенг ва равон йўлларни барпо қилди. Кечалари қийналмаслигимиз учун чароғон чироқларни ўрнатди. Фарзандларимизга одоб, таълим-тарбия берди. Ўқитди, ўргатди, касб-ҳунарли қилди. Биз ва фарзандларимиз учун боғча, мактаб, олийгоҳлар, шифохоналар, масжиду мадрасалар, ер, ҳаво ва сувда узоғимизни яқин, юкимизни енгил қилувчи воситалар ҳамда бошқа моддий ва маънавий эҳтиёжларимизни қондириш учун имкониятлар яратиб берди. Буларнинг ҳаммасини биз учун барпо қилди. Буларнинг ҳаммаси бизнинг хизматимизда. Буларга жавобан биз нима қилдик?
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ватанларига бўлган муҳаббатни “Эй Макка! Сен қандай гўзал (хуш) шаҳарсан! Сен менга қандай суюклисан! Агар қавмим мени сендан чиқармаганида, бошқада турмасдим”, дея ифода этдилар. Биз-чи, биз?! Ватанимизга бўлган муҳаббатни қандай ифода этмоқдамиз?! Саъдий раҳматуллоҳи алайҳ “Гулистон” китобида айтади: Абру боду маҳу хуршеду фалак даркоранд, То ту ноне ба каф орию ба ғафлат нахури. Ҳама аз баҳри ту саргаштаву фармонбардор, Шарти инсоф на бошад, ки ту фармон набари.
Булут, шамол, қуёшу ой ва осмон
Етказиш-чун сенга улар бурда нон.
Ҳаммаси ухламас, бедордир ҳар он,
Инсофдан эмасдир тутмасанг фармон.
Бирор юртга мансуб бўлган киши, албатта, ўша юртни ривожи учун ўз ҳиссасини қўшиши керак. Бу нарса ҳар бир инсоннинг фуқаролик бурчи ҳисобланади. Ватанга хизмат қилиш улуғ фазилатдир. Бу борадаги далил ва ҳужжатларни қисқача келтириб ўтамиз. Мисрга қаҳатчилик, қийинчилик йиллари келганида, Юсуф алайҳиссалом унинг ҳокими Азизга юзланиб: «...у: “Мени ернинг хазиналари устига қўй. Албатта, мен муҳофаза қилувчи ва билувчиман”», деган эди. Бу билан Юсуф алайҳиссалом жамиятга фойда етказишни мақсад қилганди
Мусо алайҳиссалом: «Бас, икковларига (ҳайвонларини) суғориб берди. Сўнгра сояга қайтди ва: “Эй Роббим, албатта, менга туширажагинг ҳар бир яхшиликка муҳтожман», деди. Воқеа бундай бўлганди. Мусо алайҳиссалом Мадянга борди. Кўпчилик одамлар бир ҳовуздан ҳайвонларини суғораётган эди. Кун иссиқ, Мусо алайҳиссалом эса дарахтнинг соясида одамларни кузатиб, чарчоқларини чиқариб ўтирарди. Қараса, икки аёл бир чеккада қўйларини суғора олмай турибди. Секин уларнинг олдига бориб: “Сизларга нима бўлди?” – деди. Улар: “Отамиз қари, мўйсафид, ишга ярамай қолган, ўзимиз эса кўпчилик эркакларни ичида қўйимизни суғоришга кучимиз етмаяпти”, дейишди. Шунда Мусо алайҳиссалом икковининг қўйини суғориб берди. Мусо алайҳиссалом бошқаларга хизматни ўзининг роҳатидан устун қўйди. Заифларга, айниқса, аёлларга ёрдам беришни ўзининг эркаклик бурчи деб билди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мурувватларига қаранг! Хадича онамиз розияллоҳу анҳо бундай васф қиладилар: “Аллоҳга қасамки, Аллоҳ сизни ҳеч хафа қилиб қўймайди. Чунки сиз рост гапирасиз, қариндошлар билан алоқани боғлайсиз, оғирини енгил қиласиз, меҳмондорчиликни жойига қўясиз ва ҳақ йўлдаги кишига қийинчилик етса, ёрдам берасиз”, дедилар.
Yurt rivojiga barcha daxldor
Yurt ravnaqi va taraqqiyoti o‘z-o‘zidan bo‘lmaydi, albatta. Uning rivoji, gullab-yashnashi bag‘rida yashayotgan odamlarga bog‘liqdir. Mamlakatning har bir fuqarosi yurt rivoji va taraqqiyotiga o‘zini daxldor deb bilishi, vazifasini sidqidildan ado etishi lozim. Bu yo‘lda bir zum tin olmaslik, qo‘ldan kelgan barcha imkoniyatlarni ishga solmoqlik darkor. Yurt rivojiga har bir soha vakili mas’ul. Fuqaroning yurti taraqqiyotiga qo‘shayotgan hissasi uning qilayotgan mehnatida yaqqol namoyon bo‘ladi.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasullulloh sollallohu alayhi va sallam: «Agar biringizni qo‘lida xurmo ko‘chati turgan holatda (qiyomat) soati qoim bo‘lib qiyomat bo‘lguncha uni ekib olishga qodir bo‘lsa, o‘sha ishni qilsin», dedilar» (Imom Bazzor rivoyati. Uning roviylari eng ishonchli kishilardir).
Vatan uchun nima qildik?
Vatan biz uchun keng va ravon yo‘llarni barpo qildi. Kechalari qiynalmasligimiz uchun charog‘on chiroqlarni o‘rnatdi. Farzandlarimizga odob, ta’lim-tarbiya berdi. O‘qitdi, o‘rgatdi, kasb-hunarli qildi. Biz va farzandlarimiz uchun bog‘cha, maktab, oliygohlar, shifoxonalar, masjidu madrasalar, yer, havo va suvda uzog‘imizni yaqin, yukimizni yengil qiluvchi vositalar hamda boshqa moddiy va ma’naviy ehtiyojlarimizni qondirish uchun imkoniyatlar yaratib berdi. Bularning hammasini biz uchun barpo qildi. Bularning hammasi bizning xizmatimizda. Bularga javoban biz nima qildik?
Nabiy sollallohu alayhi va sallam vatanlariga bo‘lgan muhabbatni “Ey Makka! Sen qanday go‘zal (xush) shaharsan! Sen menga qanday suyuklisan! Agar qavmim meni sendan chiqarmaganida, boshqada turmasdim”, deya ifoda etdilar. Biz-chi, biz?! Vatanimizga bo‘lgan muhabbatni qanday ifoda etmoqdamiz?! Sa’diy rahmatullohi alayh “Guliston” kitobida aytadi: Abru bodu mahu xurshedu falak darkorand, To tu none ba kaf oriyu ba g‘aflat naxuri. Hama az bahri tu sargashtavu farmonbardor, Sharti insof na boshad, ki tu farmon nabari.
Bulut, shamol, quyoshu oy va osmon
Yetkazish-chun senga ular burda non.
Hammasi uxlamas, bedordir har on,
Insofdan emasdir tutmasang farmon.
Vatanga xizmat – oliy himmat
Biror yurtga mansub bo‘lgan kishi, albatta, o‘sha yurtni rivoji uchun o‘z hissasini qo‘shishi kerak. Bu narsa har bir insonning fuqarolik burchi hisoblanadi. Vatanga xizmat qilish ulug‘ fazilatdir. Bu boradagi dalil va hujjatlarni qisqacha keltirib o‘tamiz. Misrga qahatchilik, qiyinchilik yillari kelganida, Yusuf alayhissalom uning hokimi Azizga yuzlanib: «...u: “Meni yerning xazinalari ustiga qo‘y. Albatta, men muhofaza qiluvchi va biluvchiman”», degan edi. Bu bilan Yusuf alayhissalom jamiyatga foyda yetkazishni maqsad qilgandi
Muso alayhissalom: «Bas, ikkovlariga (hayvonlarini) sug‘orib berdi. So‘ngra soyaga qaytdi va: “Ey Robbim, albatta, menga tushirajaging har bir yaxshilikka muhtojman», dedi. Voqea bunday bo‘lgandi. Muso alayhissalom Madyanga bordi. Ko‘pchilik odamlar bir hovuzdan hayvonlarini sug‘orayotgan edi. Kun issiq, Muso alayhissalom esa daraxtning soyasida odamlarni kuzatib, charchoqlarini chiqarib o‘tirardi. Qarasa, ikki ayol bir chekkada qo‘ylarini sug‘ora olmay turibdi. Sekin ularning oldiga borib: “Sizlarga nima bo‘ldi?” – dedi. Ular: “Otamiz qari, mo‘ysafid, ishga yaramay qolgan, o‘zimiz esa ko‘pchilik erkaklarni ichida qo‘yimizni sug‘orishga kuchimiz yetmayapti”, deyishdi. Shunda Muso alayhissalom ikkovining qo‘yini sug‘orib berdi. Muso alayhissalom boshqalarga xizmatni o‘zining rohatidan ustun qo‘ydi. Zaiflarga, ayniqsa, ayollarga yordam berishni o‘zining erkaklik burchi deb bildi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning muruvvatlariga qarang! Xadicha onamiz roziyallohu anho bunday vasf qiladilar: “Allohga qasamki, Alloh sizni hech xafa qilib qo‘ymaydi. Chunki siz rost gapirasiz, qarindoshlar bilan aloqani bog‘laysiz, og‘irini yengil qilasiz, mehmondorchilikni joyiga qo‘yasiz va haq yo‘ldagi kishiga qiyinchilik yetsa, yordam berasiz”, dedilar.