Бастақ
Дауыстылар:
𐰀 - а/е
𐰃 - ы/і
𐰆 - о/ө
𐰈 - ұ/ү
𐰁 - ә
Дауыссыздар:
𐰉 - б
𐰋 - б
𐰒 - д
𐰓 - д
𐰎 - ғ
𐰏 - г
𐰞 - л
𐰠 - л
𐰣 - н
𐰤 - н
𐰺 - р
𐰼 - р
𐰽 - с
𐰾 - с
𐱃 - т
𐱅 - т
𐰖 - й
𐰘 - й
𐰗 - ж
𐰙 - ж
𐰴 - қ
𐰚 - к
𐰢 - м
𐰲 - м
Нейтрал:
𐱁 - ш
𐰯 - п
𐰕 - з
𐰭 - ң
𐰐 - у
Диграфтар:
𐰦 (𐰧) - нт
𐰡 - лт
𐰟 - рс
𐱈 - рт
𐰫 - йт
Кеңбастақ:
Пұрымдық:
Ереже:
- Жазу буынға байланысты болмақ:
1.1. Ашық буында бар дауысты жазылады:
𐰴𐰀-𐰺𐰀 (қа-ра), 𐱃𐰀-𐰺𐰀-𐰢𐰀 (та-ра-ма);
1.2. Ашық буын бір дауыстыдан тұрса, жазылады:
𐰁-𐰙𐰀 (ә-же), 𐰈-𐰿𐰴 (ұ-шақ);
1.3. Тұйық буында А/Е жазылмайды, қалған дауысты жазылады:
𐰞-𐰢𐰀 (ал-ма), 𐰠-𐰏𐰀 (ел-ге), 𐰁𐱅-𐰚𐰤-𐱁𐰚 (әт-кен-шек), 𐰈𐰠-𐰏𐰃 (үл-гі);
1.3.1. Сөз басында 𐰭 (ң) таңбасы келсе, алғашқы буын тұйық болады;
1.4. Бітеу буында А/Е жазылмайды, қалған дауысты жазылады:
𐰴𐰞-𐰎𐰣 (қал-ған), 𐰚𐰾-𐰯𐰀 (кес-пе), 𐰗𐰈-𐰞𐰃𐰣 (жұ-лын); - Дауысты дыбысы бар диграфтар бірінші пунктіге ұқсас жазылады:
2.1. Диграфтағы дауысты тұйық буында жазылмайды:
𐰶-𐰜𐰞 (ық-пал), (от-ба-сы);
2.2. Диграфтағы дауысты бітеу буында жазылмайды:
𐰝-𐰴𐰱 (ұқ-қыш), 𐰚𐰱-𐰚𐰤-𐱅𐰘 (кіш-кен-тай);
2.3. Бір сөзде екі диграфтың келуі мүмкін болса, приоритет сөздің соңына тұратын диграфқа беріледі:
𐰿𐰶 (шық), 𐱃𐰶 (тық), 𐰝𐱃𐰴𐰺 (құт-қар), (от-тық);
2.4. Диграфтар негізінен ұзын сөздерде жазылады, біріккен сөздерде жазылмайды. - Дауыссыз диграфтар бірінші пунктіге сай жазылады. Жуан/жіңішкелігін көрші таңбалар шешеді: 𐰙𐰦 (жент), 𐰗𐰈𐱈 (жұрт), 𐰴𐰫 (қайт);
- Бірнеше дауысты қатарынан келетін сөз болса, у/й дауыссыздары арқылы нақтыланады:
Аояма - Ауойама -> 𐰀𐰐𐰆𐰖𐰀𐰢𐰀
Дае - дайе -> 𐰒𐰀𐰘𐰀
Еа - йейа -> 𐰘𐰀𐰖𐰀
т.с.с.
Диграфтар және сөздердің бейімделуі
Жазу қазақ тілінің құбылысына сай. Сондықтан кірме сөздер міндетті түрде тіл жүйесін сақтауы керек:
*мысалдар*
тарелка - тәрелке
һич - еш
съезд - сійез
поезд - пойыз
И дыбысы жүйеге сай ый/ій болып екіге бөлініп жазылады:
сирек -> сійрек
сиыр -> сыйыр
киім -> кійім
Оған қоса қазақ тілінде кей қосарлы дауыссыздар өзгеру құбылысы бар:
нн -> нд
лл -> лд
мм -> мб
см -> сп
Сөзге байланысты қос дауыссыздың біреуі түісіріліп жазылады, не өзгертіледі. Мәселен:
Осман -> Оспан -> 𐰆𐰽𐰯𐰣
Металл -> метал -> 𐰲𐰀𐱃𐰞
Поезд -> пойыз -> 𐰯𐰆𐰗𐰃𐰕
Муһаммад -> Мақамбет -> 𐰢𐰀𐰴𐰢𐰋𐱅
Бүгінге дейін жеткен диграфтар тілдің осы фишкасын арттыра түспек:
Шымкент ->
Бастақ жазуында бұл үрдіс қатаң сақталады.
Какой-то пример с Андерграунд, Пөмбе
Тыныс белгілері мен аббревиация:
Тыныс белгілері:
︰- үтір
・ - нүкте
⋯ - аяқталмаған ой
「𐰞𐱅𐰠」- жақша
⚇ - full end
"𐰞𐱅𐰠" - аббревиация
Аббревиация:
- Қысқартулар қазақ тіліне бейімделіп жазылады:
Алтын телефон - Алтел - 𐰞𐱅𐰠
ҚазҰУ - 𐰴𐰕𐰈𐰐/𐰴𐰕𐰣𐰈𐰐
2GIS - 𐰀𐰏𐰃𐰾 - Шет тілінен енген бренд атаулары, не басқа да аббревиация латын/кирил графикасымен жазылады: ТАСС, Schneider Electric
- Кісі аттары қысқартылып жазылуы мүмкін: Еркежан -> Ерке, Серікбай -> Сәке, бірақ формалды түрде толық жазылатын болады. Инициал жоқ.
Лигатура
Қолданылу мысалы ве фонтлар
В конечном итоге примерный текст с учетом всех оговоренных ранее правил должен выглядеть так:
В первое время может показаться, что письмо выглядит не совсем презентабельным или же необычным. Надо учесть, что основой для Юникодовского шрифта стали Орхонские памятники. Памятникам, как и шрифту почти 1500 лет.
Есть бумажные варианты письма, как Ырк Битиг, которые более привлекательны внешне. Но и им приблизительно 1200 лет.
Сегодня мы имеем возможность систематизированно подойти к решению проблемы и увеличить количество доступных шрифтов в разы.
А ещё и как смайлики можно использовать, конечно