СХРОНЫ. ПЛАНАВАННЕ І ЎПАКОЎКА

Неабходнасць ва ўтварэнні схрона (тайніка) можа быць выкліканая самымі рознымі прычынамі, як для забеспячэння плануемых дыверцыйна-разведвальнікаў (партызанскіх) аперацый у ваенны час у тылу ворага удалечыні ад баз забеспячэння так і для арганізацыі пабегу з палону ваеннаслужачых сваёй краіны.

1.1.Плaнаванне устаноўкі

Планаванне ўключае ў сябе падрыхтоўку прадметаў і выбар месца для устаноўкі тайніка. Варта ўлічыць, што месца ўстаноўкі павінна быць зручным не толькі ў момант закладкі, але і ў момант здабывання. У планаванні важна ўлічыць:

1. Мэта, пад якую ствараецца схрон. Месца для дыверсійнай групы павінна быць старанна схавана ад чужых вачэй і падчас вайны не знаходзіцца пад пастаянным кантролем суперніка. Некаторыя прадметы – напрыклад, медыкаменты – маюць вызначаны тэрмін захоўвання і могуць вымагаць змены ў перыяд захоўвання. Закладчык павінен знайсці кампраміс паміж сціпласцю і даступнасцю, але вызначальны фактар - бяспека. Пры планаванні ўстаноўкі схрона для ваеннага часу неабходна ўлічваць патэнцыйныя пагрозы ад войска суперніка і яго паслуг бяспекі.

2. Актыўнасць мясцовага насяльніцтва. Мясцовыя жыхары ў ваенны час могуць быць не менш небяспечныя, чым войска суперніка. Звычайная чалавечая дзейнасць можа зрабіць доступ да схрону вельмі складаным або зусім немагчымым. Цяжка ўсё прадбачыць, але важна загадзя паназіраць за месцам будучага схрона і за дзейнасцю людзей, якія жывуць паблізу.

3. Планаваныя дзеянні сваіх груп. Выкарыстанне аднаго схрона для некалькіх аперацый павялічвае рызыку правалу. Таму для розных мэтаў і аперацый варта закладваць схроны ў розных месцах. Для ўсталявання схрону на час вайны павінны пазбягаць такіх месцаў, як масты, аўтамабільныя дарогі і чыгунка, абарончыя прадпрымствы. Гэтыя аб’екты заўсёды пад пільным наглядам суперніка.

4. Упакоўка і транспартаванне да месца схрона. Лепш за ўсё, калі ўпакоўка рэчаў у кантэйнер выканана зараней і ў бяспечным месцы. Дастаўляйце да месца закладкі гатовы да ўсталёўкі кантэйнер. Пазбягайце, па магчымасці, закладкі рэчаў у кантэйнер непасрэдна на месцы устаноўкі. Гэта зэканоміць вам час, грошы, высілкі і нервы.

Ва ўстаноўцы схрона варта задзейнічаць як можна менш людзей, а спосаб усталёўкі залежаць ад канкрэтнай сітуацыі і ад магчымых змянаў на мясцовасці, якія адбудуцца ў момант вымання.

Зaкaпванне

Найбольш распаўсюджаны спосаб. Недахопы:

• працаёмкі і дастаткова працяглы працэс;
• для захоўвання прадметаў патрабуецца герметычная ёмістасць з абаронай ад вільгасці;
• выманне ў цёмны час сутак ускладняе апэрацыю;
• не заўсёды лёгка вызначыць месца схрона, асабліва калі яго выцягваннем займаюцца не тыя людзі, якія яго закладвалі.

Патaпленне ў вадаёме

Больш хуткі і меней трудоемкий спосаб закладкі, аднак не прымальны для вымання ва ўмовах халадной зімы з замярзальнымі вадаёмамі. У сувязі са складанасцямі вымання дадзены спосаб усталёўкі не разглядаем.

Bыбаp мecца

Выбар месца захоўвання павінна адпавядаць тром умовам:

1. Ці зможа чалавек, які ніколі не быў на гэтым месцы, дабрацца да яго лёгка і бяспечна? Месца можа быць ідэальным ва ўсіх адносінах, але не мець характэрных прыкмет або прадметаў, да якіх можна прывязацца. Павінна быць як мінімум два падыходу да месца схрону. Шляхі павінны быць закрытыя ад пастаянных вачэй для бяспечнага падыходу і адыходу. Таму варта ўлічваць фактар часу года.

2. Лёгкасць знаходжання месца па мапе. Як правіла, знайсці месца схрона на мясцовасці нялёгка, і для гэтага выкарыстоўваюць мапу. Па мапе можна запланавана вызначыць характэрныя арыентыры будучага месца схрона – будынкі, царквы, могілкі, дарожныя знакі, мосты, лініі электраперадачы.

З. Папярэдеяя выведка на мясцовасці. Па мапе варта абраць некалькі магчымых месцаў для закладак – як мінімум З-4 месца, каб затым на мясцовасці праверыць кожнае з іх. З гэтых магчымых варыянтаў выбіраецца адзін асноўнай і адзін запасны. Улічыце, што падчас выведкі вас могуць заўважыць мясцовыя жыхары, таму неабходна загадзя прыгатаваць адказ на пытанне аб тым, што вы тут робіце з мапай і компасам ці навігатарам.

Ні ў якім разе не варта браць з сабой тэлефон і любыя іншыя перадавальныя прылады. Аптымальным будуць GPS-прымач або гадзіннік без функцыі трансляцыі.

Xapaктэрныя прыкметы мясцовасці і арыентыры

Пад час закаладкі зрабіце дакладную прывязку па GPS, але ўлічыце, што ў момант выемкі сістэмай GPS можа не працаваць, або чалавек, які выконвае выемку. не ўмее ім карыстацца. Таму вельмі важна зрабіць зразумелую інструкцыю па размяшчэнні арыентыраў. Інструкцыя павінна апісваць раён закладкі ў цэлым (назвы бліжэйшых геаграфічных назваў і бліжэйшага народнага пункта) і непасрэдны. Любы заўважны арыенцір можа выступіць у якасці галоўнага – напрыклад, адзіная ва ўсёй акрузе царква або мост на шашы паміж дзвумя населеннымі пунктамі.

Галоўны арыенцір павінен задавальняць наступным патрабаванням:

• павінен лёгка ідэнтыфікавацца і быць фіксаваным на мясцовасці;
• знаходзіцца на адлегласці, каб ад яго можна было вылучыць дакладную адлегласць да схрона.

Для прывязкі на мясцовасці падыдуць такія аб'екты, як масты і дамбы, водапапусныя трубы пад дарогамі ў мала пашкоджаных месцах, памятныя памяшканні. апоры ліній электраперадач.

Пpывязка месца закладкі да арыенціраў

Самы просты спосаб - пазначыць сховішча непасрэдна каля арыенціра. Як варыянт, прывязвацца да лінейна арыентаванага аб'екта. У гэтым выпадку праводзіцца раальная або ўяўная лінія ўздоўж аб'екта і па ёй на вызначаным месцы ад арыенціра адзначаецца схрон. Спосаб не дакладны і на зачыненай мясцовасці (у лесе) проста не рэалізуемы.

Менш дакладны метад – выкарыстоўваць компас для засекі кірунку строга на паўнач, поўдзень, усход ці захад. Метад дае дакладнасць не больш чым на 10 метраў.

Вы зэканоміце сабе час, сілы і нервы, калі ў яшчэ момант прадваральнай разведкі на мясцовасці памяркуеце адлегласць да арыенціраў і адзначыце кропку. Гэта асабліва важна, калі закладка схрона плануецца ўначы. Маркёр месца павінен быць такім, каб быў заўважаны вам, але не прыцягваў увагі выпадковага чалавека. У якасці маркера можна выкарыстоўваць, напрыклад, характэрны камень сярэдніх памераў.

Пад час папярэдняй выведкі месца вельмі важна вызначыць бяспечныя шляхі падыходу (пад'езда). Гэтых шляхоў павінна быць як мінімум два: асноўны і запасны, яны павінны быць лёгка апісаны словамі. Інфармацыя пра шляхі падыходу ўключаецца ў пісьмовую справаздачу-апісанне пра схрон. Гэтая інфармацыя вельмі важная, асабліва калі выемку прыйдзецца выконваць іншым людзям.

Дадатковае (рэзервовае) месца для закладкі

Гэта месца трэба выбраць на той выпадак, калі аператыўнасць па закладцы на асноўным месцы адразу прыйдзецца тэрмінова звярнуць. Месца, якое здацца ідэальным для схрона з такім жа поспехам можа здацца ідэальным і мясцоваму жыхару. Вось прыкладны спіс месцаў, дзе мясцовыя жыхары могуць уладкоўваць ўласныя закладкі і схованкі, ці гэтыя месцы могуць выкарыстоўвацца для пражывання:

• прыродныя і мастацкія пячоры, штольні, шаxты і кар'еры;
• закінутыя будынкі;
• рэдка выкарыстоўваемыя аб'екты інфраструктуры (жалезнадарожныя лініі, калодзежы, тунелі і г.д.);
• руіны і разваліны;
• трубаправоды кабельных ліній, каналізацыі і аднаўлення, калектыры цяплотрасп.

Месца усталявання схрона ў ідэальным выпадку павінна быць у роўнай ступені даступна як закладніку, так і таму, хто будзе яго вымаць. Сховішча не павінен размяшчацца ў тым месцы, якое можа часта наведвацца непажаданымі гасцьмі – напрыклад, ваеннаслужачымі проціўніка. Размешчанае ў будынку сховішча можа быць знішчана пры пажары або разбурэнні будынка ў перыяд баявых дзеянняў.

Пры выбары месца закапвання варта ўлічыць яшчэ некалькі фактараў:

1. Грунтавыя вады і дранаж. Месца на ўзвышшы пераважней, чым месца ў нізіне. Вільготнасць – самая вялікая прыродная небяспека. Калі вы выбіраеце месца зблізку вадаёма, то пераканаецеся, што ў перыяд вясновага раставання снегу яно не будзе падтопленае ці размыта.

2. Травяны пакроваў і дрэвы. Лісцяныя дрэвы маюць развітую каранёвую сістэму, якая ўскладніць выкопванне зямлі. Корні хваёвых дрэў менш за вялікія і яны больш сыходзяць у глыбіню пад дрэва, і да таго ж хваёвыя дрэвы ростуць на больш сухіх глебах.

З. Тып грунта. Ідэальны грунт – пясок або супесак (сумесь гліны і пяску з перавагай пяску). Старайцеся пазбягаць гліняных глеб – у гарачы час года на адкрытых месцах гліна цвярдзее і яе цяжка капаць.

4. Снег і прамярзанне грунту зімой. Калі наш сховішча трэба будзе ускрывацца зімою, то пры закладцы ўлічыце магчымую вышыню снежнага пакрыцця. Найбольшай глыбіні прамярзання глебы дасягае ў канцы зімы. Акрамя таго, пасля выемкі схрона зімой вельмі цяжка замаскаваць следы. Вясною пасля раставання снегу месца выемкі будзе заўважна.

Bыeмкa зaкoпaннага схрона

Выемка не менш складана, чым яго устаноўка – асабліва калі выманне выконвае не той чалавек, які яго ўладкоўваў. У гэтым выпадку патрабуюцца асаблівая дбайнасць у вызначэнні месца ўстаноўкі, меры бяспекі і завершальная маскіроўка следаў дзейнасці.

1. Эскіз месца закладкі. Калі магчыма, чалавек-закладчык павінен зрабіць эскіз маршрута да сховішча і месца яго падзелу з указаннем арыентыраў, асабліва калі выемку будзе ажыццяўляць іншы чалавек. Малюнак (эскіз, схемы) павінны быць зразумелыя і простыя настолькі, каб інструкцыі па доступе да месца можна было аператыўна і зразумела перадаць непасрэдна малюнкам.

2. Папярэдняя разведка месца выемкі. Перад выемкай неабходна выканаць прадваральную выведку месца закладання, асабліва калі выемка будзе ажыццяўляцца на занятай ворагам тэрыторыі. Калі выманне плануецца ўначы, то тым больш важна ў дзённы час правесці папярэднюю разведку месца і вызначыць пазнакі размяшчэння сховішча.

Не выкарыстоўвайце для пошуку металічны мац. Гэта дадатковы груз і дэмаскіроўка.

3. Выдаленне следаў пасля выемкі. Калі вы выцягваеце схрон разам з ёмістасцю (кантэйнерам), у якім ён захоўваецца, то варта загадзя падумаць пра тое, чым запоўніць яму. Старайцеся як мага дбайней выдаліць следы пасля выемкі – у адваротным выпадку месца схрону стане вядома ворагу, які прыме меры контрвыведкавага характару.

Не выцягвайце і не знішчайце сам схрон. Пакіньце яго на "чорны дзень".

1.2. Упакоўка рэчаў і падбор кантэйнера

Упакоўку рэчаў і ўкладку іх у кантэйнер варта праводзіць у бяспечным месцы (на базе, у палявым лагеры, кватэры і г.д.) яшчэ да падрыхтоўкі да закладкі.

Фактары, якія вызначаюць характар упакоўкі

Гэтыя фактары вызначаюцца для чаго робіцца схрон. Тут мы гаворым аб схроне са зброяй. У любым выпадку варта загадзя падзяліць і спакаваць утрымоўвальнае так, каб яно было зручна для хуткай выемкі і пераноскі кожным чалавекам у асобнасці.

Іншыя важныя фактары: вільготнасць, ціск грунту на кантэйнер, нізкія тэмпературы, грыбкі (плесень) і бактэрыі, хімічнае ўздзеянне таксама, калі ён усталёўваецца ў лёгкадаступным месцы. Такім чынам, месца закладкі тайніку павінна быць выбрана раней, чым выканана ўпакоўка змесціва. Падрабязны фактар – гэта тэрмін, на які закладваецца. Калі працягласць захоўвання загадзя невядома, то варта ўлічыць тэрміны захоўвання кожнага з элементаў закладкі.

Этапы ўпакоўкі

Спосабы ўпакоўкі залежаць ад змесціва, але ёсць шэраг крокаў, якімі варта кіравацца:

1. Агляд кожнага заклядваемага элемента

Трэба пераканацца, што кожная рэч не змяшчае на сабе бруд, пыл або карозію (іржу), а ўсе завадскія ўпакоўкі цэлыя.

2. Ачыстка і сушка

Ачысціць з рэчаў бруд і пыл, іржу, прыбраць усе этыкеты (маркоўкі), якія выдаюць паходжанне рэчаў – напрыклад, штрых-коды, налепкі, ярлыкі. У працэсе закладкі належыць прыбраць усе адбіткі пальцаў або праводзіць закладку ў пальчатках. Змесціва старанна прасушыце ці абатрыце сухой тканінай. У кантэйнер пакладзіце селікогель. Нормы закладкі селікагеля пры кансервацыі герметычных аб'ёмаў вырабаў складаюць каля 1 кг/м³.

3. Кансерваванне і абгортванне

Пакрыццё можна наносіць або цалкам погружнаючы прадмет у зброевае масла ці наносіць яго пэндзлем. Таксама можна выкарыстоўваць Літол або Тэхнічны вазелін (гарматнае сала) - гэта цвёрдыя змазкі, якія значна пераважныя за масла. Затым кожны закладваемы элемент неабходна абгарнуць. Калі ёсць магчымасць, рэкамендуецца выкарыстоўваць вакуумную ўпакоўку. Абертаванне лепш рабіць у два пласта: унутраны тонкі і гнуткі, а вонкавы больш шчыльны і цвёрды. Для ўнутранага пласта можна выкарыстоўваць алюмініевую фольгу (у тым ліку харчовую), вільгасцястойкую прамоленую паперу, тонкую ліставую гуму. Для вонкавага пласта падыдуць любыя шчыльныя тканіны – напрыклад, брызент, абвязаны вяроўкай. Дробныя прадметы можна змясціць у прэзерватывы.

4. Укладка ў кантэйнер

Варта выдаліць з унутраных сценак і дна кантэйнера вільгаць, бруд, іржу і пыл, старанна прасушыць. Прадметы з розных металаў – напрыклад, сталь і медзь – не павінны сутыкацца адзін з адным. Змесціва варта ўкладваць максімальна шчыльна, каб паміж прадметамі было як мага менш паветраных ям. Зазоры паміж прадметамі ўсярэдзіне кантэйнера раім запоўніць дробнымі рэчамі. Закладзіце дадаткова ў кантэйнер інструкцыі па зборцы змесціва. Калі кладуцца медыкаменты, то карыстачу пакладзіце пісьмовую інструкцыю па іх ужыванні.

Прадуктовая пайка, адзенне павінны размяшчацца асобна ад схрона са зброяй. Таксама асобна ад астатняга змесціва павінны захоўвацца боепрыпасы ці любыя рэчывы, якія могуць дэтанаваць.

Кантэйнер

Кантэйнер забяспечыць абарону ўтрымання ад вільгаці і іншых уздзеянняў. Перш за ўсё трэба вызначыцца з утрыманым і толькі тды падабраць кантэйнер падыходзячага памеру.

Крытэрыі для выбару ідэальнага кантэйнера наступныя:

• вільгаце- і паветрана непранікальны пасля закрыцця;
• бясшумны - яго ручкі не павінны грымець пры пераносцы;
• лёгкі для пераноскі;
• павінен вытрымліваць знешні націск грунту;
• павінен быць не па зубах дробным грызунам;
• павінен супрацьстаяць шчолачным і кіслотным грунтовым водам;
• крышка павінна быць герметычнай, лёгказдымнай і лёгка закрываецца.

У якасці кантэйнераў для закладак на некалькі месяцаў ці нават гадоў можна выкарыстоўваць любыя падыходныя ёмістасці з нержавеючай сталі, пластыка. Драўляныя скрыні падыдуць у меншай ступені, асабліва для доўгатэрміновых стратэгічных закаладок, так як яны будуць хутка разбурацца ў грунце. У якасці кантэйнераў для поўнага закапвання ў грунт можна выкарыстоўваць наступныя ёмістасці:

1. Apмeйcкія тэрмасы

Найбольш распаўсюджаныя мадэлі з унутраным аб'ёмам алюмініевага шклянкі-укладыша ад 6 да З6 л.

Унутраная алюмініевая ўстаўка ў такіх тэрмасах можа вымацца. Перад закладкаю змесціва ў «шклянку» яго варта выцягнуць і праверыць паверхню сценкі. Іржу варта выдаліць, а «падшкляннік» дбайна пафарбаваць фарбай усярэдзіне і звонку.

2. Алюмініевыя пляшкі

Больш просты варыянт. Не падвержаныя карозіі. Танней, даступней і значна лягчэй, чым армейскія тэрміны, але з-за асаблівасцяў замка-запора крышкі забяспечваюць горшую гермітычнасць.

З. Пластыкавыя ёмістасці

Аб'ём – ад некалькіх літраў да 200 літраў і больш. Варта выбіраць ёмістасці з падвойнымі крышкамі, з якіх унутраная прадстаўляе сабой пробку-ўкладыш, а знешняя закручваецца на разьбу. Зручныя і даўгавечныя ў параўнанні з папярэднімі версіямі.

4. Пластыкавыя трубы

Найбольш бюджэтны варыянт для захоўвання адносна доўгіх і/або невялікіх прадметаў – напрыклад, карабінаў, аўтаматаў з адасобленым магазінам. Шырокі выбар дыяметраў, лёгкасць у транспартаванні. Пры закапванні можа спатрабуецца ўтвараць паверх сховішча з труб дадатковы шчыт з дошак (таўстых ветак і г.д.) з апіраннем на край ямы, які будзе ўтрымліваць на сабе ціск глебы і дзёрну. Вертыкальнае размяшчэнне труб больш трывалае.

P.S. У наступнай частцы мы распавядзем на што звярнуць увагу менавіта пад час устаноўкі схрону і якія дакументы пры гэтым робяцца каб праца не была марнай