May 13

«Өзеннің арғы жағынан (мәуәран-нәһрден) бір адам шығады. Оны әл-Харис деп атайтын болады, Харрас. Оның алдыңғы қатарын Мансур есімді адам басқарады...»

Хазіретті Әли, Аллаһу Тағала оған разы болсын, Пайғамбардың ﷺ былай дегенін жеткізеді: «Өзеннің арғы жағынан (мәуәран-нәһрден) бір адам шығады. Оны әл-Харис деп атайтын болады, Харрас. Оның алдыңғы қатарын Мансур деген басқарады. Қурайштер Аллаһ Елшісіне ﷺ көмектескені сияқты, ол Мухаммадтың әулетіне орнығуға/күш алуға көмектеседі және әрбір мүмін оған көмектесуге» немесе: «Оның шақыруына жауап беруге міндетті»» (Әбу Дәут риуаят еткен, хадис 4290/2).

Мулла Әли әл-Қари әл-Ханафи әл-Матуриди «Мирқату әл-Мәфәтих шарх Мишкат әл-Масабих» (хадис нөмір: 5458) кітабында хадистің түсіндірмесінде айтты:

«(«Өзеннің арғы жағынан (мәуәран-нәһрден)) яғни, Бухара, Самарқанд секілді секілді елдерден (бір адам шығады) яғни: тақуа адам шығады. (Оны әл-Харис деп атайтын болады) яғни, оның есімі Харис болады; (Харрас) оның сипаты, яғни, диқаншы болады. (Оның алдыңғы қатарын) яғни: әскер басын (Мансур деген басқарады) яғни, оның есімі Мансур немесе сипаты жеңімпаз деген. «Хадисте айтылып жатқан адам - Әбу Мансур әл-Матуриди. Ол ұлы, баршасына танымал имам! Ол ханафи ақидасының негізгі өзегі»,- деп айтылды. Бірақ хадистің бұл тарауда келуі оған сәйкес келмейді (яғни, имам Мәһди туралы тарау), әйтседе бұл (хадис Әбу Мансур әл-Матуриди туралы болуы мүмкін деген) ықтималдықты жоққа шығаруға болмайды, Аллаһу Тағала жақсырақ білуші. Бұл тарау «Қиямет белгілері» туралы, сондықтан бұл Мәһдиді де және басқаларды да қамтиды (яғни, хадисті тек Мәһдимен шектей алмаймыз). Қожа Убайдуллаһ әс-Самарқанди ән-Нақшбандидің – Аллаһ оны рахым етсін – былай деп айтқаны жеткен: «Хадисте айтылған жеңімпаз – Қызыр». (Қурайштер Аллаһ Елшісіне ﷺ көмектескені сияқты) Ат-Тыйби айтты: «Құрайштер соңғы жағында берген жәрдемі. Өйткені Құрайыштар Пайғамбарды ﷺ Меккеден алғаш қуып шыққанымен, кейін олардың ұрпақтары Исламды қабылдап, тірісінде және кейін де Пайғамбар ﷺ мен сахабалары үшін жерлерін және жәрдемдерін берді»; (ол Мухаммадтың әулетіне) яғни, оның ﷺ ұрпағы мен жалпы әулетіне және жекелей Мәһдиге (өйткені Мәһди Пайғамбардың ﷺ ұрпағынан); (орнығуға/күш алуға көмектеседі) яғни, ақшасымен, қазынасымен, қару-жарағымен халифаттың бар болуына жағдайлар жасайды, халифатты нығайтады, әскерімен қамтамасыз етеді; (және әрбір мүмін оған көмектесуге ) яғни, әл-Харистің жеңісі, бұл хадистің сыртқы мағынасы немесе әл-Мансурдың жеңісі, бұл әсірелеу немесе екеуінің бірінің жеңісі немесе хадистің мәнмәтініне сай Мәһдидің жеңісі. Өйткені олардың жеңуіне жәрдем беру, Мәһдидің жақтастары болу; (немесе) риуаятшының күмәні; («Оның шақыруына жауап беруге міндетті») яғни, оның шақыруын қабылдап, қолдау көрсету. (Әбу Дауд риуаят еткен) яғни, Мәһди тарауында, айқын мағынаға немесе айқын дәлел негізінде. Әс-Сәид айтты: «Онда үзіліс бар»».