3 etapy prania pieniędzy: lokowanie, maskowanie, integrowanie

Pranie pieniędzy jest złożonym procesem. Grupy przestępcze wykorzystują do prania pieniędzy wiele różnych metod, usług finansowych, produktów, osób i podmiotów. Wprowadzanie dochodów z niedozwolonych i nieujawnionych źródeł do systemu finansowo-bankowego oraz wyprowadzanie oczyszczonych dochodów do legalnego obrotu gospodarczego odbywa się zazwyczaj jako 3 etapy prania pieniędzy: lokowanie, maskowanie, integrowanie.

Lokowanie

Lokowanie (inaczej: umiejscowienie; ang.: placement) polega na fizycznym wprowadzeniu środków pieniężnych pochodzących z nielegalnej działalności do systemu finansowo-bankowego. Celem tej fazy jest zamiana gotówki na inne wartości materialne.

To właśnie w tej fazie najłatwiej jest wskazać źródła pochodzenia dochodów oraz określić, czy wprowadzenie gotówki do instytucji finansowej jest praniem pieniędzy.

Lokowanie przybiera formę działań takich jak:

• wpłata pieniędzy na konto,
• dokonanie przelewu bankowego,
• zakup ubezpieczeń lub instrumentów finansowych,
• nabycie dóbr materialnych (np. nieruchomości).

Na etapie lokowania grupy przestępcze stosują szereg różnych metod prania pieniędzy, m.in.:

• structuring, czyli dzielenie wpłat – fikcyjne osoby dokonują wpłat na rachunki bankowe poniżej wartości ponadprogowych,
• smurfing, czyli rozdrabnianie wpłat – wiele podstawionych osób (tzw. smurfów lub słupów) dokonuje wpłat na konta bankowe o wartości niższej niż limity,
• refining, czyli wymiana banknotów – podstawione osoby dokonują transakcji wymiany walut o wartościach, które nie podlegają obowiązkowi rejestracji,
• blending, czyli mieszanie pieniędzy czystych i brudnych – podmioty gospodarcze o dużych i trudnych do oszacowania przepływach gotówki (np. restauracje lub kasyna) łączą dochody legalne z nielegalnymi.

Maskowanie

Maskowanie (inaczej: warstwowanie; ang.: layering) to proces ukrywania źródła pochodzenia wartości majątkowych przez realizowanie wielu następujących po sobie transakcji finansowych. Zazwyczaj proces maskowania rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy brudne pieniądze nie mają już postaci gotówki, ale nie jest to regułą.

Celem tej fazy prania pieniędzy jest:

• oddzielenie nielegalnych zysków od ich źródła,
• zapewnienie anonimowości właścicielowi majątku,
• włączenie wartości pochodzących z nielegalnych źródeł do legalnego obiegu gospodarczego.

W fazie maskowania grupy przestępcze wykorzystują na przykład:

• elektroniczne formy przekazu pieniędzy,
• kredyty zabezpieczone lokatami bankowymi,
• zakupy aktywów, np. papierów wartościowych,
• handel dobrami typu złoto, kamienie szlachetne czy biżuteria,
• transfery międzynarodowe (fizyczny przewóz gotówki, elektroniczne przelewy bankowe, przekazy gotówki za pośrednictwem firm oferujących usługi finansowe w tym zakresie).

Integrowanie

Integrowanie (inaczej: legitymizacja; ang.: integration) to proces zapewniający powrót wypranych wartości do systemu gospodarczego w taki sposób, że mają one pozory uzyskania z legalnej działalności, o czym świadczyć mają dokumenty wydane przez banki, instytucje finansowe lub organizacje gospodarcze. Proces ten polega na znalezieniu prawnego i ekonomicznego uzasadnienia dla posiadania określonych wartości majątkowych.

Celem etapu integracji jest więc prawne usankcjonowanie wartości majątkowych w obrocie gospodarczym. Tworzy się rzekomo prawne wyjaśnienia pochodzenia wypranych funduszy oraz wprowadzenie ich do legalnego obrotu przez inwestycje lub zakup majątku.

Przykładowymi transakcjami wykorzystywanymi w fazie integracji przez grupy przestępcze są:

• fikcyjne transakcje kupna-sprzedaży,
• transakcje importu i eksportu z zastosowaniem cen transferowych,
• kredyty bankowe,
• zakupy upadających przedsiębiorstw.