«Біздің технологиямыз цифрлық экономика дамуын жылдамдатуда»
Вэй Вэй-мен сұхбат (ZTE Қазақстан)
Қазақстандық нарық ZTE-ні қашан және немен тартты?
Биылғы жылы 40 жылдық мерейтойын атап өткен біздің компаниямыз 2000 жылдардың басында шетелдік нарықтарға экспансиясын жандандырды. Осы кезеңде ТМД-ның көптеген елдерiнде, оның iшiнде (2000 жылы) Қазақстанда да ZTE өкiлдiктерi құрылды. Бұл мемлекет Орталық Азияда ірі экономикаға ие және өңір елдері арасында, сондай-ақ ТМД-да ЖІӨ көлемі бойынша тұрақты түрде алдыңғы орында. Қазақстанның қазіргі дамуын бақылай отырып, бұл нарыққа шығу туралы шешім ұзақ мерзімді перспективада өте дұрыс болды деп айта аламын.
Қытайлық компанияға Қазақстанда бизнес жүргізу шарттарына бейімделу қиын болды ма?
ZTE бүкіл әлем бойынша көптеген елдерде жұмыс тәжірибесіне ие. Біз жинаған жаһандық сараптама Қазақстандағы экономикалық, реттеуші, іскерлік және мәдени ортаға біршама жеңіл бейімделуге мүмкіндік берді. Сонымен қатар, біздің командаға қазақстандық әріптестеріміз – өз ісінің нағыз мамандары көмектесті. Олардың елдегі ZTE жұмысын ұйымдастыруға қосқан үлесі орасан зор.
ZTE-нің жаңа нарықтарға шығуына қандай кедергілер бар?
Әдетте негізгі қиындықтарды жоғары бәсекелестік орта тудырады. Бірақ, екінші жағынан, бұл бізді өз клиенттеріміз бен серіктестерімізге неғұрлым тиімді және бәсекеге қабілетті шешімдер ұсынуға ынталандырады.
Сіз Қазақстанда және ТМД-ның басқа елдерінде іске асырып жатқан негізгі жобаларды атап өтсеңіз
Соңғы бірнеше жылда біздің Қазақстандағы бизнесіміз айтарлықтай кеңейді. Ең жарқын жобалардың бірі Giga City – Ақмола және Түркістан облыстарында 1800-ден астам базалық станциялар көлемінде Beeline мобильді желісін жаңғырту жөніндегі жобаны атауға болады. Ірі қалаларда сондай-ақ FDD Massive MIMO технологиясы (бір мезгілде сигнал беретін және қабылдайтын көптеген антенналар) енгізілді. Ол желілердің өткізу қабілетін едәуір арттырады, бұл байланыс сапасына жақсы әсер етеді. Егер ТМД-ның басқа елдері туралы айтатын болсақ, Өзбекстанда, мысалы, біз ШЫҰ** Мемлекет басшылары кеңесінің Самарқандта өткен саммитінде 5G техникалық шешімдерін жеткізушілердің бірі болдық. Бұл іс-шарада байланыстың тамаша сапасын қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.
**Шанхай ынтымақтастық ұйымы
Бұл нарықтар Қытайдың жаңа телеком-технологияларына қаншалықты дайын? Артта қалып жатқан жоқ па?
ТМД елдері цифрландыруды билік әлеуметтік-экономикалық дамудың тиімді драйвері ретінде қарастыратын жаһандық трендті сенімді ұстанады. Және Қазақстан, сөзсіз, осы аспектіде өңірлік көшбасшылардың бірі болып табылады. Инновациялық цифрлық инфрақұрылымды құру табыстың маңызды факторы болды. Қазақстанда интернетпен қамту 92,3% -ға жетті, барлық мемлекеттік қызметтердің 90% -дан астамы электрондық түрде ұсынылады, ал олардың 86% -ына смартфон арқылы қол жеткізуге болады. Бұл елеулі жетістіктер. Сандық Қазақстанды құру жөніндегі өршіл стратегия елдегі шаруашылықтың барлық салаларын толық сандық трансформациялау жағына қарай ілгерілеуге деген батыл қадамын растайды. Дегенмен, инфрақұрылымды дамыту үшін әлі де үлкен әлеует бар. Атап айтсақ, ол 5G саласы.
Қытайда жағдай басқаша ма? Қазақстанмен салыстырғанда қандай негізгі технологиялық ерекшеліктерді байқайсыз?
Қазіргі уақытта бұл телеком-нарықтың сыйымдылығы және жаңа технологияларды енгізу жылдамдығы. Қытайда әлемдегі ұялы байланыс пайдаланушыларының ірі базасы бар. 2019 жылы ұлттық байланыс операторлары 5G коммерциялық желілерінің құрылысын бастағаннан кейін, еліміз осы саладағы жаһандық жарыста, сондай-ақ 5G құрылғылары өндірісінде көшбасшылардың біріне айналды. Қытайда бесінші буынның байланыс желісі үшін 4,25 млн базалық станция орналастырылған, ал біздің компания оған арналған жабдықтарды негізгі жеткізушілердің бірі болды.
ZTE инновацияларға өте белсенді, R&D***-ге көп инвестиция салады. ТМД елдерінде сіз қытайлық немесе жергілікті әзірлемелерді пайдаланасыз ба?
Біздің компания – негізгі ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың әлемдік аренасындағы ірі ойыншылардың бірі. 2024 жылдың бірінші жартыжылдығындағы жағдай бойынша ZTE бүкіл әлем бойынша 90 мыңнан астам патентке өтінім берді, оның 46 мыңы мақұлданды. Жыл сайын біз R&D-ге операциялық түсімнің 20% -дан астамын инвестициялаймыз. Біздің негізгі зерттеу қуаттылығымыз Қытайда шоғырланған, алайда біз шетелдік серіктестермен де нүктелі ынтымақтастық орнатамыз. Атап айтқанда, Қазақстанда ZTE мен әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің бірлескен инновациялық орталығы, сондай-ақ озық телекоммуникациялық технологиялар бойынша 5G оқу орталығы құрылды. Бұл алаңдар ғылыми-зерттеу ынтымақтастығын кеңейтуге және қазақстандық нарық үшін жоғары білікті техникалық мамандарды даярлауға мүмкіндік береді. Студенттер университетте оқып жүрген кездерінде ең озық ZTE технологияларымен танысуға мүмкіндік алады.
***Research and Development — зерттеулер мен әзірлемелер
Қандай озық технологиялар туралы сөз болып отыр?
Мысалы, ZTE әлемде бірінші болып 5G коммерциялық базалық станциясын іске қосты. 5G желілерімен жасанды интеллект технологияларын біріктіру деректерді беруді жеделдетуге, оларды өңдеудің тиімділігін арттыруға және желілік жабдықтың энергия тұтынуын төмендетуге мүмкіндік береді. Тағы бір артықшылығы – нейрожелінің пайдаланушылармен икемді өзара әрекеттесуі. Бұл нақты бизнес-сценарийлерді ескере отырып, тікелей 5G желісінің тиімділігін оңтайландыруға мүмкіндік береді.
Көріп отырғанымыздай, жасанды интеллект телекоммуникацияға да енген. Бұл сіздердің алдарыңызға қандай міндеттер қояды?
Біз бүгінде тиімді және экологиялық коммуникациялық желілер құруда жасанды интеллект қаншалықты маңызды рөл атқаратынын жақсы түсінеміз. Біздің жоспарымызда өзгерістерді өзгерту үшін АИ-ды одан әрі пайдалану, сондай-ақ оны пайдаланудың жаһандық стандарттарын, қағидалары мен этикалық қағидаттарын ілгерілетуге белсенді қатысу бар.
5G желілерінен басқа АИ-ды қолданатын тағы басқа өнімдер бар ма?
Олар - интеллектуалды есептеу инфрақұрылымы, Nebula интеллектуалдық шешімі, интеллектуалдық фабрикалар, ақылды териналдық қойылымдар.
Сіздің ойыңызша тағы қандай жаңа технологиялар сандық экономиканың дамуына ықпал етеді?
Менің ойымша, жасанды интеллект пен 5G-ден басқа, цифрлық экономиканың дамуы үшін үлкен деректер, бұлтты есептеуге арналған интеллектуалды шешімдер, заттар интернеті, өнімділігі жоғары чипсеттер және т.б. маңызды.
Сіз телеком-индустриядағы алдағы бес-он жылға арналған басты трендтерді қалай анықтар едіңіз?
Болжамдар әрдайым қателесу қаупімен байланысты болғанымен, біздің сала жоғарыда айтқан технологиялардың ықпалымен өзгеруін жалғастырады деп сеніммен айтуға болады.
Бұл іс жүзінде нені білдіреді?
Операторлар желілерді басқаруды оңтайландырады және AI көмегімен клиенттерге қызмет көрсетуді автоматтандырады. Сымсыз байланыс технологиясының бесінші буыны барлық жерде енгізілетін болады, оның ішінде жеке желілер белсенді түрде салынатын болады. Таяу жылдары 6G форматы үшін стандарттарды әзірлеу жалғастырылады. Дәстүрлі аппараттық инфрақұрылымнан бұлтты инфрақұрылымға көшкен сайын байланыс операторлары контейнерлеу, виртуалдандыру және т.б. технологияларға негізделген желілік шешімдерді белсенді пайдаланатын болады, Желілердің киберқауіпсіздігі мен орнықтылығы бұдан да маңызды басымдықтарға айналады.
Болашақта жаһандық телекоммуникация нарығында ZTE-нің рөлі қандай?
Цифрлық трансформация күн сайын жаңа бизнес-модельдер жасайды және олардың көпшілігі телекоммуникациялық желілерді пайдалануды талап етеді. Бұл инфрақұрылым көптеген өршіл жобаларды: дербес көлік құралдарын, электрондық үкіметті, электрондық денсаулық сақтауды және т.б. іске асырудың ажырамас бөлігі болып табылады. Біз пайдаланатын жаңа технологиялар цифрлық экономиканың дамуын едәуір жылдамдатуға және соның салдарынан экономикалық, экологиялық және әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етуге қабілетті. Осының бәрі жаһандық сандық трансформацияда ZTE-нің негізгі рөлін атқарады.
Алдағы уақытта компанияның алдында қандай мақсаттар тұр?
Біз озық технологияларды әзірлеу мен дамытуға инвестиция салуды және жаһандық операторлар, мемлекеттік және коммерциялық кәсіпорындар, сондай-ақ жеке тұтынушылар үшін инновациялық интеграцияланған шешімдерді ұсынуды жалғастырамыз. Бүгінгі таңда ZTE әлемнің 160-тан астам елінде жұмыс істейді. Енді біздің мемлекеттердегі міндет — нарық үлесін ұлғайту және өнімдер мен шешімдер портфолиосын кеңейту. Осының бәрі бізге телекоммуникация саласындағы жаһандық көшбасшылардың бірі ретіндегі позициямызды нығайтуға және бизнестің тұрақты өсуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.