Жұлдыздарға сапар
Ғарыштық туризм дәуірі басталады
Жұлдыздарға ұшу туралы армандар алғашқы зымырандардан әлдеқайда бұрын пайда болды. Оқ-дәрі қозғалтқыштары бар креслода ұшып кетуге тырысып жүрген қытайлық шенеунік Ван Худың тарихы сияқты аңыздар фантасти сияқты көрінді. Бүгінде атмосферадан тыс шығу – технологиялар мен жеке капитал әкелген шындық.
Кеттік!
Ғарышқа алғашқы туристік ұшу 2001 жылы болды: американдық кәсіпкер Деннис Тито ХҒС-да сегіз күн өткізді, ол үшін $20 млн. жұмсады. Содан бері Жер атмосферасынан тыс жерге 60-қа жуық турист келді.
Ғарыштық ұшу турлары суборбитальдық және орбитальдық болып бөлінеді. Бірінші жағдайда әңгіме шамамен 100 км биіктікке көтерілу туралы болып отыр. Бұл бағытта Virgin Galactic (SPCE) Ричард Брэнсон және Blue Origin Джефф Безос жұмыс істейді.
Virgin Galactic неғұрлым «авиациялық» тәсілге ие: ғарыш ұшағы әуеге әуеге арнайы тасығыш ұшақпен көтеріледі, содан кейін зымыран қозғалтқышын іске қосады және атмосферадан тыс ұшады. Сапар шамамен 90 минутқа созылады, оның біраз уақытын жолаушылар салмақсыздықта өткізеді.
Blue Origin өз экипажын New Shepard тік ұшыру ракетасында көтереді, одан 100 км астам биіктікте туристермен капсула бөлінеді. Оның ұшуы 10 минутқа жуық уақытты алады. Барлық жүйе толығымен автоматтандырылған, қону парашюттердің және тежегіш жүйесінің көмегімен жүзеге асырылады.
Орбиталық ұшыру әлдеқайда күрделі логистиканы және бірнеше күннен басталатын ұзақтықты көздейді. Бұл сегментте Илон Масктің SpaceX басым. Оның Falcon 9 зымыраны мен Crew Dragon кемесі ХҒС-қа жетуге және 400 шақырымнан астам биіктікте автономды ұшуға мүмкіндік береді. Бұл аппараттар ғарышқа туристердi жiбередi де, ХҒС үшiн коммерциялық модуль жасауды жоспарлап отырған және саяхатшылардың ғылыми жобаларға қатысуын қамтитын ұзақ мерзiмдi бағдарламаларға сүйенетiн Axiom Space-тi жалға бередi.
Ғарыштық баға
Қалай болғанда да, бүгінде ғарышқа саяхат өте бай жерлестердің ғана қалтасы көтере алады. Мысалы, Virgin Galactic-пен суборбиталды ұшу $200-600 мың тұрады, ал Blue Origin-пен салмақсыздықтың бірнеше минуты $28 млн. дейін болуы мүмкін. Ұзақ миссиялар – одан да қымбат: Space Adventures (9-12 күн) – $20-35 млн, Axiom Space (10-30 күн) – $55 млн құрайды.
Орбитадан Марсқа дейін
Таяу жылдары SpaceX туризм форматын кеңейтпекші. Компания алдағы уақытта ХҒС-на он күндік экскурсиялар өткізуді жоспарлап отыр. Ұзақ мерзімді перспективада менеджмент Марсқа экспедиция ұйымдастыруды және адамзатты планетааралық түрге айналдыруды жоспарлап отыр.
Blue Origin бірінші кезекте 2020-шы жылдардың соңына жоспарланған ғылыми зерттеулер, ойын-сауық және туризмге арналған Orbital Reef коммерциялық платформасының Жер орбитасында құрылысын салуға бағытталған. Virgin Galactic Италиямен бірлесіп қолданыстағы ұшыру алаңының базасында ғарыш портын салуды жоспарлап отыр. Аталған Axiom жобасы тұрғын үй модульдері, жұмыс істеуге арналған кеңістігі және ғалымдарға арналған зертханалары бар толық автономды орбиталық станция құруды көздейді.
Бұл жобалар – іске асырылып та, жоспарлау сатысында да – ғарыш туризмі біртіндеп тауашалық ойын-сауықтан мүмкіндіктері кеңейіп келе жатқан индустрияға айналатынын көрсетеді.
McKinsey болжамынша, келесі онжылдықта орбитада қонақ үйлер пайда болады, ал туристер Айға ұша алады. Айтарлықтай технологиялық ілгерілеу кезінде Марсқа коммерциялық экспедициялар шынайы болады.