Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимдері деген не?

Айгуль Катенова, эксперт ЭС «ACTUALIS: Главбух», главный специалист Управления разъяснительной работы ДГД по г. Алматы

1. Шағын бизнес субъектілеріне арналған АСР түрлері

Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимдерін (бұдан әрі – АСР) қолдану тәртібі Салық кодексінің 76–77 тарауларында айқындалған.

патент негізіндегі АСР;
оңайлатылған декларация негізіндегі АСР;
тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР (жаңа АСР).

2. Шектеу нормалары мен артықшылықтары

2.1. Патент: шектеулер, артықшылықтар

Патент негізіндегі АСР-ны мынадай талаптарға сәйкес келетін:

жұмыскерлердің еңбегін пайдаланбайтын;
қызметiн жеке кәсіпкерлiк нысанында жүзеге асыратын;
салықтық кезеңдегі кірісі 300 ЕТЖ-дан аспайтын;
2020 жылдан бастап қызмет түрлері бойынша қосымша шектеу енгізілетін ЖК қолдануға құқылы.

Патент негізіндегі АСР – Қазақстанда жеке бизнес жүргізудің ең қарапайым тәсілі. Салықтар мен әлеуметтік төлемдер бір мезгілде төленеді, салықтық есептілікті бір жылға жасауға болады, есептілікті толтыру үшін ерекше дағдылар керек емес, бақылау-касса машиналарын қолданбай-ақ ақшалай есеп айырысуға жол беріледі.

2.2. Оңайлатылған декларация: шектеулер, артықшылықтар

Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны мынадай талаптарға сәйкес келетін:

салықтық кезеңдегі жұмыскерлердiң орташа тізімдік саны 30 адамнан аспайтын;
салықтық кезеңдегі кірісі 2 044 ЕТЖ-дан аспайтын салық төлеушілер (ЗТ да, ЖК де) қолдануға құқылы.
Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР – бұл ЖК-лер арасында ең ыңғайлы әрі кең тараған тағы бір режим. «Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы» ҚР Заңына сай оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны қолданатын, сондай-ақ ҚҚС бойынша тіркеу есебінде тұрмаған және табиғи монополиялар мен реттелетін нарық субъектілері болып табылмайтын ЖК бухгалтерлік есепті жүргізбеуге (бастапқы құжаттарды жасаудан және сақтаудан басқа) құқылы. Салықтық есептілікті толтырған кезде бухгалтердің көмегіне жүгінбей-ақ қоюға болады.

2.3. Тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР: шектеулер, артықшылықтар

Тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР-ны мынадай талаптарға сәйкес келетін:
салықтық кезеңдегі жұмыскерлердiң орташа тізімдік саны 50 адамнан аспайтын;
салықтық кезеңдегі кірісі 12 260 ЕТЖ-дан аспайтын салық төлеушілер (ЗТ мен ЖК) қолдануға құқылы.
Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны қолдану талаптары 2018 жылдан бастап өзгергенін ескерсек, кірісі немесе жұмыскерлердiң саны бойынша көрсеткіштері белгіленген шектеулер мөлшерінен асқан ЗТ мен ЖК-лердің жаңа тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР-ға ауысуға мүмкіндігі бар. Салықтар мен төлемдер есептеу, төлеу тәртібі жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүргізіледі, бірақ бұл ретте есепке алу барынша оңай, салықтық есептілікті толтыру күрделі емес. Оның басты ерекшелігі – құжатпен расталған шығыстардан басқа, кіріс сомасының көп дегенде 30 %-ы мөлшеріндегі қосымша тіркелген шегерім сомасын растайтын құжаттар ұсынбастан шегерімге жатқызу мүмкіндігі.

2.4. Барлық АСР үшін жалпы шектеулер

Шағын бизнес субъектiлерiне арналған АСР-ны қолданатын ЖК мен ҚР резидент-ЗТ шағын бизнес субъектiлерi деп танылады.
Шағын бизнес субъектілеріне арналған АСР-ны:
мынадай қызмет түрлерін:
акцизделетін тауарлар өндiруді;
акцизделетін тауарларды сақтауды және көтерме саудада өткiзуді;
мұнай өнiмдерiнің жекелеген түрлерін – бензинді, дизель отынын және мазутты өткiзуді;
лотереялар өткізуді;
жер қойнауын пайдалануды;
шыны ыдыстарды жинауды және қабылдауды;
түсті және қара металл сынықтары мен қалдықтарын жинауды (дайындауды), сақтауды, қайта өңдеуді және өткiзуді;
консультациялық қызметтер көрсетуді;
бухгалтерлік есеп немесе аудит саласындағы қызметті;
сақтандыру брокері мен сақтандыру агентінің қаржы, сақтандыру қызметін және делдалдық қызметін;
құқық, әділет және сот төрелігі саласындағы қызметті;
қаржы лизингі шеңберіндегі қызметті жүзеге асыратын салық төлеушілердің қолдануға құқығы жоқ;

агенттiк шарттар (келiсiмдер) негiзiнде қызмет көрсететiн ЖК мен ЗТ патент немесе оңайлатылған декларация негiзiнде АСР-ны қолдануға құқылы емес.
Агенттік шарттар (келісімдер) деп ҚР заңнамасына сәйкес жасасқан азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар (келісімдер) түсініледі, олар бойынша бір тарап (агент) сыйақы үшін екінші тараптың тапсырмасы бойынша өз атынан, бірақ екінші тараптың есебінен не екінші тараптың атынан және есебінен белгілі бір әрекеттер жасауға міндеттенеді;
сондай-ақ:

құрылымдық бөлімшелері бар ЗТ;
ЗТ құрылымдық бөлімшелері;
әр түрлi елді мекендерде өзге де оқшауланған құрылымдық бөлiмшелерi және (немесе) салық салу объектiлерi бар салық төлеушiлер құқылы емес.
АСР қолданылатын тұлғаларға салық салу мақсатында салық төлеушінің өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшесі деп оның функцияларының бір бөлігін орындайтын, тұрған жерінде стационарлық жұмыс орындары жабдықталған аумақтық оқшауланған бөлімше танылады. Егер жұмыс орны бір айдан асатын мерзімге құрылса, ол стационарлық болып есептеледі.
Бұл ереже қызметін тек қана мүлікті мүліктік жалдауға (жалға) беру бойынша жүзеге асыратын салық төлеушілерге қолданылмайды.
басқа ЗТ-ның қатысу үлесі 25 %-дан асатын ЗТ;
құрылтайшысы немесе қатысушысы бір мезгілде АСР немесе салық салу ерекшеліктерін қолданатын басқа ЗТ-ның құрылтайшысы немесе қатысушысы болып табылатын ЗТ;
коммерциялық емес ұйымдар;
ойын бизнесi салығын төлеушiлер құқылы емес.

3. Патент және оңайлатылған декларация негізіндегі АСР үшін кірісті айқындау

Патент немесе оңайлатылған декларация негiзiнде АСР-ны қолданатын салық төлеушiлердiң салық салу объектiсi салықтық кезең үшiн алынған кіріс болып табылады, ол ҚР аумағында және оның шегінен тыс жерлерде алынған (алынуы тиіс) кірістердің барлық түрлерінен тұрады (Салық кодексінің 681-бабының 6-тармағында көзделген түзетулерді ескере отырып), атап айтқанда, олар:
1) тауарларды өткізуден, жұмыстарды орындаудан, қызметтерді көрсетуден түскен кіріс, оның ішінде роялти, мүлікті мүліктік жалдауға (жалға) тапсырудан түскен кіріс;
2) мiндеттемелердi есептен шығарудан түсетiн кіріс;
3) талап ету құқығын беруден түсетін кіріс;
4) бірлескен қызметті жүзеге асырудан түскен кіріс;
5) таңылған немесе борышкер таныған айыппұлдар, өсімпұл және басқа да санкция түрлері (егер салық төлеуші бюджетпен есеп айырысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүзеге асырған кезеңде бұрын бұл сома шегерімге жатқызылмаса, негізсіз ұстап қалып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа);
6) шығындарды жабу үшiн мемлекеттiк бюджеттен алынған сомалар;
7) түгендеу кезінде анықталған материалдық құндылықтардың артық шығуы;
8) кәсiпкерлiк мақсаттарда пайдалануға арналған өтеусiз алынған мүлiк түрiндегi кіріс (қайырымдылық көмегiнен басқа);
9) жалға беруші жеке кәсіпкердің жалға берілген мүлкін күтіп-ұстауға және жөндеуге арналған шығыстарын жалға алушының өтеуі;
10) жалға алушының жалға алу шарты бойынша төлемақы есебіне есепке жатқызылатын, жеке кәсіпкерден жалға алған мүлікті күтіп-ұстауға және жөндеуге арналған шығыстары.
Жоғарыда көрсетiлген кіріс мөлшері мынадай тәртіппен:
1) ЗТ – жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен Салық кодексінің 7-бөліміне және Салық кодексінің 681-бабының 5, 6, 7 және 8-тармақтарына сәйкес;
2) бухгалтерлік есеп жүргізу мен қаржылық есептілік жасауды жүзеге асырмайтын ЖК – Салық кодексінің 24-тарауына және Салық кодексінің 681-бабының 5, 6, 7 және 8-тармақтарына сәйкес;
3) бухгалтерлiк есеп жүргізу мен қаржылық есептiлiк жасауды жүзеге асыратын ЖК – Салық кодексінің 226 – 240-баптарына және Салық кодексінің 681-бабының 5, 6, 7 және 8-тармақтарына сәйкес айқындалады.
Өзге де кірістер алған кезде салық салу және салықтық есептілік ұсыну жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
Мыналар салық салу мақсаттарында кіріс ретінде қарастырылмайды:
1) осындай мүлікті беретін салық төлеуші үшін – өтеусіз берілген мүлiктiң құны;
2) ҚР заңдарына сәйкес мемлекеттік мұқтаждықтар үшін сатып алынатын активтерді өткізу;
3) осындай тауар бірлігінің құны АЕК-тің 5 еселенген мөлшерінен аспайтын жағдайда, ЖК өтеусіз алған, оған жарнамалау мақсатында (оның ішінде сыйға тарту түрінде) берілген тауардың құны;
4) ЖК болып табылмайтын жалға алушы жеке тұлғаның, егер көрсетілген шығыстар мыналарға:
– ҚР тұрғын үй заңнамасына сәйкес кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға;
– «Тұрғын үй қатынастары туралы» ҚР Заңында көзделген коммуналдық көрсетілетін қызметтер ақысын төлеуге;
– тұрғынжайды, тұрғын үй-жайды (пәтерді) жөндеуге жұмсалған жалға алу төлемақысына қосылмайтын болса, тұрғынжайды, тұрғын үй-жайды (пәтерді) мүліктік жалдау (жалға алу) кезінде шеккен шығыстары;
5) ҚР салық заңнамасына сәйкес есептен шығарылған өсімпұл мен айыппұлдардың сомасы қаралмайды.

4. Патент негізіндегі АСР: салық есептеу, есептілік, қолданылу ерекшеліктері

Патент негізіндегі АСР-ны қолдану талаптарына сәйкес келген кезде жеке тұлға оны ЖК ретінде қызметін бастайтыны туралы хабарламада, ал патент негізіндегі АСР-ға басқа салық режимінен ауысқан кезде немесе кезекті патентті алғанда орналасқан жеріндегі салық органына 911.00 нысаны бойынша патент құнының есебін ұсыну арқылы таңдайды.
Есеп-қисап қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда, оның ішінде «электрондық үкімет» веб-порталы арқылы ұсынылады.
Салықтық кезең – күнтізбелік жыл, патент құнының есебі тұтас бір жылға немесе бірнеше айға жасалуы мүмкін.
Патент негізіндегі АСР мына екі жағдайда бір айдан аз уақыт қолданылуы мүмкін:
ЖК күнтізбелік жылдың соңғы айында тіркелгенде;
ЖК қызметін ағымдағы салықтық кезеңнің соңғы айында тоқтата тұрғанға дейін немесе кейін жалғастырғанда.
Патент құнын төлеу есеп-қисап ұсынылғанға дейін жүргізіледі. Патент құны төленуі тиіс жеке табыс салығы мен әлеуметтік төлемдерден құралады.
Патент құнының төленгенін растайтын құжаттар салық органына қағаз жеткізгіште есеп-қисапты ұсынған кезде ұсынылады.
Электрондық нысанда, оның ішінде «электрондық үкімет» веб-порталы арқылы табыс етілген есеп-қисапта ЖК патент құнына қосылатын салықтар және әлеуметтік төлемдер сомаларын төлеу бойынша төлем құжаттарындағы мәліметтерді көрсетеді.
Жеке табыс салығының сомасын есептеу:
сауда саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалардың салық салу объектісін қоспағанда, салық салу объектісіне 1 % мөлшерлемені;
1 % мөлшерлеме бойынша салық салынатын қолма-қол ақшасыз есеп айырысулар арқылы алынатын кірістерді қоспағанда, сауда саласындағы салық салу объектісіне 2 % мөлшерлемені қолдану арқылы жүргізіледі.
Сауда саласындағы қызметті жүзеге асыратын ЖК жеке табыс салығының әр түрлі мөлшерлемелері бойынша салық салынатын кірістерді бөлек есепке алуды жүзеге асырады. Бұл ретте қолма-қол ақшасыз есеп айырысулар арқылы алынатын кірістерді есепке алу банктік шоттардан үзінді көшірмелерді қоса алғанда, бастапқы құжаттар негізінде уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша салықтық тізілімде жүргізіледі.
2018 жылғы 1 қаңтардан бастап Салық кодексінде патент негізіндегі АСР-ны қолданатын ЖК-лердің әлеуметтік салығын жою көзделген.
Әлеуметтік төлемдерді есептеу былай жүргізіледі:
міндетті зейнетақы жарналары – есептеу объектісіне 10 %;
әлеуметтік аударымдар – есептеу объектісіне 3,5 %;
міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналар 2020 жылға дейін тоқтатылды.
Егер патенттің қолданылу мерзімі ішінде іс жүзінде алынған кіріс сомасы есеп-қисапта көрсетілген кіріс мөлшерінен асса, ЖК 5 жұмыс күні ішінде асқан сомаға қосымша салықтық есептілік түрінде есеп-қисапты ұсынуға және осы сомадан салықтар төлеуді жүргізуге міндетті.
Көрсетілген есеп-қисаптың негізінде бұрын жасалған патенттің орнына жаңа патент жасалады.
Егер патенттің қолданылу мерзімі ішінде нақты алынған кіріс сомасы (оның мерзімінен бұрын тоқтатылатын жағдайларын ескере отырып) есеп-қисапта көрсетілген кірістің мөлшерінен аз болса, ЖК патент құнының азаю сомасына қосымша салықтық есептілік түрінде есеп-қисапты табыс етуге құқылы.
Бұл ретте артық төленген салық сомасы осы салық бойынша алдағы төлемдер есебіне, берешекті өтеу есебіне есепке жатқызылуы немесе ЖК-ге қайтарылуы мүмкін.
Іс жүзінде алынған кіріс сомасы күнтізбелік жылдағы шекті кіріс сомасынан (300 ЕТЖ) асқан жағдайда, ЖК талаптарға сәйкессіздік туындаған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде орналасқан жеріндегі салық органына жалпыға бірдей белгіленген тәртіпке немесе өзге де арнаулы салық режиміне ауысу үшін қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсыну ұсынуға міндетті.
Бұл ретте:
– осындай жағдайлар туындаған айға қатысты алдыңғы ай болып табылатын айдың соңғы күні патент негізіндегі арнаулы салық режимiн қолдануды тоқтататын күн болып табылады;
– осындай жағдайлар туындаған айдың бірінші күні жалпыға бірдей белгіленген тәртіпті немесе өзге де арнаулы салық режимін қолдану басталған күн болып табылады.
Салық кодексінде белгіленген осындай салық режимiн қолдану талаптарының сәйкес келмеуі жағдайлары туындауын қоспағанда, таңдалған патент негізіндегі АСР салықтық кезең iшiнде өзгертілмейді.
Салық салудың жалпыға бiрдей белгiленген тәртiбіне ауысқан кезде патент негізіндегі АСР-ға кейіннен ауысу жалпыға бiрдей белгiленген тәртiптi қолданудың күнтiзбелiк 1 жылынан кейін мүмкiн болады.
Патент құнының есебінде егер патенттің қолданылу мерзімі өткен күннен бастап күннен бастап күнтізбелік 60 күн ішінде салық төлеуші кезекті есеп-қисапты ұсынбаса, онда ЖК-нің қызметі оңайлатылған тәртіппен тоқтатылатыны, яғни мұндай жеке кәсіпкер ЖК ретінде тіркеу есебінен алынатыны туралы жазбаша келісім берілетініне назар аударыңыздар.

5. Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР: салық есептеу, есептілік, қолданылу ерекшеліктері

Қолдану талаптарына сәйкес болған кезде, оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны таңдау:
жаңадан құрылған ЗТ – әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірмей салық органына ұсынылатын қолданылатын салық салу режимі туралы хабарламада. АСР-ны қолдану басталған күн – әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күн;
салық салудың жалпыға бірдей белгiленген тәртібінен патент негізінде АСР-ға немесе шаруа және фермер қожалықтары үшін АСР-ға ауысқан кезде – қолданылатын салық салу режимі туралы хабарламада жүзеге асырылады. Қолдану басталған күн – хабарлама ұсынылған айдан кейінгі айдың 1-і.
Егер жаңадан құрылған салық төлеушi оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны таңдап алмаған жағдайда, осындай салық төлеушi қолданылатын салық салу режимi туралы хабарлама бергенге дейiн салық салудың жалпыға бірдей белгiленген тәртiбiн таңдап алды деп танылады.
Салықтық кезең жартыжылдықты құрайды. Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны қолданатын салық төлеушілер салықтар мен міндеттемелердің есебін жүргізеді және оларды 910.00 «Шағын бизнеске арналған оңайлатылған декларация» декларациясында көрсетеді.
Оңайлатылған декларация салық төлеушінің орналасқан жеріндегі салық органына есепті салықтық кезеңнен кейінгі екінші айдың 15-інен кешіктірмей тапсырылады.
Салықтарды оңайлатылған декларация бойынша есептеуді салық төлеуші салық салу объектiсiне есептi салықтық кезең үшін 3 % мөлшерiндегi мөлшерлемені қолдану арқылы дербес жүргiзедi.
Егер жұмыскерлердiң орташа айлық жалақысы ЖК-де – ЕТЖ-нің кемiнде 2 еселенген, ЗТ-да ЕТЖ-нің кемiнде 2,5 еселенген мөлшерін құраса, есептелген салық сомасы жұмыскерлердiң орташа тiзiмдiк саны негiзге алына отырып, әрбiр жұмыскер үшiн 1,5 % мөлшерiндегi сомаға азайтылу жағына қарай түзетiлуі тиіс.
Есептелген салық сомасы былай төленеді:
есептелген салық сомасының ½-і –жеке (корпоративтік) табыс салығы;
есептелген салық сомасының ½-і – әлеуметтік аударымдар сомасын алып тастағандағы әлеуметтік салық.
Әлеуметтiк аударымдар сомасы әлеуметтiк салық сомасынан асып кеткен кезде әлеуметтiк салық сомасы нөлге тең деп есептеледі.
Салық төлеу есепті салықтық кезеңнен кейiнгi екінші айдың 25-інен кешіктірмей жүргiзiледi.
Оңайлатылған декларацияда төленуі тиіс:
төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы – есептеу объектісіне 10 %;
міндетті зейнетақы жарналары – есептеу объектісіне 10 %;
әлеуметтік аударымдар – есептеу объектісіне 3,5 %;
жұмыскерлер үшін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар – есептеу объектісіне 1,5 % мөлшерінде көрсетіледі.
Оңайлатылған декларацияның негізінде АСР-ны қолданатын салық төлеуші төлем көзінен ұстап қалатын жеке табыс салығының сомаларын есептеуді, төлеуді және әлеуметтік төлемдерді аударуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүргізеді.
Бұл ретте төлем көзінен ұстап қалатын жеке табыс салығының және әлеуметтік төлемдердің есептелген сомалары оңайлатылған декларацияда көрсетіледі.
Салық кодексінің 683-бабында белгіленген АСР қолдану талаптарына сәйкес келмеу жағдайлары туындаған кезде, салық төлеушінің жалпыға бірдей белгіленген тәртіпті немесе өзге де АСР қолдану басталған күннен бастап алынған кірісіне тиісінше жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен немесе өзге де АСР-да белгіленген тәртіппен салық салынуы тиіс.
Салық кодексінде белгіленген осындай салық режимiн қолдану талаптарының сәйкес келмеуі жағдайлары туындауын қоспағанда, таңдалған оңайлатылған декларация негізіндегі АСР салықтық кезең iшiнде өзгертілмейді.
Салық салудың жалпыға бiрдей белгiленген тәртiбіне ауысқан кезде оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ға кейіннен көшу жалпыға бiрдей белгiленген тәртiптi қолданудың күнтiзбелiк 1 жылынан кейін мүмкiн болады.

6. Тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР: салық есептеу, есептілік, қолданылу ерекшеліктері

Қолдану талаптарына сәйкес болған кезде, тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР-ны таңдау:
жаңадан құрылған ЗТ – әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірмей салық органына ұсынылатын қолданылатын салық салу режимі туралы хабарламада. АСР-ны қолдану басталған күн – әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күн;
жалпыға бірдей белгiленген тәртіптен, шағын бизнес субъектілеріне арналған басқа да АСР-дан, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілерге арналған АСР-дан ауысқан кезде – қолданылатын салық салу режимі туралы хабарламада жүзеге асырылады. Қолдану басталған күн – хабарлама ұсынылған айдан кейінгі айдың 1-і.
Егер жаңадан құрылған салық төлеушi оңайлатылған декларация негізіндегі АСР-ны таңдап алмаған жағдайда, осындай салық төлеушi қолданылатын салық салу режимi туралы хабарлама бергенге дейiн салық салудың жалпыға бірдей белгiленген тәртiбiн таңдап алды деп танылады.
Салықтық кезең күнтізбелік жылды құрайды. Тіркелген шегерім пайдаланылатын АСР-ны қолданатын салық төлеушілерге арналған декларация (912.00 нысаны) салық төлеушінің орналасқан жеріндегі салық органына есепті салықтық кезеңнен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей тапсырылады.

Кірістер

Салық салу объектісі түзетулерді есепке алғандағы кіріс пен шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалатын салық салынатын кіріс болып табылады.
Салық салынатын кіріске бір жылда Қазақстан Республикасында және оның шегінен тыс жерлерде алынған барлық кіріс түрлері кіреді, бұған мынадай кірістер кірмейді:
Салық кодексінің 690-бабының 3-тармағында көрсетілгендер – ЗТ үшін;
Салық кодексінің 690-бабының 3-тармағында және 4-тармағында көрсетілгендер – ЖК үшін.
Алынған кірістер мынадай:
1) тауарлар толық немесе ішінара қайтарылған;
2) мәміле шарттары өзгертілген;
3) өткізілген немесе сатып алынған тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін бағалар, өтемақылар өзгертілген;
4) баға шегерістері, сату шегерістері;
5) шарт талаптары негізге алына отырып, өткізілген немесе сатып алынған тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін ұлттық валютамен төленуі тиіс сомалар өзгертілген;
6) ЗТ-дан, ЖК-ден, Қазақстан Республикасында қызметті тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-ЗТ-дан осындай тұрақты мекеменің қызметіне қатысты талаптар бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметті тұрақты мекеме құруға алып келмейтін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-ЗТ-ның филиалынан, өкілдігінен талапты есептен шығарған жағдайларда түзетіледі.

Шегерімге жатқызылатын шығыстарды айқындау тәртібі

Осындай шығыстар оның кіріс алуға бағытталған қызметімен байланысты екенін растайтын құжаттар болған кезде салық төлеуші шығыстардың мынадай түрлерін шегерiмдерге жатқызуға құқылы:
1) тауарларды сатып алуға;
2) Салық кодексінің 257-бабына сәйкес шегерімге жатқызылуы тиіс жұмыскерлердің есепке жазылған кірістері мен жеке тұлғаларға өзге де төлемдер бойынша;
3) Салық кодексінің 263-бабына сәйкес шегерімге жатқызылуы тиіс салық және бюджетке төленетін төлемдерді төлеуге;
4) Салық кодексінің 244-бабына сәйкес шегерімге жатқызылуы тиіс қызметтік іссапарлар кезіндегі өтемақылардың сомалары.
Шегерімдер тізімі осы тізбемен шектелетініне назар аударыңыздар

Қосымша тіркелген шегерім

Салық төлеуші салық салынатын кірісті айқындау кезінде шегерімге жатқызылатын шығыстар сомасына түзетулерді ескере отырып айқындалған кіріс сомасының 30 %-ынан аспайтын мөлшердегі тіркелген шегерім сомасын қосуға құқылы.
Бұл ретте қосымша тіркелген шегерімді қолданған жағдайда тіркелген шегерімді қоса алғанда, шегерімге жатқызылатын шығыстардың жалпы сомасы түзетулер ескеріле отырып, кіріс сомасының 70 %-ынан аспауға тиіс.

Салық салынатын кірісті азайту

Салық төлеушінің Салық кодексінің 694-бабында айқындалған тәртіппен салық салынатын кірісті азайтуға құқығы бар.
Мысалы:
кәсіпорынның штатында қызметкерлер, мүгедектер болған жағдайда, салық салынатын кіріс мұндай жұмыскерлердің еңбек ақысын төлеу бойынша шығыстардың 2 еселенген мөлшерінің сомасына және әлеуметтік салық бойынша шығыстардың 50 % шамасына қосымша азайтылуы мүмкін;
егер салық төлеушінің жұмыскерлерінің есепті салықтық кезеңдегі орташа айлық жалақысы ЕТЖ-нің 4 еселенген мөлшерінен асып кетсе, онда салық салынатын кірісті еңбек ақысын төлеу бойынша шығыстардың 1 еселенген шамасына азайтуға болады.

Салықтарды есептеу

Салық кодексінің 695-бабына сәйкес салық мөлшерлемесі:
ЗТ үшін – 20 %-ды;
ауыл шаруашылығы өнімін және акваөсіру (балық аулау) өнімін өндірушілер үшін – 10 %-ды;
ЖК үшін – 10 %-ды құрайды.

Салық есепті салықтық кезеңнен кейінгі жылдың 31 наурызынан кейін күнтізбелік 10 күннен кешіктірмей төленеді.

ЕЭО елдерінен тауар әкелген кезде импорттан ҚҚС сомасын қалай анықтау және қандай есептілік беру керектігі жайлы

2018 ж. 20 қазанда статистикалық есептіліктерді ұсыну мерзімі аяқталады

Бір жылдан астам мерзімге жалға алынған объектілердің бухгалтерлік есепте көрсетілуін тексеріңіз

Вебинар "Бухгалтерлік есеп жүргізу стандартын қалай таңдау қажет?"