“Kitob - vaqt qulfi” nima?

Kitob o‘qish – bu faqat bilim olishning emas, balki shaxsiy o‘sish, axloqiy va intellektual rivojlanishning muhim vositasidir. Kitob o‘qish haqida gapirganda, bu faqat bilim olishning emas, balki fikrni kengaytirish, tasavvurni rivojlantirish va ruhiy olamni boyitish jarayoni ekanligini aytish mumkin. O‘qish, nafaqat bilim olishning, balki ruhiy va intellektual o‘sishning eng yaxshi vositasidir. Har bir kitob – yangi dunyo, yangi fikrlar, yangi g‘oyalar va hissiyotlarni o‘rganish imkoniyatidir.
Kitob o‘qishning eng katta foydalaridan biri – fikrlarni to‘g‘ri tashkil qilish va mantiqiy fikrlashni kuchaytirishdir. O‘qish, ayniqsa badiiy adabiyot, insonga boshqa odamlarning hissiyotlarini, dunyoqarashini tushunishga yordam beradi va empatiya hissini rivojlantiradi. Bunday tajriba nafaqat o‘qilgan asar haqida, balki hayotga nisbatan yanada kengroq va boyroq qarashni shakllantiradi.
Shuningdek, kitob o‘qish insonni doimiy o‘rganishga undaydi. Dunyodagi turli sohalarda yangi bilimlarni kashf etish, o‘z bilim doirasini kengaytirish va har bir kunni o‘rganish jarayoniga aylantiradi. Bu nafaqat professional hayotda, balki shaxsiy hayotda ham muvaffaqiyatga erishishga yordam beradi.
Bundan tashqari, kitob o‘qish, ba’zida real dunyodan uzoqlashish va yangi, ba’zida sehrli dunyolarga sayohat qilish imkoniyatini beradi. Badiiy adabiyot kitoblari, masalan, o‘quvchini boshqa davrlar, joylar yoki hatto boshqa parallel olamlar bilan tanishtiradi.
Umuman olganda, kitob o‘qish – hayotning ajralmas qismiga aylanishi kerak bo‘lgan faoliyatdir. Bu nafaqat bilim olish, balki insonning ruhiy va intellektual boyligini oshirish uchun ham zarurdir. Kitoblar nafaqat ma'lumotlarni saqlash, balki hayotiy tajriba, hissiyotlar va turli nuqtai nazarlarni o‘rganish uchun ham muhim vosita hisoblanadi. Kitoblar bizga yangi dunyoqarashlar, yangi g‘oyalar va yangi tajribalar haqida o‘rganishga imkon beradi. Kitoblar o'quvchiga nafaqat bilim beradi, balki ularni axloqiy jihatdan ham o'stiradi. Adabiyot asarlarida ko‘rsatilgan insoniy munosabatlar, to'g'ri va noto'g'ri tanlovlar, axloqiy dilemmalar orqali o'quvchi o'zining axloqiy qarashlarini shakllantiradi. O‘qish jarayonida odamlar jamiyatdagi to‘g‘ri xulq-atvorni, adolatni, mehr-shafqatni o'rganadilar. Bugungi kunda esa zamonaviy texnologiyalar bilan band bo‘lishimiz sabab, ko‘pchiligimiz kitob o‘qishga vaqt topolmaymiz. Qiziq, lekin haqiqat: har kuni telefonga qarashga o‘rtacha 4-6 soat, kitobga esa atigi 10-15 daqiqa ajratamiz.  “Kitob - vaqt qulfi” – bu ma’naviy rivojlanishga yo‘l qo‘ymaydigan, faqatgina ijtimoiy tarmoqlar va tezkor kontentga qaramlikni anglatadi. (Ya’ni siz o‘zingizni ma’lum bir yillar davomida kitoblar uchun qulflab qo’yasiz!)
Agar bu “qulf”ni ochmasak, nima sodir bo‘ladi?
1.  Tafakkur tanazzuli. O‘qish miyaning faol ishlashini ta’minlaydi. O‘qishsiz miya «dangasa» bo‘lib qoladi. 
2.  Stressdan qutulish qiyinlashadi. Kitob o‘qish – stressni kamaytiradigan eng oddiy va samarali usullardan biri. 
3.  Tasavvurning sustlashishi. Seriallar tayyor tasvir beradi, kitob esa o‘z dunyongizni yaratishingizga imkon beradi. 
Nega bu “qulf” paydo bo‘ladi?
Hamma narsani texnologiyaga yuklashimiz natijasida, miya endi sekin, chuqur fikrlashdan ko‘ra, tezkor ma’lumotni afzal ko‘ra boshlaydi. Ma’lumotni qabul qilish qobiliyatimiz yuzaki bo‘lib boraveradi. Xuddi telefoningizda hamma ilovalarni ochiq qoldirgandek, miyamizni charchatamiz. 
Xo‘sh, bu “qulf”ni qanday ochish mumkin?
1.  Har kuni 20 daqiqa kitobga vaqt ajrating (telefoningizni o‘chirib qo‘ying). 
2.  Haftasiga bir kunni texnologiyasiz o‘tkazishga harakat qiling. 
3.  Do‘stlaringiz bilan o‘qigan kitoblaringizni muhokama qiling (bu o‘qishga motivatsiya beradi)
Sevimli janringizni toping va undan boshlang! 
Olimlar fikricha, har kuni 20-30 daqiqa o‘qish stressni 68% ga kamaytiradi.   Yaratuvchanlik qobiliyatingizni kuchaytirib, yangi g‘oyalarga boy bo‘lishga yordam beradi.
P.S. Qani tezroq turing,  yangi kitoblar ro‘yxatini tuzing va o'zingizni “qulf”dan ozod qiling.

Firdavs Jo'rayev
Buxoro davlat universiteti
Filologiya fakulteti Yoshlar ittifoqi koordinatori