Jonatan Svift
(1667-1745)
Jonathan Svift (talaffuzi: Jonatan Svift) (30-noyabr 1667 — 19-oktabr 1745) — ingliz/irland yozuvchisi, shoiri va satirachisi. Swift ingliz nasrining eng yuksak namoyondalaridan hisoblanadi. Swiftning shoh asari ilk bor 1726-yilda chop etilgan„Gulliverning sayohatlari“r omanidir. Bu asar dunyoning koʻp tilariga, shu jumladan oʻzbek tiliga tarjima qilingan. Romanni koʻpchilik bollar uchun yozilgan deb oʻylaydi. Ammo „Gulliverning sayohatlari“ aslida insoniyat haqida satiradir.
Jonathan Swift ilk asarlarini M.B. Drapier, Lemuel Gulliver, Isaac Bickerstaff kabi turli taxalluslar ostida yozgan. Baʼzi asarlarida esa ismini koʻrsatmagan. Jonathan Swift satiralarida siyosat, adabiyot va inson jamiyatiga oid mavzular haqida yozgan.
Svift 1682-1688 yillarda Dublin universitetining Triniti kollejida tahsil koʻrgan. Ilk asarlari — „Vilyam Senkroftga qasida“ (1690) va „Kongrivga qasida“ (1693). „Kitoblar jangi“ (1697) pamfletining davomi „Bochka haqida ertak“ hajviyasi (1704)da katolik, anglikan va puritan cherkovlari orasidagi kurash parodiya ruhida tasvirlangan. „Movutchining xatlari“ (1723—24) va „Kamtarin taklif“ (1729) pamfletlarida irland xalqi boshidan kechirayotgan zulm qoralangan. „Dunyoviy suhbatchilar“ (1738), „Malaylarga oʻgitlar“ (1745) kabi hajviyalari ham bor.
Swiftning ijodidagi eng muhim va yagona roman — ''Gulliverning sayohatlari“ (1726) ingliz jamiyatidagi illatlarni fosh etuvchi achchiq satira, oʻtkir aybnomadan iborat. Gulliverning xayoliy oʻlkalar — liliputlar (mitti odamlar), brobdingneglar (ulkanlar), guigngnmlar (aqlli otlar) mamlakatlariga qilgan sayohatlari bilan bogʻliq holda adib real voqelikdagi yangicha munosabatlar, bosqinchilik urushlari, davlat idoralaridagi sotqinlik, sudyalarning adolatsizligi va boshqalarni aks ettirgan.
Swift satirasi uning ijodiga xos boʻlgan maʼrifatparvarlik asosida rivojlanib, xususiy va ijtimoiy illatlarni tugatish zarurligini taʼkidlagan gumanistik pafos bilan chambarchas bogʻliq.