Одам савдоси-миллатга хиёнат.

Бугунги кунга келиб халқаро терраризм, наркотраффик ва одам савдоси сингари трансмиллий жиноятларнинг инсон хавфсизлигига ҳуруж қилиётгани боис, улардан жабр чекаётганлар, афсуски, кўпчиликни ташкил этмоқда. Ҳудуд ва чегара билмайдиган бу жиноятларнинг ҳар бири жамият тараққиёти ва давлат ривожига жидди хавф туғдирмоқда. Улар орасида, одам савдосидек оғир жиноят инсон ҳаёти, эркинлиги ва ҳуқуқларини поймол, унинг эрки, тақдири ва келажагини оёқ ости қилиши билан нақадар жирканч кўринишга эга эканлигини алоҳида таъкидлаш лозим.
Хусусан, жиноятчиликнинг ушбу турига қарши курашиш ва унинг олдини олиш мақсадида БМТнинг бир қатор ҳалқаро тавсиявий ва мажбурий характерга эга ҳужжатлари қабул қилинган бўлиб, улар доирасида ушбу ҳавфга қарши дунё миқёсида тегишли чора-тадбирлар кўрилмоқда.
Мамлакатимизда ҳам амалга оширилаётган ислоҳот ва янгиланишлар натижасида фуқароларнинг турмуш шароити узлуксиз юксалиб бормоқда, ҳуқуқ ва эркинликлари тўла рўёбга чиқарилиши учун қулай ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий шарт-шароитлар юзага келмоқда.
Буларнинг барчаси шахс эрки, унинг ҳаёти, саломатлиги ва шахсий ҳуқуқлари кафолатларини янада кучайтириш, фуқаролар ҳуқуқий муҳофазаси самарадорлигини ошириш, шахс-давлат муносабатларида шахс манфаатлари устуворлиги тамойилларига оғишмасдан амал қилиш эҳтиёжини янада кучайтирмоқда.
Ўзбекистон Республикасининг 2020 йил 17 августдаги “Одам савдосига қарши курашиш тўғрисида”ги янги таҳрирдаги қонуни билан одам савдосига оид ноқонуний ҳаракатларга қарши табдирлар, давлат ва жамоа органлари томонидан бажариладиган энг муҳим вазифалар белгилаб берилган.
Ўзбекистон Республикасида энг олий қадрият инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаҳни, қадр-қиммати ва бошқа табиий ҳуқуқлари бўлиб, уларни таъминлаш Конституция билан кафолатланади.
Шу боис, Қомусимизнинг 13-моддасига биноан Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланади.
Афсуски, дунё бўйлаб шунча кенг қамровли фаолият, тегишли тарғибот-ташвиқот олиб борилишига қарамай, ҳар йили миллионлаб инсонлар “замонавий қуллик”, яъни одам савдоси қурбонига айланмоқда. Улар орасида аёллар, кексалар, ҳатто ёш болалар ҳам борлиги ачинарли. Ушбу жиноятнинг ривожланишига туртки бўлаётган асосий омиллардан бири одамларнинг чет элга бориш ва ишга жойлашиш ҳақида етарли маълумотга эга эмаслигидир.
Ачинарлиси, ўзга давлат, бегона бир муҳитга тушиб қолганлар мўмай даромад илинжида оғир жисмоний меҳнатга ёланмоқда, аёллар эса тубан ва фаҳш ишларга мажбур этилмоқда.
Хулоса қилиб айтганда, одам савдоси, унинг инсоний ҳуқуқ ва эркинликларини ғайриқонуний ва ғарбий ахлоқий равишда айнан инсон томонидан камситилиши, йўққа чиқарилиши- кечириб бўлмас жиноят, оғир гуноҳ.

Н.ШОДИЕВА, Жиноят ишлари буйича Навоий вилоят суди бош мутахассиси