СОТАДИГАН РЕКЛАМАНИ ҚАНДАЙ ЯРАТСА БЎЛАДИ?

“Пулни рекламасиз фақатгина зарбхонада яратиш мумкин”.
Томас Маколей, Британия давлат арбоби

Китоб дўконлари токчаларида реклама ҳақида юзлаб китобларни топса бўлади. Лекин агар сиз сезган бўлсангиз, бу китобларнинг деярли барчаси фақатгина йирик тадбиркорчиликка тўғри келадиган маслаҳатларни беришади. Бунақа китобларда рекламани энг қиммат журналларда ва давлат миқёсидаги телеканалларда жойлаштириш деярли енгилтаклик билан муҳокама қилинади. Миллионлаган долларда ҳисобланадиган реклама бюджетлари табиий ҳолдек қабул қилинади. Айтиш керакки, рекламанинг ушбу усулларидан фойдалана бошлаган компанияларнинг кўпчилиги бир ҳафта ҳам дош бериша олмайди. Ахир, кичик фирмалар ва Procter & Gamble компаниясига ўхшаган гигантлар – бошқа-бошқа оламларку. Биз ўзимизнинг бизнесимизда қачонлардир самарасиз рекламада катта сармояни йўқотганмиз, шу сабабли сизни ҳам шу сингари хатолардан асраб қолмоқчимиз.

Ушбу мақола биринчи навбатда кичик ва ўрта бизнес вакиллари учун ёзилган ва турли хил мисолларни ўзида мужассам этади. Биз ушбу мақола билан танишганингиздан кейин сиз бизнинг маслаҳатларимизни амалиётда синаб кўришингиз ва яхши натижаларга эришишингизни хоҳлардик. Нима билан шуғулланишингизнинг умуман фарқи йўқ: кийим сотасизми, ресторан юритасизми, консалтингми, интерьерлар дизайними ёки пластик ойналарни ўрнатишми.

Биз қуйида сўз юритадиган, сотадиган рекламанинг тамойиллари барча учун бирдекдир. Маслаҳатлар йирик реклама бюджетларини қўллашга мослаштирилмаган, балки сизнинг пулларингизни сақлаб қолиб, имкони борича энг юқори даражадаги самарага эришишни кўзлайди.

Тўғридан-тўғри акс-жавоб рекламаси

Бугунги кунда яратилаётган рекламанинг асосий қисмини, умумий қилиб айтганда, шамолга совурилаётган пул, деб айтса бўлади. Нима сабабдан? Бунинг сабаби шундаки, ушбу реклама натижа бермайди! Ҳар йили унга катта ҳажмда пул маблағлари сарфланади, аммо у сотмайди. Аксар ҳолларда, ҳатто ўзига қилинган харажатларни ҳам оқламайди. Буни ҳамма реклама берувчилар билишади, аммо бошқа йўлни кўрмасдан, ҳайратда елка қисишдан нарига ўтишмайди. Менинг яхши бир танишим, йирик ишлаб чиқарувчи компаниялардан бирининг эгаси, реклама агентлигининг ваъдаларига ишониб, турли хилдаги реклама маҳсулотларига – флаерлар, буклетлар ва пакетлардан тортиб, оммавий ахборот воситаларидаги рекламагача – бир нечта ой ичида 50 минг доллар атрофида пул сарф қилди. Натижада реклама ўз харажатларини ҳатто ярмисигача ҳам оқламади. Компания бизга мурожаат қилганидан кейин, биз барча реклама турларини яхшилаб ўрганиб чиқдик ва шу хулосага келдикки, компания барча йўл қўядиган ва кўп учрайдиган хатолардан бирига йўл қўйган, яъни нотўғри рекламадан фойдаланган. Гап шундаки, рекламанинг иккита тури мавжуд: имидж (ахборот) рекламаси ва тўғридан-тўғри акс-жавоб рекламаси.

Имидж рекламаси 20 йил олдин жуда яхши фойда берарди, аммо ахборотнинг бугунги кундаги тараққиёти натижаси ўлароқ, ўртамиёна шаҳарликларнинг ҳар бирига ҳар томондан кунига қанчадан-қанча реклама маҳсулотлари: флаерлар, баннерлар, реклама проспектлари ёғилиб келади.

Қаерга қараманг, ҳамма жойда реклама. Бугун истеъмолчи/мижозлар рекламадан “тўйиб” кетишган – уларни ҳар бурчакда ҳужум қилишга шай реклама пойлаб туради. Тушунарлики, бу шароитларда улар ўзларини ҳимоя қилишга мажбур бўлишади. Ва шу сабабли, ушбу эски усуллар ижобий натижага олиб келишмайди. Шунинг учун, сизнинг рекламангиз бошқалар орасида ажралиб туриши керак ва рекламадан чарчаган мижознинг диққатини ўзига тортиши лозим. Ва, агарда сиз бу ишни муваффақиятли амалга оширсангиз, рекламангизнинг самараси бир-неча марталаб ўсади, сизнинг сарф-харажатларингиз эса ўша ҳажмда қолаверади.

Рекламанинг иккинчи тури – бу тўғридан-тўғри акс-жавоб рекламасидир, уни яна сотувчи реклама, деб ҳам аташади. Сотувчи реклама ўз ичида камида қуйидаги элементларни мужассам қилган бўлиши лозим:

1. Сарлавҳа (Head-line) – ўзига тортувчи, жалб қилувчи, қизиқтирадиган бўлиши керак. Бўлмаса, ҳеч ким рекламанинг қолган қисмини ўқимайди. Сарлавҳа – бу реклама учун рекламадир. Рекламага қандай акс-жавоб келиши айнан сарлавҳага боғлиқдир. Яхши сарлавҳа ёзиш учун сиз камида 50 та сарлавҳани ёзиб чиқишингиз лозим, кейин улардан энг яхши бўлган биттасини танлайсиз.

2. Муаммо (Pain) савол кўринишида ёки мижознинг “оғриқли нуқталари”нинг ҳис-ҳаяжонга тўла ёрқин тасвиридан иборат бўлиши мумкин. Нима сабабдан айнан муаммони тасвирлаш лозим? Биринчидан, потенциал мижоз ушбу муаммода ўзини таниб олиши учун. Буни биринчи уринишда нишонни қоқ ўртасига уриш, деса ҳам бўлади, ундан кейин мижоз сизнинг мафтункор рекламангизни ўқишдан ўзини тўхтата олмайди. Иккинчидан, бу ерда маятник эффекти ишга тушади: маятникни ҳатто арзимаган миқдорда четга сурилган ҳолатидан кўра, тинч турган ҳолатида тебратиш қийинроқ

3. Ваъда бериш (Оffer) ва Ҳис-туйғулар (Emotions). Сизнинг ваъдангиз қанчалик кучлироқ ва ҳис-ҳаяжонлироқ бўлса, маҳсулотни сотиб олиш истаги шунчалик кўп бўлади. Мижозга сиз унга бера оладиган фойда ва манфаатларнинг барчасини кўрсатинг. Уларни иложи борича ёрқинроқ кўрсатинг. Сизнинг маҳсулотни сотиб олганидан сўнг унинг ҳаёти қандай ўзгаришининг умумий кўринишини хаёлан чизиб беринг. Шунга ишонингки, бу уни ҳеч ҳам бефарқ қолдирмайди. Чунки, бирор нарсани сотиб олиш қарори айнан ҳис-туйғуларга асосланган ҳолда қабул қилинади.

4. Исбот қилиш (Proof). Ҳар бир ваъдани исботи билан қўллаш керак бўлади. Агар гап исботи билан бўлмаса, тез орада сиз жалб қилган мижознинг миясига иккиланиш ва шубҳали аралашиб, сизнинг келишувингиз бекор қилиниши мумкин.

a) Фактлар (Facts). Фактлар исботларни кучайтириб беради, айниқса, сизнинг рекламангизни техникани яхши ту- шунадиган инсон ўқиётган бўлса. Ўз рекламангизда сиз тан олинган мутахассисларнинг фикри, статистика, олимлар- нинг изланишлари, сантехниклар уюшмаси маслаҳатлари ва бошқаларнинг сўзларини келтиришингиз мумкин.

Сизнинг мижозга берадиган ваъдангиз қанчалик кучли ва ҳис-ҳаяжонли бўлса, маҳсулотни сотиб олиш истаги мижозда шунчалик кўп бўлади. Мижозга сиз унга бера оладиган фойда ва манфаатларнинг барчасини, уларни иложи борича ёрқинроқ кўрсатинг.

b) Фикрлар ва баҳолар (Testimonials). Инсонлар сиз ҳақингизда ўзингиз айтган сўзларингиздан кўра, бошқаларнинг сўзларига ўн чандон кўп ишонишади. Шу сабабли, мутлақо бегона инсонларнинг сотувлар ҳақидаги фикри муҳимроқдир.

c) Кафолат бериш (Guarantee). Айтингчи, агарда мижоз маҳсулотни харид қилганидан сўнг, унга бирор нарса ёқмаса ва пулларини қайтиб олиш учун келса, сиз унга қайтиб берасизми? Албатта, қайтиб берасиз! Шундай экан, буни ҳам ўзингизнинг манфаатингизга ишлатинг. Қандай қилиб, дейсизми? Ҳаммаси оддий, бу ҳақида баралла эълон қилинг!

Кафолат мижознинг шубҳа-гумонларини тарқатишга ёрдам беради, унга руҳий барқарорлик ҳамда сиз ва сизнинг маҳсулотингизга ишонч ҳиссини бағишлайди. Ва, ҳолбуки, сиз кафолат бераётган экансиз, кафолатингиз ҳамманикига ўхшаган бўлмасин. Сизнинг кафолатингиз ҳайратланарли даражада катта бўлсин!

Агарда сиз мижозга ўз маҳсулотингизнинг сифати ва ишончлилига шунчалик аминсизки, ҳатто агар унинг сифати айтилганидай бўлиб чиқмаса, маҳсулотнинг 150 фоиз нархини қайтиб беришга розилигингизни айтсангиз, бу икки баробар кучли тассурот қолдиради: биринчидан, мижозда ҳақиқатдан ҳам қимматли маҳсулот сотиб олаётганлиги ҳақида шубҳа-гумонлари қолмайди, иккинчидан, у сизнинг маҳсулотингиз ҳақида дўстлари ва танишларига айтиб беради, ушбу билан у тилдан-тилга ўтувчи рекламани сизнинг манфаатингизда ишга солади.

5. Чеклашлар (Deadlines). Чеклашларсиз ҳеч нима амалга ошмайди. Инсонлар чеклашларсиз хоҳлаётган ёки қилиши керак бўлган ишни ҳам бажаришмайди. Бажаришса ҳам, керак бўлган вақтида қилишмайди. Ялқовлик, чарчоқ ва вақт етишмовчилиги инсонларга у ёки бу ишни ҳозирнинг ўзида бажаришга ҳалақит қилади. Чеклашлар эса инсонларга ушбу ҳаракатларни келажакдаги номаълум вақтда эмас, ҳозирнинг ўзида ва шу ерда бажаришга туртки вазифасини бажаради. Чеклашларнинг икки тури мавжуд: статистик ва ҳаракатдаги. Тушунарлики, ҳаракатдаги чеклашлар самаралироқ ишлайди. Улар секин-аста ёпилаётган эшикка ўхшайди. Бу инсонларни тезроқ ҳаракат қилишга ундайди – ёпилаётган эшикдан тезроқ ўтиб кетиш истаги тобора кучли ва ёрқинроқ намоён бўлади.

6. Ҳаракатга чақириш (Call to action). Ҳаракатга чақиришсиз, чеклашларсиз сингари, реклама ишламайди. Потенциал мижоз маҳсулотингизга қизиқиб, уни харид қилиш истагида бўлган онда, унга нима қилиш кераклигини аниқ-равшан айтиш лозим: қўнғироқ қилиш, ёзиш, келиш, керакли кнопкани босиш ва ҳоказо. Ҳеч ҳам “шундоқ ҳам ҳаммаси тушунарли” ва мижоз “қолганини ўзи бажаради”, деб умид қилмаслик керак. Ҳаракатга чақириш – бу инсонни харидга максимал даражада яқинлаштириш вазифасига эга бўлган муҳим масаладир. Шу сабабли, ҳаракатга чақириш бўлмаса сотадиган рекламанинг юқоридан келтириб ўтилган таркибий қисмлари ҳеч қандай самарага олиб келмайди.

Самарали сотувчи реклама яратишнинг услубларидан бири – бу “ODC формуласи”дир. Бу нима дегани? Келинг, ушбу формулани батафсил кўриб чиқамиз, ва сиз уни ўзингизнинг рекламангизни яратишингизда қай тарзда қўллашингизни билиб оламиз. Тасаввур қилинг, сиз реклама бюджетини икки баробар қисқартириб, мижозлар билан ишлаганда рекламадан кўпроқ фойда оласиз. Бунинг учун “ODC формуласи”дан фойдаланиш зарур.

О – Offer ёки таклиф. Ўз реклама эълонингизда сиз мижозларингизга бошқалар такрорлай олмайдиган таклиф беришингиз керак. Сизнинг таклифингиз бошқалар такрорлай олмайдиган ва “лаззатли” бўлиши учун:

• Чегирмалар беринг – иккита атиргул нархида учта атиргул ёки 5 долларлик чегирма;
• Эксклюзив маҳсулот сотинг – ушбу соат ҳеч кимда йўқ, ва сиз уни фақат бизда харид қила оласиз;
• Қўшимчалар ва совғалар таклиф қилинг – гўшт майдалагични харид қилсангиз, бир килограмм гўшт совға қилинади;
• Сервис хизмати кўрсатинг – бепул етказиб бериш ва керакли қаватга олиб чиқиш.

D – Deadline ёки чегаралашлар. Сиз бошқалар такрорлай олмайдиган таклифингизни бирор сабаб билан шундай чегаралашингиз лозимки, токи потенциал мижоз ҳозироқ буюртма қилишни хоҳлаб қолсин. Чегаларашлар қуйидагича бўлиши мумкин:

• Вақтни чегаралаш – таклиф фақат 17-чи санагача ҳақиқийдир;
• Маҳсулот ёки қатнашувчилар сонини чегаралаш – фақат 3 та телевизор қолди ёки махсус таклиф фақат биринчи бешта қатнашувчилар учун ҳақиқийдир;
• Нархий чегаралашлар – эртага нарх 15 фоизга кўтарилади.

C – Call to action ёки ҳаракатга чақириш. Потенциал мижоз худди шу ерда буюртма қилишга тайёр, энди унга ҳозирнинг ўзида нима қилишни кўрсатиш лозим. Ҳаракатга чақириш имкон борича лўнда ва тушунарли бўлиши лозим:

• ... рақамига қўнғироқ қилинг;

• ... манзилига етиб келинг;

• ... тугмачани босинг;

• ... смс - қисқа хабарни жўнатинг.

Ҳаракатга чақириш – бу инсонни харидга максимал даражада яқинлаштириш вазифасига эга бўлган муҳим масаладир. Ҳаракатга чақириш бўлмаса сотадиган реклама кампаниясининг таркибий қисмлари ҳеч қандай самарага олиб келмайди.

Келинг, тўғри ёзилган реклама эълонининг бир нечта мисолларини кўриб чиқамиз.

1-мисол. Фақат 17-санагача футбол тўпини харид қилинг ва фирма тақдим қилган насосга эга бўлинг. Дўконга ... манзил бўйича ташриф буюринг.

2-мисол. ПВХ-ойналарига 50 фоизлик чегирма ва биринчи 5 та қўнғироқ қилганлар учун бепул ўрнатиб бериш. ... телефон рақамига қўнғироқ қилинг.

Шуни эсда тутингки, фақатгина ODC формуласини қўллашгина сизга рекламангизнинг самарадорлигини бир неча мартага ошириш имконини беради. Булар – сотадиган рекламанинг энг муҳим таркибий қисмларидир. Албатта, масаланинг бошқа кўплаб майда-чуйда нозик томонлари ҳам бор. Аммо, бошланиши учун шунинг ўзи етиб ортади. Ва, битта нарсани ҳеч ҳам эсдан чиқарманг: рекламага бирор бир миқдордаги пулни сарф қила туриб, агар сиз уни ҳақиқатдан ҳам “сотадиган” қилиб яратсангиз, ундан рақобатчиларингиздан ҳам кўра бир неча марта кўпроқ фойдага эга бўлишингиз мумкин.

Рекламага пул маблағи ажрата туриб, уни ақлни ишлатиб тайёрланг. Бу қандай ишлаши ҳақида мана сизга битта мисол:

Биз билан консалтинг хизматларига шартнома тузган Навоий шаҳрида жойлашган ишлаб чиқарувчи компаниялардан бирининг тижорат ишлари бўйича директори реклама ёрдамида янги мижозларни жалб қилишга ҳаракат қилиб кўрди, аммо унинг барча уринишлари зое кетди. Натижада, унинг рекламадан кўнгли қолиб, бора-бора ундан умуман фойдаланмай қўйди. Кейинроқ, ўзининг реклама матнлари ва бизнинг маслаҳатларимизни ҳисобга олиб, у сотадиган рекламанинг янги “тўғри” матнларини ишлата бошлади. Натижада, мижозларнинг мурожаат қилишлари сони бир ойда 125 фоизга ошди, харидорларнинг сони эса биринчи икки ойда 50 фоиздан кўпроққа ошди.

Амалиётда қўллаш

1. Қабул қилинган ахборотдан келиб чиқиб, ўз рекламаларингизни таҳлил қилиб кўринг ва хатоларини топинг.
2. Ўзингизнинг мақсаддаги аудиториянгизни белгилаб олинг. Шуниси ҳайратланарлики, кўпчилик тадбиркорлар ўз маҳсулотлари ҳақида ипидан игнасигача билишадию, аммо уни айнан кимга сотишлари ҳақида ҳеч нимани билишмайди. Сиз нафақат НИМАни сотаётганлигингизни, балки КИМга ва НИМА УЧУН сотаётганлигингизни ҳам аниқ билишингиз лозим.
3. Сизнинг хоҳишингиздаги мижозингизнинг қиёфасини тузинг. Уни аниқ-равиш тасвирлай оласизми: жинси, ёши, касби, даромадлари даражаси, севимли машғулотлари, қизиқишлари, қаерларга боришни яхши кўради, нималар ҳақида орзу қилади, мақсадлари нима, нимадан қўрқади...
4. Мақсаддаги аудиториянгиз ҳаётидаги энг асосий 10 та муаммони тасвирлаб беринг.
5. Уларнинг ичидан мижозингизга тинч ором олишга халақит қиладиган энг оғирини танланг.
6. Уни ҳис-туйғуларга тўлдириб ва бўрттириб тасвирлаб беринг.
7. Қолган 9 та муаммони ҳам тасвирлаб беринг.
8. Кучли ваъдани ёзинг – сизнинг маҳсулотингизни сотиб олиб, мижоз қандай манфаат ва натижаларга эга бўлади.
9. Ваъдангизни асослаб беринг. Жиддий, рад этиб бўлмайдиган исботлар келтиринг.
10. Исботларингизни фактлар билан кучайтиринг.
11. Исботларни баҳоловчи фикрлар билан кучайтиринг (агарда йўқ бўлса – тезда йиғиб олинг).
12. Мижозга мустаҳкам кафолат беринг.
13. Охирги санани (дедлайнни) ёзиб қўйинг.
14. Мижозни ҳаракатга чақиринг: маҳсулотингизга эга бўлиш учун айнан НИМА қилиш кераклигини айтинг.
15. Тайёр рекламани чиқаринг, жавобларни кузатинг ва рекламага тузатишлар киритинг.

Тилдан-тилга кўчувчи радио (вирусли маркетинг)

Тилдан-тилга кўчувчи радио – бу мақсаддаги аудиториянгиз учун машҳур бўлишнинг энг яхши усулларидан биридир. Агарда сиз компаниянгиз барчанинг тилларида достон бўлишини хоҳласангиз, албатта ушбу усулдан фойдаланинг. Келинг, тилдан-тилга кўчувчи радионинг ишлаш тамойилларини кўриб чиқамиз.

Мижоз сизнинг офисингизга келганида, у сиздан қандайдир ғайритабиий нарсани кутмайди. У ҳамма жойда учрайдиган оддий хизматларни хоҳлайди. Агарда сиз унинг хоҳишидан бирозгагина кўпроқ бера олсангиз – у сиздан кутаётганидан кўпроқ ва яхшироқ хизмат кўрсатсангиз, уни ёқимли ҳайратда қолдирсангиз – демак, у албатта сизларникига яна келади ва ўз танишларига ҳам тавсия қилади. Мижозлар маҳсулот ва хизматларга паст нархлар белгиланган жойда эмас, балки уларни кутишаётган, улар учун ғамхўрлик қилинадиган, уларни ҳақида ўйлашадиган жойларда навбатда туришади.

Биз ўзимизнинг кундалик фаолиятимизда КОБ – кутилганидан ҳам ортиғини бериш – формуласини қўллаймиз. Қанақа қилиб мижознинг истакларидагидан ҳам кўпини бериш мумкин? Нафсиламбирини айтганда, жавоблар жуда кўп, улар фақат сизнинг хаёлларингиз билан чегаралангандир:

– мижозга кичик совға ҳадя қилиш мумкин; – яхшигина чегирма қилиш мумкин; – аксар ҳолларда оддий инсоний муносабатларнинг ўзи етарли бўлади, ёқимли табассум, шахсий хайрихоҳлик ва ёрдам; – харид қилинганидан бир кундан сўнг сизнинг сотишлар бўйича менежерингиз амалга оширган қўнғироқ харидорингиз учун кутилмаган ва ёқимли омил бўлиши мумкин; – энг асосийси – сиз учун бу деярли ҳеч қандай сарф-харажатни билдирмайди.

Аммо, мижознинг истакхоҳишларига мувофиқ келмаслик сизнинг энг катта ва кечириб бўлмас хатонгиз бўларди. Бунинг сабаби шуки, бу ҳолатда ҳам мижоз сизнинг дўконингизни тавсия қилади, фақатгина, бориш керак бўлмаган жой сифатида. Бу етмагандай, ушбу ҳолатда кутган хизматига эга бўлолмаган мижоз бу ишни кучли ташаббус билан бажаради ва 10 баравар кўп одамга айтиб беради.

Энди энг асосийси ҳақида. Мабодо сиз, мижозларингиз сизнинг дўконингиз ёки офисингиз манзилини эсларидан чиқармасликларини, сизга қойил қолишлари ва сиз ҳақингизда ҳаммага узоқ вақт ҳикоя қилиб юришларини истасангиз, тилдан-тилга кўчувчи радионинг кучини борича ишга солишни хоҳласангиз, фақатгина мижознинг истакларига мувофиқ келишингиз етарли эмас. Сиз унда жуда кучли ижобий ҳис-туйғулар ва ҳайратнинг кучайишига эришмоғингиз лозим, унин хотирасига чуқур кириб бориб, юрагининг тубтубларида маҳкам ўрнашиб қолишингиз зарур. Буни амалга оширувчи усул эса “WOW-эффект”, деб номланади.

Тушунарли бўлиши учун, бир нечта мисол келтириб ўтамиз.

1. Будапешт шаҳрининг ресторанларидан бирида манекенларнинг ўрнига ҳақиқий актёрлар ёрдамида машҳур эртакдаги қаҳрамонларни «тирилтириб», оммага тақдим қилишга қарор қилишди. Улар 19-асрнинг кийимларини кийишган эди, ва ресторанга кирадиган эшикнинг олдида тебранмаган ҳолда туриб, фақатгина онда-сонда ўз шаклларини ўзгартиришар эди. Натижада, ушбу ресторанга тушиш қийин бўлиб қолди. Одамлар уларга етиб борган миш-мишларни текшириб кўриш ва артистларни кўриш учун гала-гала бўлиб келишарди. Бундан ташқари улар, бекор ўтирмаслик учун ўзларига ширинликлар, печеньеларни сотиб олишарди, ёки умуман тушлик қилгани ўтиришарди. Ўз-ўзидан тушунарлики, ресторанга йиғилган кўп сонли одамлар унданда катта навбатни ҳосил қилишарди. Бу эса ўз навбатида сотувлар даражасини ошишига сабаб бўлди. Мижозларнинг келиш оқимини узоқ вақтга кучайтириш ва сотувлар даражасини бир неча марта ошириш учун 3 куннинг ўзи етарли бўлди.

Статистика маълумотларига қараганда, бугунги кунда тилдан-тилга кўчувчи радио ўзининг оммабоплиги борасида истеъмолчиларнинг аудиториясига таъсир қилишнинг маркетинг воситалари орасида иккинчи ўринда турар экан. Биринчи ўринда чегирмали купонлар турадиган бўлса, ундан анча орқада почта орқали тарқатмалар, ташқи ва телевизион реклама келар экан.

2. Яна битта қизиқ мисол. Мобил алоқа салонининг энг кўринарли ва ҳурматли жойда нуфузли, аммо ишдан чиққан ва денгиз ўтларига ўралиб қолган телефон модели жойлаштирилган. Уни маҳаллий бойлардан бири сотиб олган, кейин эса Ўрта Ер денгизида ўз яхтасида сайр қила туриб, денгизга тушириб қўйган. Воқеадан икки ҳафта ўтганидан кейин шу жойда аквалангчилар машқ қилишаётган вақтида телефонни топиб олишган, тепага олиб чиқиб, қуритишса, телефон ишлаётган бўлган. Салон эгаси, ушбу ҳикояни эшитиб қолиб, телефон эгасига бунданда қиммат телефон моделини совға қилиб, шу телефонни алмаштириб олган, ва музейдагига ўхшатиб, шу жойга қўйиб қўйган. Ва, барчага у ҳақида ҳикоя қилиб беради.

Амалиётда қўллаш

1. Биринчи навбатда, сизнинг мижозингиз истакларига мувофиқ келмайдиган омилларни аниқлаб олинг. Бу – илтифотсиз сотувлар бўйича менежер, офисингизнинг тозаланмаган кўриниши, ва ҳатто кириш эшиги олдидаги мижозлар ҳамма вақт қоқилиб юрадиган нотўғри зинапоя, ёқимсиз ҳидлар, ғашга тегадиган товушлар, ранглар, ёруғликнинг ортиқчалиги ёки етишмовчилиги бўлиши ҳам мумкин. Нафиламбирини айтганда, бу мижозга ёқмайдиган ҳар бир нарса бўлиши мумкин.

2. Ушбу омилларнинг барчасини аниқланг ва бартараф қилинг.

Бундан кейин:
1. Мижозингизнинг истакларидан ҳам кўпроқ беришнинг барча имкониятларини аниқлаб, ёзиб олинг ва жорий қилинг.
2. Мижозларнинг ўз тутишларидаги ўзгаришларга диққат қаратинг.
3. Технологиянинг бажарилишини назорат қилинг.
4. “WOW-эффект”нинг барча вариантларини ёзиб чиқинг. Хаёлларингизни ишга солинг. Керак бўлса, жараёнга ҳамкасбларингиз, дўстларингиз ва танишларингизни жалб қилинг.

Ушбу мақолада биз бугун ишлатса бўладиган формулалар ва жорий қилинадиган маслаҳатларни кўриб чиқдик, қуйидагиларни сиз ҳозирнинг ўзида бизнесингизда қўллашни бошлашингиз мумкин:

– ўзига тортувчи сарлавҳаларни тузиш; – рекламанинг дизайни ва безаклантирилиши; – турли хил реклама тарқатувчиларининг ўзига хос тарафлари.

Умид қиламизки, ушбу мақола сиз учун ҳақиқатдан ҳам фойдали бўлди. Ва сиз ҳамма вақт ҳамма нарсани кейинга қолдириб, кейин эса ўзини тўхтовсиз оқлайдиган ва натижага эриша олмайдиган инсонлардан эмассиз. Ушбу мақолада таърифи келтирилган технологиялар, стратегиялар ва усуллар, уларни бизнесга жорий қилиб, биринчи молиявий натижаларга эришиш учун етарли воситадирлар.

Сизга муваффақиятлар ва улкан сотувлар тилаб қоламиз!

Бизнес консультант, бизнес тренер -
РАВШАНБЕК АЛИМЖАНОВ ХОННИЁЗнинг
"Менежмент" журналида нашр қилинган мақоласи