December 13, 2022

Этилен ишлаб чиқариш цехи совуқлик қурилмасининг DC-1401B "Реакторида" ацетиленни гидрогенлаш катализатори янгисига алмаштирилди

Этилен ишлаб чиқариш цехи совуқлик қурилмасининг DC-1401А/B ацетиленни гидрогенлаш реакторларида технология лицензиари томонидан таклиф этилган "ЗЮД-ХЕМИ" ГРУПП компаниясининг G–58I “Ацетиленни гидрогенлаш” катализатори 2001 йил мажмуа ишга тушган вақтдан бошлаб ишлатилиб келинган. Якуний лойиҳавий ҳужжатларга асосан ушбу катализаторнинг ишлаш муддати 5 йил деб кўрсатилган бўлсада, технологик жараёнлар регламент ва бошқа меъёрий ҳужжатлар асосида ва қатъий талабларга биноан бошқарилганлиги сабабли, ҳар бир ускунадаги катализатор жами 10 йилдан ошиқ вақт мобайнида фойдаланилиб, ҳозирги кунгача ишлаб келган.

Ацетиленни гидрогенлаш катализаторининг келиб чиқиши тахминан 1960 йилга бориб тақалади. Айнан ўша даврда тўйинмаган углеводородларни гидрогенлаш технологияси ишлаб чиқилди ва катализатор сифатида алюминий оксиди юзасига юттирилган палладий ишлатилиши бошланди. Йиллар ўтиши натижасида пиролиз жараёни ҳажми ошиши билан бирга ацетилен углеводородларини ҳажми ҳам ошиб борди.

1970 йилни охирларида пиролизланган газ таркибида ацетилен угеводородлари концентрациясини ошиши натижасида, унинг ҳажмий тезлиги ҳам ошиб борди, шунинг учун ацетилен углеводородлари йўқотишларини камайтириш мақсадида илмий изланишлар олиб борилиб, катализаторни ишлаб чиқариш такомиллаштирилиб борилди ва реализация қилиш ишлари амалга оширила бошланди.

1987 йилда олиб борилган иқтисодий таҳлиллар натижаси ишлаб чиқаришда ишлатилаётган катализаторлар самарали ишлаб, иқтисодий фойда бераётганлигини кўрсатади.

“Oil & Gas Journal” журналида дунёда этилен ишлаб чиқариш миллионлаб тоннани ташкил этиши бўйича статистикалар орқали ацетиленни гидрогенлаш катализаторларига бўлган талаб қанчалик юқори эканлигини билиб олиш мумкин.

Промоторланган янги авлод катализаторлари ишлаб чиқарилиши эса ацетилен конверторларида ишлатилиши вақтида жараёнларни оптималлаштирибгина қолмасдан, балки иқтисодий самарадорлиги юқорилиги, ҳосил бўлаётган ацетиленни этиленга айлантириши юқори кўрсатгичда эканлигини кўрсатади. Янги авлод катализаторлари ацетиленни танлаб реакцияга киритади, яшил мой ҳосил бўлишини камайтиради, активлик даражасини камайтириш учун (СО) қўшилмайди, ишлаш вақти узоқ, юқори концентрацияли тезлиги юқори газларга ҳам ўзгармас эканлиги билан ажралиб туради.

Шу кунгача мажмуамизда ишлатилиб келинган DC-1401А/B ацетиленни гидрогенлаш реакторларига юкланган катализаторни узоқ йиллар давомида ишлаганлиги сабабли активлигининг камайиши, реакторга этан-этилен углеводородларини кириш ҳароратини бошланғич ва охирги режим ҳолатида кўтарилиб бориши, реакторга берилаётган водород миқдорининг ошиб бориши, этилен таркибида ацетилен углеводородларини кўпайиши, реактор ишлаб турган вақтда тез-тез ҳароратни тушиб кетиши билан бирга реакторнинг регенерциягача бўлган ишлаш вақти ҳам камайиб кетиши сабабли режали таъмирлашдан-таъмирлашгача бормаслиги натижасида ишлаб чиқаришда қисқа тўхташлар юзага келган вақтларида реакторни алмаштириш ҳолатлари кузатилар эди.

Шу сабабли, катализаторни пирогаз таркибида мавжуд бўлган ацетилен углеводородларини этилен ярим тайёр маҳсулотига айлантириб, этилен ишлаб чиқариш селективлигини ошириш, технологик қурилмани эффективлик даражасини ушлаб туриш ва Полиэтилен ишлаб чиқариш цехида сифатли маҳсулот ишлаб чиқарилишига ижобий таъсир этиши учун "Clariant" (Германия) компаниясининг янги авлод OleMax–207 катализатори сотиб олинди.
Жорий йилнинг 9-10-октябрь кунлари "Clariant" компанияси мутахассислари иштирокида OleMax–207 катализатори DC-1401B реакторига юкланди.
11-12-октябрь кунлари катализаторни қуритиш, активлаштириш ва ишга тушириш ишлари олиб борилди ва ижобий натижаларга эришилди.
"Clariant" компанияси мутахассисларининг таъкидлашича компания тарихида энг узоқ йил ишлаган катализатор Шўртан газ кимё мажмуасига тегишли эканлиги ва бу компаниянинг бутун дунёдаги харидорлар олдидаги ташриф қоғозларидан бирига айланганлигини билдиришди.

Бу эътироф Шўртан газ кимё мажмуасида барча ишлар тўғри йўлга қўйилганлиги, технологик жараёнлар регламент ва бошқа меъёрий ҳужжатлар асосида, қатъий талаблар билан олиб борилиши, шунингдек ишчи-ходимларнинг юқори билим ва малакасига берилган кичик бир баҳодир.

"Шўртан газ кимё мажмуаси" МЧЖ Матбуот хизмати

|web-sayt|telegram|YouTube|