November 17, 2023

СЎЗИ ШИРИН ҚОРАҚАЛПОҚ ИРҒАҒИ  

Кенгесбой КАРИМОВ,

Ўзбекистон халқ ёзувчиси,

Қорақалпоғистон халқ шоири

АРҒУМОҒИМ

От чоптирсам, босилади хуморим,

Туйғуларим қўймайди ўз ҳолимга.

Юлдуздай ён, қуш каби уч, тулпорим,

Бўйнинг қучиб, осилайин ёлингга.

Кокилингни тарар гувиллаб шамол,

Сенинг туёқларинг енгил елдан ҳам.

Тезлигингни илғамай қолар хаёл,

Танангдан тер оқар кучли селдан ҳам.

Яйловларни ювганда шабнам-шудринг,

Юлдуз ошиқ бўлганда ер кўркига,

Эгар билан юганингни сидириб,

Арғумоғим, қўяйин ўз эркингга.

Қанотимсан йўлга чиқсам сафарда,

Осмондаги елдиримдай яшнайсан.

Ғафлат босиб, ухлаб қолсам саҳарда,

Арғумоғим, чўзиб-чўзиб кишнайсан.

МАСОФАЛАР

Ерда тўқай, дарё, йўллар, боғларни,

Яшил далаларни қучоққа боса,

Ошиб чўққилари қорли тоғларни,

Қулочин ёяди чексиз масофа.

Арғумоқ югурар қизиб туёғи,

Қушлар учун парвоз саодат-сафо.

Уфқлардан ошар жийрон сўқмоғи,

Аҳ-ҳай, чорлайверар чексиз масофа.

Ўзга элда юрсам, ҳув, йироқларда –

Туғилган юртимни қўмсайман хафа.

Ғулғула солади минг юракларга,

Соғинчларга тўлиб-тошар масофа.

Дарҳол оёғимни оламан қўлга,

Орзу-армонимнинг ортидан чопа,

Эрта тонг пиёда чиқаман йўлга,

Ҳали мен етмаган манзил – масофа.

ДЎЛАЛАЙ

Хотирамга битилган зарҳал

Ёшлик завқи, “ёр-ёр”, “ла-ла-лай”...

Айтиларди бизлар ёш маҳал

Бир ажойиб қўшиқ -- “Дўлалай”.

Қўшиқ куйлар эди радио,

Қиздирарди қонимиз талай,

Юракларни айлаб маҳлиё

Янграр эди ажиб “Дў-ла-лай”.

Бу сеҳрли сўзнинг маънисин

Уқмасак-да бизлар, ҳар қалай,

Азиз эди ҳаммамиз учун

“Дўлалай, дўлалай, дўлалай”.

Халилла ДАЎЛЕТНАЗАРОВ,

Қорақалпоғистон

халқ шоири

ҚОРАҚАЛПОҚ ИРҒАҒИ*

Жон томирларимизга қон юритган,

Руҳимизга юрт севгисин киритган,

Кўнгилларни яхшиликка йўритган

Сўзи ширин қорақалпоқ ирғағи.

Гўдакларнинг ажиб чулдирашида,

Момақалдироқнинг гулдирашида,

Йўл бўйи юлдузлар милтирашида

Кўч бошида қорақалпоқ ирғағи.

Гулзорларда булбул сайрайди саҳар,

Навоси тош юракларни эритар,

Бамисоли жингирлаган кумуш, зар

Соф, ёқимли қорақалпоқ ирғағи.

Гадо бўлиб кетсам, элга қайтарар,

Ҳикмат булоқлари тошиб чайқалар,

Денгиздай гувранар, тоғдай ҳайқирар

Бургутпарвоз қорақалпоқ ирғағи.

Қуёшнинг зиёси, Ой нури сенда,

Қилич-қалқонларнинг довруғи сенда,

Мард-ботир туйғулар буйруғи сенда,

Наво кони қорақалпоқ ирғағи.

Кафтлари дуода, тилида шукри,

Оппоқ ой – Онамнинг хаёли, фикри,

Зиё сочган авлиёларнинг зикри,

Ўт-оловли қорақалпоқ ирғағи.

Жиров бўғзида жон ҳирқирашида,

Гуллар жилвасида, булбул сасида,

Менинг юрагимнинг дукурлашида

Товланасан, қорақалпоқ ирғағи.

МЕРОС

Ҳаётда дуч келар йўллар баланд-паст,

Отам обрў билан яшагани рост,

Бироқ қолдирмади бойлик, мулк, мерос,

Тинмай меҳнат қилди, яхши ном олди.

Билдим, ким ҳақ бўлса, юришар иши,

Тўғриликдан топар бахтини киши,

Болам камол топди, ҳалол еб тиши,

Қаноат бизни ўз йўлига солди.

Қанча камтар бўлсам, шунчалар бойман,

Тўғри бўлиб, жуда кўп топган фойдам,

Халқчил, орчил, дардчил хислатлар қайдан,

Бу менга отамдан мерос бўб қолди.

______________________________________

*ирғағи – оҳанги

Бахтиёр ГЕНЖАМУРОД,

Ўзбекистонда хизмат

кўрсатган маданият ходими

ДЎСТ УЧУН

Севимли ойим қизлар, мени аяманг!

Дўстликни муҳаббатдан баланд қўяман.

Ёрдан кўрдим, вафо кўрмадим,

Айтинг, бу доғни мен қандай юваман?

Севимли гул бекалар, мени аяманг,

Дўстликни ишқингиздан баланд қўяман.

Зиндонбанд этдингиз менга май қуйиб,

Алпомишдек чоҳга тушиб куяман...

Севимли хонимлар, мени аяманг,

Дўстликни бўсангиздан баланд қўяман.

Ёр деб ўзни фидо этмасман энди,

Дўстга жоним қурбон – жоним “суяман”...

ҚАЛБИМДА НЕ СИР БОР

Жануб томонларга саф тортиб учар,

“Қур-ей-қурей” қилиб мунгли турналар.

Кетмоқда... Чўллардан, тоғлардан ошар,

Куз карвони кўчди... Юрак тирналар.

Қизил жийдаларга қировлар тушди,

Печак гуллар жон деб толга чирмалар.

Жийдали Бойсунда жийдалар пишди:

Узатилган қиздек йиғлар турналар.

Минг марта ўқилган севги китоби –

Парвоз қилган қушлар сувсаб, тин олар.

Қизилқум минг миллион дардим ютади,

Қоратеранимда соғинч, сир қолар...

Нукусдан Қарши ва Термизга қадар

Куз қўшиғин тинглаб учар турналар.

Қалбимда бир сир бор... Ким дардим олар,

Қорақалпоқ – Сурхон – Қашқадарёлар?..

Қорақалпоқ тилидан

Рустам Мусурмон таржималари.