MAKTUB
Kunlardan bir kuni osmonni bulut qopladi. Keyin g‘uvillagan ovoz eshitildi. Daraxtlar tebranib, chayqalgandek bo‘ldi. Darvozani kimdir qoqdi. “Hamma uyda. Kim bo‘lishi mumkin?” Quloq solsam, izg‘irin Shamol yelkasida xat xaltasini osib olgan. “Sizga xat bor”, deya menga jajjigina savatcha uzatdi. Hayron qoldim, savatchaning qopqog‘i juda antiqa edi.
Bu kimdanligini so‘ramoqchi edim, u “zuvv” etib ko‘zdan yo‘qoldi. Savatchani ochmoqchi edim, ochilmadi. “Ichida nima bor ekan?” Qulog‘imga tutdim: yomg‘irning ovozi, keyin tomchilarning pufakka aylanib yorilishi eshitildi.
Kutilmaganda qopqoq ochilib ketdi. Uyni olma-yu behining hidi tutdi. Savatchadagi mevalarni qo‘limga oldim, kaftimga sig‘may qoldi... nima qilishni bilmasdim. Deraza oynasidan tashqariga qaradim: osmon to‘la zarg‘aldoq barg yog‘ardi. Bu – barg yomg‘ir edi. Ularning qanoti bor edi. Qushlardan ham chiroyli qanot qoqardi... ular yomg‘irdan ham berkinmas, shamoldan ham qo‘rqmas edi. Yeru ko‘kni o‘z uyiga aylantirib olgandi.
Endi bildim, bu kuzning xati edi.
Men unga xat yozmoqchi bo‘lib turganimda momoqaldiroq gumbirladi. Javob xati yozolmadim, kuz men bilan xayrlashardi. Men ham qo‘limni silkitdim: “Ko‘rishguncha xayr, mehribonim, saxovatli kuz!”.
Kuz izg‘irini esdi. Shamol qishning hidini olib keldi. “Chirt-chirt” uzilgan yaproqlar zaminning ko‘rpasiga aylandi. Oltinrang barglarning quloqlari yerga yopishib qolgandek – qishning qadam olishlari eshitiladi. Barglar qanot yozib parvozga shaylanadi go‘yo. Unga qo‘shilib hamma narsa uchadi: qushlar, bulutlar. Ular qo‘l ushlashgan bolalarga havas qilganga o‘xshaydi. Gir aylanadi. Ohista odimlayotgan tipratikan bir dumalab barglardan soyabon yasaydi. O‘zining qilmishidan quvonib bir oyog‘ida aylanadi-da, atrofga qarab yo‘lida davom etadi.
Bog‘larning isini ulashguvchi shabboda manziliga yetib, hordiqqa cho‘ziladi. Yeru ko‘kni o‘ziniki qilgan barg ariqning qirg‘oqlariga uriladi. Suvga boshini qo‘yadi horigan yaproqlar. Ular suhbat quradi, sirlashadi. Mo‘'jiza ro‘y beradi. Kuzning anhorlari tiniqlashib ketadi. Quyoshning aksimi, deb osmonga termulaman: yo‘q! Quyonga, filga, olmaxonga – har xil gullarga o‘xshagan bulutlar kezadi. Zum o‘tmay “tiq-tuq” ovoz eshitiladi. Yomg‘ir tomchilaydi. Anhordagi baliqlar ham shoshib qolgandek yuguradi.
Qiziq-da, baliqchalar shamollab qolmasmikin-a? Quyosh nimaga berkinib oldiykin? Termulib tursam, ipga osilib olgan yomg‘ir anhor yuzida pufakchalar yasab, ovoz berardi. Quloq tutaman... buvim meni chaqirayotgandek bo‘ladi. Shoshib yo‘lga tushaman. Yomg‘ir mendan ham tezroq yugurayotgandek. Ularning oyisi, buvisi o‘rgatmasmikin sekinroq yog‘, deb.
Hamma yomg‘irni yaxshi ko‘radi. Men ham. Lekin soyabon tutib oladi ular, men ham. Bog‘ oralab uyga burilaman. Yeru osmon o‘rtasida kimdir ertak to‘qiyotgandek. Ostona xatlab uyga kiraman. Buvim ro‘molining uchlari bilan yuzimni artadi.
– Nimaga yashil barglar sarg‘ayadi? – buvimni savolga tutaman. – Kuzni sog‘ingan barglar sarg‘ayib ketadimi?
– Ha, bolam. Sog‘inch degani shunaqa.
– Unda qulog‘iga baqirib ayting.
– U juda shoshib yog‘yapti, sekin gapirsangiz eshitmaydi.
Buvim miyig‘ida kulib qo‘yadi:
– Aytingki, u yo‘laklarga yog‘masin-da. Tuflim ho‘l bo‘lsa, shamollab qolaman. Isitmalasam, oyim xafa bo‘ladi.
Oshxona tarafdan oyim kelib, meni bag‘riga bosdi. Keyin oyog‘imni kaftlari orasiga olib isitdi.
– Kuz ham senga o‘xshagan erkatoy-da, bolam, – dedi oyim. – Osmonu falak kuzning kemasiga aylangan.
Rosti, uncha tushunmadim. Oyimga savol bergim kelmadi. Endi men kattaman. O‘zim bilib olishim kerak. To‘g‘rimi?