Kiran Kumar. Meni qoʻllaringda koʻtarib ol!
| Кирилл ёзувидаги матн пастроқда
Oʻsha kuni uyga borsam, rafiqam dasturxon tuzagancha meni kutib oʻtirgan ekan. Men uning qoʻllaridan tutib gap boshladim:
– Senga bir gapni aytishim kerak.
Men oʻzimni eshitmaganga soldim. Indamaganim uchun u ranjidi. Keyin ichidagi bor alam bilan hayqirdi:
Oʻsha kuni biz gaplashmadik. U oʻylardi, bilaman, oilamizga nima boʻldi, nega barchasi bunday tugadi, deya ich-etini kemiryapti. Lekin men bu savolga javob berolmasdim. Koʻnglim Dyu ismli qizni suyib qolgan, faqat unga talpinardim. Xotinimni esa ortiq sevmay qoʻygandim. Faqat rahmim kelardi, xolos.
Oʻzimni aybdor sezganim uchun ajrashish qogʻozida unga uyimizni, mashinamizni, ishimdagi mablagʻimning 30 foizini qoldirishimni aytdim. U qogʻozni koʻzdan kechirdi-da, yirtib tashladi. Menga 10-yil hayotini bagʻishlagan ayol birdan boshqa insonga aylanib qolgandi. Men uning oʻtgan umriga, mehnatiga achinsam-da, gapimdan qaytmasdim: Dyuni juda sevardim…
Nihoyat, xotinim koʻz oldimda hoʻngrab yigʻlab yubordi… xuddi kutganimdek. U bolalar alami kelib yigʻlagandek toʻyib yigʻlardi. Bir necha haftadan beri ajralish haqida oʻylab kelayotganimning azobli nuqtasi edi bu.
Ertasi kuni uyga juda kech qaytdim. Xotinim stolda oʻtirgancha nimalarnidir yozish bilan band edi. Kechki ovqatni yemagan boʻlsam-da, toʻgʻri yotoqqa kirdim va tezda uxlab qoldim. Chunki bugun Dyu bilan koʻrishib, rosa sayr qilgan va toliqqandim. Tunda uygʻonganimda xotinim hali ham stolda oʻsha alfozda oʻtirardi. Unga eʼtibor bermagandek boʻlib, yana uyquga ketdim.
Ertalab unga ajrashish qoidalarini tushuntirdim: u mendan hech narsa olishni istamadi, biroq ajrashish uchun bir oy muhlat soʻradi. U mana shu bir oy ichida hech nima boʻlmagandek odatiy hayot kechirishimizni taklif qildi. Uni darrov tushundim: shu oy oʻgʻlimizning imtihonlari bor edi, biz tufayli xayoli boʻlinishini ayolim istamasdi. Taklif menga maʼqul keldi. Biroq uning boshqa talablari ham bor ekan. U meni toʻy kechamiz uyimizga qanday koʻtarib olib kirganimni qayta koʻrsatib berishimni soʻradi. Men bir oy ichida har kuni shu ishni takrorlashim lozim ekan. Bu mushkul boʻlmasa-da, men uni telba boʻlayozdi, deb oʻylardim.
Birga oʻtadigan soʻnggi kunlarimizdan u rozi boʻlishi uchun uning bu tentakona taklifini qabul qildim. Dyuga esa xotinim bizdan hech nima taʼma qilmasligi, hatto igna ham olib ketmasligini aytdim. U boʻlsa rosa kuldi va bu ahmoqlik ekanligini taʼkidladi.
Xullas, uni birinchi kuni koʻtarib uyga olib kirganimda, ikkimiz ham besoʻnaqay koʻrindik. Oʻgʻlimiz esa bizni chapak chalib qarshiladi:
Bu soʻz mening qalbimni tirnadi. Yotoqxonadan chiqib mehmonxona boʻylab uni koʻtarib borarkanman, chamasi oʻn metrlar u qoʻllarimda boʻldi. Xotinim koʻzlarini yumib olgancha shivirladi:
– Ajrashishimiz haqida oʻgʻlimizga aytma.
Men boshimni qimirlatib “xoʻp” dedim, negadir kayfiyatim tushib ketdi. Nihoyat, uni eshik yonida pastga tushirdim. U tashqariga – ishga borish uchun bekat tomon ketdi. Men esa mashinamni haydab ofisga yoʻl oldim.
Ikkinchi kuni esa uni ancha yengil koʻtardim. U yelkamga boshini qoʻyib oldi. Undan kelayotgan iforni beixtiyor esladim. Oxirgi marta qachon unga tikilib qaragandim, deb eslashga urindim. U endi yosh qizcha emas. Yuziga bilinar-bilinmas ajin tushgan, sochlari ham rangini yoʻqotayozgandi. Turmushimiz undan mana shu goʻzalligini tortib olgandi. Bir necha soniya xotinim uchun nima qilsam boʻladi, deya oʻyladim.
Toʻrtinchi kuni uni qoʻllarimga olganimda qalbimda unga qandaydir yaqinlik sezdim. U menga oʻn yilini bagʻishlagan ayol edi. Keyingi kunlarda esa bu iliqlik kuchaya bordi. Albatta, Dyuga bu haqda aytmadim. Kun oʻtgan sari uni qushdek yengil koʻtarardim. Menimcha, kuchimga kuch qoʻshilardi.
Bir kuni tongda xotinim menga nima kiyishimni tanlab berayotgandi. Bir nechtasini qoʻliga olib koʻrdi-yu, lekin didiga oʻtirishmadi. Chunki kiyimlarim kichik bichimda edi. Demak, semiribman. Unga boqdim: choʻpdek ozib ketibdi. Inson qaygʻudan semirmaydi, ozadi. Uni nega bunchalik osongina koʻtarayotganimning sababini tushundim: ichi qaygʻudan boʻm-boʻsh boʻlib qolibdi. Men birdan uning yuzini qoʻlimga olib, oʻzimga qaratdim. Shu payt oʻgʻlim kirib qolib, dedi:
– Dada, oyimni koʻtaradigan vaqtingiz boʻldi.
Oʻgʻlim bu holatga juda oʻrganib qolgan ekan, hatto hayotining bir qismiga aylanib qopti. Xotinim “dadangni quchoqla”, deb oʻgʻlimni yonimizga chorladi. Men yuzimni yashirdim, chunki hozirgi daqiqalarda tavakkal qaror chiqaradigan odam boʻlganimdan afsusda edim. Soʻng ayolimni koʻtarib, yotoqxonadan chiqdim, undan mehmonxonaga, soʻng eshik yoniga yetdik. Toʻyimizdagi kabi baxtli sezardim oʻzimni.
Bir oy muhlatning soʻnggi kuni keldi. Men uni koʻtarib eshik yoniga bordim va birdan toʻxtab qoldim. Hayotimiz oʻzgargandek tuyulardi. Darhol mashinaga oʻtirib, ofisga yoʻl oldim. Mashinani qulflashni ham unutib, ish kabinetimga shoshdim. U yerda Dyu oʻtirgan ekan.
– Kechir, Dyu, biroq men ajrasha olmayman.
U menga qovogʻini solib qaradi. Keyin oʻshqira ketdi.
– Bir soʻzlimisan oʻzi? – baqirdi u.
– Kechir, men ajrashishni istamayman. Menimcha, biz bir-birimizga yetarli eʼtibor qaratmaganimiz uchun sevgimiz jarlikka borib qolgan. Bu degani sevgimiz oʻldi deganimas. Faqatgina kulni titib undan choʻgʻ izlash va uni alangalatib turish kerak ekan. Endi tushundim! Uni har kun qoʻllarimda koʻtarib olganimda oʻsha uni sevgan paytlarimga qaytgandek boʻlardim. Aslida uni doim qoʻllarimda koʻtarib yurishim lozim ekan.
Dyu endi uyqudan uygʻondandek menga hayratlanib boqardi. Keyin yuzimga tarsaki tushirdi va eshikni taraqlatib yopib chiqib ketdi. Men ham asta zinalardan pastga tushdim va mashinamga oʻtirdim. Gul doʻkoniga yaqinlashganimda toʻxtadim va bir guldasta harid qildim. Gulchi qiz guldasta ichiga solib qoʻyiladigan qogʻozga nima deb yozishimni soʻradi. Men aytdim: “Seni umrimizning oxirigacha qoʻllarimda koʻtarib yuraman, to keksaygunimizcha”.
Ingliz tilidan Nodirabegim IBROHIMOVA tarjimasi
Киран Кумар. Мени қўлларингда кўтариб ол!
Ўша куни уйга борсам, рафиқам дастурхон тузаганча мени кутиб ўтирган экан. Мен унинг қўлларидан тутиб гап бошладим:
– Сенга бир гапни айтишим керак.
У жимгина ёнимда ўтириб қулоқ тутди. Мен унинг кўзларида дард шарпасини сездим. Кейин бу гапни унга қандай айтаман, дея ўйлаб қолдим. Лекин айтмасам ҳам бўлмасди. Гап шундаки, мен у билан ажрашмоқчи эдим. Айтмасам ҳам у тушунди. Гапларимни тинглаб, бир туки ҳам қилт этмади, сўнгра секин сўради:
Мен ўзимни эшитмаганга солдим. Индамаганим учун у ранжиди. Кейин ичидаги бор алам билан ҳайқирди:
Ўша куни биз гаплашмадик. У ўйларди, биламан, оиламизга нима бўлди, нега барчаси бундай тугади, дея ич-этини кемиряпти. Лекин мен бу саволга жавоб беролмасдим. Кўнглим Дью исмли қизни суйиб қолган, фақат унга талпинардим. Хотинимни эса ортиқ севмай қўйгандим. Фақат раҳмим келарди, холос.
Ўзимни айбдор сезганим учун ажрашиш қоғозида унга уйимизни, машинамизни, ишимдаги маблағимнинг 30 фоизини қолдиришимни айтдим. У қоғозни кўздан кечирди-да, йиртиб ташлади. Менга 10 йил ҳаётини бағишлаган аёл бирдан бошқа инсонга айланиб қолганди. Мен унинг ўтган умрига, меҳнатига ачинсам-да, гапимдан қайтмасдим: Дьюни жуда севардим…
Ниҳоят, хотиним кўз олдимда ҳўнграб йиғлаб юборди… худди кутганимдек. У болалар алами келиб йиғлагандек тўйиб йиғларди. Бир неча ҳафтадан бери ажралиш ҳақида ўйлаб келаётганимнинг азобли нуқтаси эди бу.
Эртаси куни уйга жуда кеч қайтдим. Хотиним столда ўтирганча нималарнидир ёзиш билан банд эди. Кечки овқатни емаган бўлсам-да, тўғри ётоққа кирдим ва тезда ухлаб қолдим. Чунки бугун Дью билан кўришиб, роса сайр қилган ва толиққандим. Тунда уйғонганимда хотиним ҳали ҳам столда ўша алфозда ўтирарди. Унга эътибор бермагандек бўлиб, яна уйқуга кетдим.
Эрталаб унга ажрашиш қоидаларини тушунтирдим: у мендан ҳеч нарса олишни истамади, бироқ ажрашиш учун бир ой муҳлат сўради. У мана шу бир ой ичида ҳеч нима бўлмагандек одатий ҳаёт кечиришимизни таклиф қилди. Уни дарров тушундим: шу ой ўғлимизнинг имтиҳонлари бор эди, биз туфайли хаёли бўлинишини аёлим истамасди. Таклиф менга маъқул келди. Бироқ унинг бошқа талаблари ҳам бор экан. У мени тўй кечамиз уйимизга қандай кўтариб олиб кирганимни қайта кўрсатиб беришимни сўради. Мен бир ой ичида ҳар куни шу ишни такрорлашим лозим экан. Бу мушкул бўлмаса-да, мен уни телба бўлаёзди, деб ўйлардим.
Бирга ўтадиган сўнгги кунларимиздан у рози бўлиши учун унинг бу тентакона таклифини қабул қилдим. Дьюга эса хотиним биздан ҳеч нима таъма қилмаслиги, ҳатто игна ҳам олиб кетмаслигини айтдим. У бўлса роса кулди ва бу аҳмоқлик эканлигини таъкидлади.
Хуллас, уни биринчи куни кўтариб уйга олиб кирганимда, иккимиз ҳам бесўнақай кўриндик. Ўғлимиз эса бизни чапак чалиб қаршилади:
Бу сўз менинг қалбимни тирнади. Ётоқхонадан чиқиб меҳмонхона бўйлаб уни кўтариб борарканман, чамаси ўн метрлар у қўлларимда бўлди. Хотиним кўзларини юмиб олганча шивирлади:
– Ажрашишимиз ҳақида ўғлимизга айтма.
Мен бошимни қимирлатиб «хўп» дедим, негадир кайфиятим тушиб кетди. Ниҳоят, уни эшик ёнида пастга туширдим. У ташқарига – ишга бориш учун бекат томон кетди. Мен эса машинамни ҳайдаб офисга йўл олдим.
Иккинчи куни эса уни анча енгил кўтардим. У елкамга бошини қўйиб олди. Ундан келаётган ифорни беихтиёр эсладим. Охирги марта қачон унга тикилиб қарагандим, деб эслашга уриндим. У энди ёш қизча эмас. Юзига билинар-билинмас ажин тушган, сочлари ҳам рангини йўқотаёзганди. Турмушимиз ундан мана шу гўзаллигини тортиб олганди. Бир неча сония хотиним учун нима қилсам бўлади, дея ўйладим.
Тўртинчи куни уни қўлларимга олганимда қалбимда унга қандайдир яқинлик сездим. У менга ўн йилини бағишлаган аёл эди. Кейинги кунларда эса бу илиқлик кучая борди. Албатта, Дьюга бу ҳақда айтмадим. Кун ўтган сари уни қушдек енгил кўтарардим. Менимча, кучимга куч қўшиларди.
Бир куни тонгда хотиним менга нима кийишимни танлаб бераётганди. Бир нечтасини қўлига олиб кўрди-ю, лекин дидига ўтиришмади. Чунки кийимларим кичик бичимда эди. Демак, семирибман. Унга боқдим: чўпдек озиб кетибди. Инсон қайғудан семирмайди, озади. Уни нега бунчалик осонгина кўтараётганимнинг сабабини тушундим: ичи қайғудан бўм-бўш бўлиб қолибди. Мен бирдан унинг юзини қўлимга олиб, ўзимга қаратдим. Шу пайт ўғлим кириб қолиб, деди:
– Дада, ойимни кўтарадиган вақтингиз бўлди.
Ўғлим бу ҳолатга жуда ўрганиб қолган экан, ҳатто ҳаётининг бир қисмига айланиб қопти. Хотиним «дадангни қучоқла», деб ўғлимни ёнимизга чорлади. Мен юзимни яширдим, чунки ҳозирги дақиқаларда таваккал қарор чиқарадиган одам бўлганимдан афсусда эдим. Сўнг аёлимни кўтариб, ётоқхонадан чиқдим, ундан меҳмонхонага, сўнг эшик ёнига етдик. Тўйимиздаги каби бахтли сезардим ўзимни.
Бир ой муҳлатнинг сўнгги куни келди. Мен уни кўтариб эшик ёнига бордим ва бирдан тўхтаб қолдим. Ҳаётимиз ўзгаргандек туюларди. Дарҳол машинага ўтириб, офисга йўл олдим. Машинани қулфлашни ҳам унутиб, иш кабинетимга шошдим. У ерда Дью ўтирган экан.
– Кечир, Дью, бироқ мен ажраша олмайман.
У менга қовоғини солиб қаради. Кейин ўшқира кетди.
– Бир сўзлимисан ўзи? – бақирди у.
– Кечир, мен ажрашишни истамайман. Менимча, биз бир-биримизга етарли эътибор қаратмаганимиз учун севгимиз жарликка бориб қолган. Бу дегани севгимиз ўлди деганимас. Фақатгина кулни титиб ундан чўғ излаш ва уни алангалатиб туриш керак экан. Энди тушундим! Уни ҳар кун қўлларимда кўтариб олганимда ўша уни севган пайтларимга қайтгандек бўлардим. Аслида уни доим қўлларимда кўтариб юришим лозим экан.
Дью энди уйқудан уйғондандек менга ҳайратланиб боқарди. Кейин юзимга тарсаки туширди ва эшикни тарақлатиб ёпиб чиқиб кетди. Мен ҳам аста зиналардан пастга тушдим ва машинамга ўтирдим. Гул дўконига яқинлашганимда тўхтадим ва бир гулдаста ҳарид қилдим. Гулчи қиз гулдаста ичига солиб қўйиладиган қоғозга нима деб ёзишимни сўради. Мен айтдим: «Сени умримизнинг охиригача қўлларимда кўтариб юраман, то кексайгунимизча».