Arnold Bennett. Vasiyatnoma (hikoya)
Кирилл ёзувидаги матн пастроқда
Bu aka-ukalar Angliyaning Oldkesl shahrida istiqomat qilishardi. Jon 52, Robert 49 yoshda bo‘lsa-da, ular hanuzgacha bo‘ydoqlar safidaydi. Qizig‘i, tug‘ilgandan buyon birga yashab, birga ovqatlanishadi-yu, biroq necha yildirki, gaplashmaydilar…
Bunga 10 yil burun sodir bo‘lgan bir mojaro sabab. Shundan buyon ular bir og‘iz ham so‘zlashmadilar. Agar muloqotga kirishish zaruriyati tug‘ilib qolsa, faqat qog‘oz-qalam orqaligina buni amalga oshirardilar.
Bir kuni kechki ovqatdan so‘ng odatdagidek birga o‘tirishgandi. Ularning ikkalasi ham qora libosda edilar, boisi singillari Mari to‘satdan vafot etgandi. Jon qog‘oz oldi-da, yozdi: «Janob Liverseyj biznikiga tashrif buyurar ekan». Liverseyj ularning advokati edi. “Nega?” javob yozdi Robert. «Bilmayman. U qo‘ng‘iroq qildi va bizni ko‘rmoqchi ekanligini aytdi».
Shu payt eshik qo‘ng‘irog‘i jiringladi. Bu Pavel Liverseyj edi. U Jon va Pavel bilan ham maktabdosh, ham qalin do‘st, shuningdek, aka-uka singari u ham hali uylanmagandi.
- Qalaysan, Pavel? –so‘radi Jon.
- Juda yaxshi, -javob qaytardi advokat. –Men sizlarga singlingizning vasiyatnomasi haqida aytmoqchi edim. Bundan xabaringiz bordir?
- Yo‘q, -javob berishdi ular birdaniga. –U bizga biror nima qoldiribdimi?
- 12 ming yevro. Lekin avval vasiyatnomani o‘qishga imkon bersangiz…
Advokat yon cho‘ntagidan qog‘oz chiqardi va o‘qishni boshladi:
«Akalarim Jon va Robertga!
Sizlar o‘zingizni yosh boladek tutasizlar. Men haliyam Anni Emeri tufayli janjallashib qolganliklaring sababini tushunmayman. Sizlar bechora Anniga nisbatan beshafqatlik qildinglar. U 10 yildan buyon biringizni kutadi axir. Qisqasi, vasiyatim shuki, ikkingizdan qay biringiz Anniga uylansangiz, men pullarimni o‘shanga qoldiraman. Ikkingiz ham uylanmasangiz, u holda pullar Anniga qoladi.
Sevimli singlingiz Mari».
Aka-uka bu haqda bir necha kun o‘yladilar. 10 yil oldin Anni 27 yoshligida ikkalasi uni sevib qolgandilar. Shu tufayli ular ko‘p janjallashdi. Oxirgi dilxiralikdan so‘ng gaplashmay qo‘ydilar. Ammo ular bir-birini Anniga uylanish fikridan qaytganliklarini bilmasdilar…
Nihoyat, vasiyatnoma o‘qilgandan keyin 5-6 kun o‘tib Jon gap boshladi:
- Balki Anni uchun tanga tashlarmiz. Chikkami yo pukka?
Tanga chikkani ko‘rsatib tushdi. Ertasiga Jon Annining uyi tomon yo‘l oldi. U yetib borganda Liverseyj u yerdan chiqayotgan ekan…
Xullas, aka ham, uka ham Anniga uylanolmadi. Ular haliyam buydoqlar safida, ammo bir-biri bilan gaplashishadi. Anni-chi? U yaqinda Liverseyjga turmushga chiqdi va Mari qoldirgan pullar ularning qo‘lida qoldi.
Ingliz tilidan Nodira Ibrohimova tarjimasi
Арнолд Беннетт. Васиятнома
Бу ака-укалар Англиянинг Олдкесл шаҳрида истиқомат қилишарди. Жон 52, Роберт 49 ёшда бўлса-да, улар ҳанузгача бўйдоқлар сафидайди. Қизиғи, туғилгандан буён бирга яшаб, бирга овқатланишади-ю, бироқ неча йилдирки, гаплашмайдилар…
Бунга 10 йил бурун содир бўлган бир можаро сабаб. Шундан буён улар бир оғиз ҳам сўзлашмадилар. Агар мулоқотга киришиш зарурияти туғилиб қолса, фақат қоғоз-қалам орқалигина буни амалга оширардилар.
Бир куни кечки овқатдан сўнг одатдагидек бирга ўтиришганди. Уларнинг иккаласи ҳам қора либосда эдилар, боиси сингиллари Мари тўсатдан вафот этганди. Жон қоғоз олди-да, ёзди: «Жаноб Ливерсейж бизникига ташриф буюрар экан». Ливерсейж уларнинг адвокати эди. «Нега?» жавоб ёзди Роберт. «Билмайман. У қўнғироқ қилди ва бизни кўрмоқчи эканлигини айтди».
Шу пайт эшик қўнғироғи жиринглади. Бу Павел Ливерсейж эди. У Жон ва Павел билан ҳам мактабдош, ҳам қалин дўст, шунингдек, ака-ука сингари у ҳам ҳали уйланмаганди.
- Қалайсан, Павел? –сўради Жон.
- Жуда яхши, -жавоб қайтарди адвокат. –Мен сизларга синглингизнинг васиятномаси ҳақида айтмоқчи эдим. Бундан хабарингиз бордир?
- Йўқ, -жавоб беришди улар бирданига. –У бизга бирор нима қолдирибдими?
- 12 минг евро. Лекин аввал васиятномани ўқишга имкон берсангиз…
Адвокат ён чўнтагидан қоғоз чиқарди ва ўқишни бошлади:
«Акаларим Жон ва Робертга!
Сизлар ўзингизни ёш боладек тутасизлар. Мен ҳалиям Анни Эмери туфайли жанжаллашиб қолганликларинг сабабини тушунмайман. Сизлар бечора Аннига нисбатан бешафқатлик қилдинглар. У 10 йилдан буён бирингизни кутади ахир. Қисқаси, васиятим шуки, иккингиздан қай бирингиз Аннига уйлансангиз, мен пулларимни ўшанга қолдираман. Иккингиз ҳам уйланмасангиз, у ҳолда пуллар Аннига қолади.
Севимли синглингиз Мари».
Ака-ука бу ҳақда бир неча кун ўйладилар. 10 йил олдин Анни 27 ёшлигида иккаласи уни севиб қолгандилар. Шу туфайли улар кўп жанжаллашди. Охирги дилхираликдан сўнг гаплашмай қўйдилар. Аммо улар бир-бирини Аннига уйланиш фикридан қайтганликларини билмасдилар…
Ниҳоят, васиятнома ўқилгандан кейин 5-6 кун ўтиб Жон гап бошлади:
- Балки Анни учун танга ташлармиз. Чикками ё пукка?
Танга чиккани кўрсатиб тушди. Эртасига Жон Аннининг уйи томон йўл олди. У етиб борганда Ливерсейж у ердан чиқаётган экан…
Хуллас, ака ҳам, ука ҳам Аннига уйланолмади. Улар ҳалиям буйдоқлар сафида, аммо бир-бири билан гаплашишади. Анни-чи? У яқинда Ливерсейжга турмушга чиқди ва Мари қолдирган пуллар уларнинг қўлида қолди.