Oʻ Genri. Diydor (hikoya)
Кирилл ёзувидаги матн пастроқда
Ota odatdagidek ishdan kech qaytdi. Horgʻin gavdasini arang sudrab ostona hatladi. Boʻsagʻada mijja qoqmay koʻzlari toʻrt boʻlib, uni intiq kutayotgan besh yashar oʻgʻli qarshi oldi.
– Salom, dada! – dedi u quvonchdan koʻzlari porlab.
– Salom, boʻtalogʻim, haliyam yotmadingmi?
– Yoʻq, – deya javob berdi bola va sabrsizlik bilan soʻradi: – Dada, maylimi, sizga savol bersam?
– Mayli. Qani eshitaylik-chi, oromingni oʻgʻirlab, allamahalgacha senginani yoʻlimga intizor qildirgan qanday savol boʻldi u?
Besh yashar bolaning kutilmagan savoli otani tang qoldirdi-yu, turib-turib jahlini chiqardi.
Bemahalda boshqa boʻlmagʻurroq savol topolmadingmi? Qolaversa, bu sening ishing emas, shumtaka.
– Dada, iltimos, men shunchaki bilmoqchi edim, ayta qoling, bir soatda qancha pul topasiz? – oyoq tirab oldi bolakay.
Bolaning hukmi poshshoning hukmidan ustun emasmi, ota qarasa, javob bermasa boʻlmaydigan, jovdirab tikilayotgan begʻubor koʻzlar bilan nigohi baqamti kelganida koʻngli iyidi va:
– Bir soatda 20 dollar ishlayman, qoʻzim, – deya javob qildi u bolasining boshini silab.
– Yashasin! – qichqirib yubordi kichkintoy. Dada, menga 10 dollar qarz berib tura olasizmi?
Bunisi hammasidan oshib tushdi va dargʻazab otaning sabr kosasi toʻlib, ortiq jahlini oʻzini tutib turolmadi.
– Iye, tagʻin yana nimani oʻylab topding. Qayerdagi keraksiz oʻyinchoqlarni sotib olishim uchun dadam 10 dollar beradi, deb oʻylasang, chuchvarani xom sanabsan. Qani hoziroq oʻrningga borib yot, oxirgi paytlarda qanchalar xudbin boʻlib ketganing haqida bosh qotirib koʻr! Men har kun betinim mehnat qilaman va jonim halqumimga kelib arang uyga qaytaman. Sening xarxashalaring va injiqlaringni koʻtarishga tobim yoʻq!
Moʻltirab tikilib turgan koʻzlarga yosh qalqdi. Bolakay indamay ortiga oʻgirildi. Charchagan ota dam olgali oʻrniga choʻzildi, biroq har qancha horigan, jismonan ezilgan boʻlmasin, hadeganda koʻzlariga uyqu inay demasdi. Asablari dosh bermay, bolasiga nooʻrin baqirgani uchun koʻngli buzildi.
“Tun yarmigacha uxlamay, topgan savolini qarang. Qiziq, 10 dollar unga nega kerak boʻlib qoldiykin?”.
Shu yoʻsinda oradan bir soat oʻtdi. Ota u yoniga agʻdarildi, bu yoniga agʻdarildi, lekin koʻzlari ilinmadi. Bu turishda saharga dovur uxlolmasligini anglab, oʻrnidan turdi.
Hovuridan tushgan ota sokin oʻy surar ekan: “Chindan bolam shu 10 dollarga muhtoj boʻlsa, gapini eshitmay turib, kutganini ham roʻy-xotir qilmay jigargoʻshamni urishib berdim”, deya koʻngli xijil boʻldi.
U oʻgʻlining xonasi tomon yoʻnaldi. Eshikni sekingina ochib:
– Uxlayapsanmi, bolajonim? – deb soʻradi.
– Senga nisbatan nohaqlik qildim, qoʻpollik qilganimni tushundim. Mendan xafa boʻlmadingmi? Baʼzan kattalar ham xato qiladilar. Mana senga 10 dollar, endi eski ginalarni unutamiz.
Bola pulni qoʻliga ham olmay, chopqillab borib yostigʻining ostidan bir dasta gʻijimlangan pullarni chiqardi. Oʻgʻlining harakatlarini sukut saqlab kuzatib turgan ota hayratda edi.
– Shuncha puling bor ekan, mendan tagʻin 10 dollar soʻraganing nimasi, boʻtalogʻim?
– Pulim borlikka bor ediku-ya, ammo yetmasdi-da. Mana endi 20 dollarim bor. Dada, men bir soat vaqtingizni sotib olmoqchiman. Ertaga uyga vaqtliroq keling, birga ovqatlansak, devdim…
Ingliz tilidan Shahnoza Rahmonova tarjimasi “Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati” gazetasi, 2014-yil 42-sonidan olindi.
OʻГенри. Дийдор (ҳикоя)
Ота одатдагидек ишдан кеч қайтди. Ҳорғин гавдасини аранг судраб остона ҳатлади. Бўсағада мижжа қоқмай кўзлари тўрт бўлиб, уни интиқ кутаётган беш яшар ўғли қарши олди.
– Салом, дада! – деди у қувончдан кўзлари порлаб.
– Салом, бўталоғим, ҳалиям ётмадингми?
– Йўқ, – дея жавоб берди бола ва сабрсизлик билан сўради: – Дада, майлими, сизга савол берсам?
– Майли. Қани эшитайликчи, оромингни ўғирлаб, алламаҳалгача сенгинани йўлимга интизор қилдирган қандай савол бўлди у?
– Бир соатда қанча пул ишлайсиз? – кўзларини пирпиратиб болаларга хос содда самимият ила сўради болакай.
Беш яшар боланинг кутилмаган саволи отани танг қолдирдию, туриб-туриб жаҳлини чиқарди.
Бемаҳалда бошқа бўлмағурроқ савол тополмадингми? Қолаверса, бу сенинг ишинг эмас, шумтака.
– Дада, илтимос, мен шунчаки билмоқчи эдим, айта қолинг, бир соатда қанча пул топасиз? – оёқ тираб олди болакай.
Боланинг ҳукми пошшонинг ҳукмидан устун эмасми, ота қараса, жавоб бермаса бўлмайдиган, жовдираб тикилаётган беғубор кўзлар билан нигоҳи бақамти келганида кўнгли ийиди ва:
– Бир соатда 20 доллар ишлайман, қўзим, – дея жавоб қилди у боласининг бошини силаб.
– Яшасин! – қичқириб юборди кичкинтой. Дада, менга 10 доллар қарз бериб тура оласизми?
Буниси ҳаммасидан ошиб тушди ва дарғазаб отанинг сабр косаси тўлиб, ортиқ жаҳлини ўзини тутиб туролмади.
– Ие, тағин яна нимани ўйлаб топдинг. Қаердаги кераксиз ўйинчоқларни сотиб олишим учун дадам 10 доллар беради, деб ўйласанг, чучварани хом санабсан. Қани ҳозироқ ўрнингга бориб ёт, охирги пайтларда қанчалар худбин бўлиб кетганинг ҳақида бош қотириб кўр! Мен ҳар кун бетиним меҳнат қиламан ва жоним ҳалқумимга келиб аранг уйга қайтаман. Сенинг хархашаларинг ва инжиқларингни кўтаришга тобим йўқ!
Мўлтираб тикилиб турган кўзларга ёш қалқди. Болакай индамай ортига ўгирилди. Чарчаган ота дам олгали ўрнига чўзилди, бироқ ҳар қанча ҳориган, жисмонан эзилган бўлмасин, ҳадеганда кўзларига уйқу инай демасди. Асаблари дош бермай, боласига ноўрин бақиргани учун кўнгли бузилди.
“Тун ярмигача ухламай, топган саволини қаранг. Қизиқ, 10 доллар унга нега керак бўлиб қолдийкин?».
Шу йўсинда орадан бир соат ўтди. Ота у ёнига ағдарилди, бу ёнига ағдарилди, лекин кўзлари илинмади. Бу туришда саҳарга довур ухлолмаслигини англаб, ўрнидан турди.
Ҳовуридан тушган ота сокин ўй сурар экан: “Чиндан болам шу 10 долларга муҳтож бўлса, гапини эшитмай туриб, кутганини ҳам рўй-хотир қилмай жигаргўшамни уришиб бердим”, дея кўнгли хижил бўлди.
У ўғлининг хонаси томон йўналди. Эшикни секингина очиб:
– Ухлаяпсанми, болажоним? – деб сўради.
– Сенга нисбатан ноҳақлик қилдим, қўполлик қилганимни тушундим. Мендан хафа бўлмадингми? Баъзан катталар ҳам хато қиладилар. Мана сенга 10 доллар, энди эски гиналарни унутамиз.
Бола пулни қўлига ҳам олмай, чопқиллаб бориб ёстиғининг остидан бир даста ғижимланган пулларни чиқарди. Ўғлининг ҳаракатларини сукут сақлаб кузатиб турган ота ҳайратда эди.
– Шунча пулинг бор экан, мендан тағин 10 доллар сўраганинг нимаси, бўталоғим?
– Пулим борликка бор эдикуя, аммо етмасдида. Мана энди 20 долларим бор. Дада, мен бир соат вақтингизни сотиб олмоқчиман. Эртага уйга вақтлироқ келинг, бирга овқатлансак, девдим…
Инглиз тилидан Шаҳноза Раҳмонова таржимаси “Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетаси, 2014 йил 42-сонидан олинди.