Common Commands (umumiy buyruqlar)

Common operating system (OS) commands (operatsion tizim buyruqlari) — bu tizimning shell (qobiq) yoki command-line interface (CLI, buyruq satri interfeysi) bilan ishlash uchun zarur vositalardir. Ushbu buyruqlar foydalanuvchilarga fayl tizimida harakat qilish, fayllar va kataloglarni boshqarish, tizim holatini tekshirish hamda jarayonlarni boshqarish kabi ko‘plab vazifalarni bajarish imkonini beradi. Quyida Unix/Linux va Windows operatsion tizimlari uchun keng tarqalgan buyruqlar ro‘yxati keltirilgan:

Fayl tizimida harakat qilish:

Unix/Linux:

ls (fayllarni ro‘yxatlash)
cd (katalogni o‘zgartirish)
pwd (joriy ish katalogini ko‘rsatish)

Windows:

dir (fayllarni ro‘yxatlash)
cd (katalogni o‘zgartirish)
echo %cd% (joriy ish katalogini ko‘rsatish)

Fayl va kataloglarni boshqarish:

Unix/Linux:

cp (fayllarni nusxalash)
mv (fayllarni ko‘chirish/yangi nom berish)
rm (fayllarni o‘chirish)
mkdir (katalog yaratish)

Windows:

copy (fayllarni nusxalash)
move (fayllarni ko‘chirish/yangi nom berish)
del (fayllarni o‘chirish)
mkdir (katalog yaratish)

Tizim ma'lumotlari va jarayonlari:

Unix/Linux:

top yoki htop (ishlayotgan jarayonlarni ko‘rish)
ps (jarayonlarni ro‘yxatlash)
df (diskdan foydalanish)
uname (tizim ma’lumotlari)

Windows:

tasklist (jarayonlarni ro‘yxatlash)
taskkill (jarayonni to‘xtatish)
systeminfo (tizim tafsilotlari)

Fayl ruxsatlari va egaligi:

Unix/Linux:

chmod (fayl ruxsatlarini o‘zgartirish)
chown (fayl egaligini o‘zgartirish)

Windows:

icacls (kirish nazorati ro‘yxatlarini o‘zgartirish)
attrib (fayl atributlarini o‘zgartirish)

Tarmoq buyruqlari:

Unix/Linux:

ping (tarmoq ulanishini tekshirish)
ifconfig yoki ip (tarmoq interfeysi konfiguratsiyasi)
netstat (tarmoq statistikasi)

Windows:

ping (tarmoq ulanishini tekshirish)
ipconfig (tarmoq konfiguratsiyasi)
netstat (tarmoq statistikasi)

Ushbu buyruqlar buyruq satri orqali operatsion tizim bilan o‘zaro ishlash va boshqarishda asosiy vosita hisoblanadi. Ular grafik interfeyslarga qaraganda tizim operatsiyalarini yanada kengroq boshqarish imkonini beradi.