Ma’lumki, sun’iy intellekt (SI) – bu inson intellektini talab qiluvchi vazifalarni bajarishga qodir kompyuter tizimlarini yaratish bilan shug‘ullanadigan tez rivojlanayotgan soha. SI tizimlari tasvirlarni tanish, murakkab o‘yinlar o‘ynash kabi keng ko‘lamli vazifalarni bajarish uchun ishlab chiqilgan. Ular yanada murakkab vazifalarni bajarishga qodir bo‘lib bormoqda. SI ning turli xil turlari mavjud bo‘lib, ularning har biri o‘ziga xos xususiyatlar va qo‘llanish sohalariga ega. Ushbu maqolada SI turlarining o‘ziga xos tomonlari ko‘rib chiqiladi.
Quyida keltirilgan barcha tushunchalar tarmoq va kompyuter aloqalariga oid muhim terminlardir. Ularning har birini soddalashtirilgan va texnik yondashuvda tushuntirib beraman.
Common operating system (OS) commands (operatsion tizim buyruqlari) — bu tizimning shell (qobiq) yoki command-line interface (CLI, buyruq satri interfeysi) bilan ishlash uchun zarur vositalardir. Ushbu buyruqlar foydalanuvchilarga fayl tizimida harakat qilish, fayllar va kataloglarni boshqarish, tizim holatini tekshirish hamda jarayonlarni boshqarish kabi ko‘plab vazifalarni bajarish imkonini beradi. Quyida Unix/Linux va Windows operatsion tizimlari uchun keng tarqalgan buyruqlar ro‘yxati keltirilgan:
Troubleshooting (nosozliklarni bartaraf etish) — bu muammolarni aniqlash, tashxislash va yechish uchun qo‘llaniladigan tizimli yondashuv bo‘lib, ayniqsa texnologiya va muhandislik sohalarida ishlatiladi. Bu ma’lumotlarni yig‘ish, simptomlarni aniqlash, taxminlar ilgari surish, potentsial yechimlarni sinab ko‘rish va muammolarni bartaraf etishni o‘z ichiga olgan bosqichma-bosqich jarayonni o‘z ichiga oladi. Samarali troubleshooting tahliliy fikrlashni, muayyan tizim haqida chuqur bilimni va ko‘pincha diagnostik vositalardan foydalanishni talab qiladi.
Kompyuter tizimlaridagi ruxsatlar foydalanuvchilar yoki jarayonlarning fayllar, kataloglar va resurslarga kirish va ularda bajarishi mumkin bo‘lgan amallar darajasini belgilaydi. Odatda, bu quyidagi imtiyozlarni o‘z ichiga oladi: o‘qish (read) — mazmunni ko‘rish imkoniyati, yozish (write) — o‘zgartirish imkoniyati, va ishga tushirish (execute) — dasturlar yoki skriptlarni bajarish imkoniyati.
Graphical User Interface (GUI) Graphical User Interface — bu foydalanuvchilarga dasturiy ta'minot, kompyuter yoki tarmoq qurilmasi bilan tasvirlar, belgilar va vizual ko'rsatkichlar yordamida ishlash imkonini beruvchi interfeys turi. GUI foydalanuvchi tajribasini intuitivroq qilish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, murakkab buyruqlarni o‘rganmasdan, sichqoncha va klaviatura yordamida vazifalarni bajarishga imkon beradi. Zamonaviy operatsion tizimlarning aksariyati (Windows, macOS va Linux) GUI-ni asosiy interfeys sifatida taklif qiladi.
Kiberxavfsizlik sohasida dasturiy ta'minot, vositalar va texnologiyalarning turli versiyalarini kuzatib borish hamda ular o'rtasidagi farqlarni tushunish juda muhimdir. Dasturiy ta'minotni muntazam yangilab borish sizni potentsial tahdidlardan himoya qiladigan eng so‘nggi xavfsizlik xususiyatlariga ega bo‘lishingizni ta’minlaydi.
Tizimlaringiz va ma'lumotlaringizni samarali himoya qilish uchun dasturlarni xavfsiz o'rnatish va sozlashni, shuningdek, o'rnatish va sozlash jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan xavf va zaifliklarni baholashni o'rganish juda muhimdir.