Орыс алқабы
Аграрлық державаның мәртебесінде қандай олқылық бар
Ресей жаһандық азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде басты роль атқарады, өйткені қарақұмық, арпа, қант қызылшасы, таңқурай, қарақат және қарлыған секілді дақылдардың әлемдегі ірі экспорттаушысы болып табылады. Одан бөлек, Ресей Федерациясы сұлының, бұршақ пен зығырдың әлемдік жеткізушілеріінң үштігіне кіреді.
Елдің әлемдік АӨК-дегі үлесі қомақты 5%-дан асады. Бірақ оның бүкіл маңыздылығымен бірге ауыл шаруашылығы мен ауыл шаруашылығы жерлерін дамыту, өкінішке қарай, көптеген онжылдықтар бойына тым әркелкі және көптеген проблемалармен және кедергілермен бірге жүруде.
Аласапыран кезең
Соңғы жылдары ресейлік аграрлық секторда көптеген шешілмеген міндеттер жиналып қалды. Оларға қала тұрғындарына қарағанда ауыл халқының тұрмыс деңгейі мен сапасының төмен деңгейін, мемлекет тарапынан атаулы қолдаудың жоқтығын, монополияландыруды, жоғары салықтар мен баждарды жатқызуға болады. Осы факторлардың барлығы азаматтардың өңірлерден ірі елдімекендерге және қалалық агломерацияларға көшу үрдісін күшейтіп, агроөнеркәсіпте мамандар тапшылығын туғызуда.
2021 жылы Ресейден ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорты $37,1 млрд-ты құрады, 2022 жылға болжамды көрсеткіш — $40 млрд. Оңтүстік өңірлерде болжамдардан 15–20%-ға асып түскен рекордтық өнімдер жиналды. Алайда ішкі және әлемдік экономикалық конъюнктура аграршыларды күрделі жағдайға қалдырды. Мықты рубль мен экспорттық баждар ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының түсіміне ауыр тиді, ал ішкі нарықта бидай қатты арзандап кетті.
Дәнді дақылдардың өзіндік құны бүгінгі таңда іс жүзінде оның сату бағасымен тағы екі себеп бойынша теңесті:
- субсидиялар тиісті жерге әркез толық көлемде жетпейді
- агроөнеркәсіп кәсіпорындарының парктерінде батыстық техниканың үлесі 75%-дан асады.
Соңғы проблема тұтастай алғанда отандық экономикаға тән. Соңғы сегіз жылда Ресей импорт алмастыруда табыстарға жетті, өкінішке қарай, тек қағаз бетінде, іс жүзінде нөлдік белгіден әлдеқайда кетіп қалды. Қандай да бір қимылдар, әрине, болды, бірақ күрделі техника мен оның түрлі қосалқы бөлшектері әлі күнге дейін түрлі жолдармен 90%-ға импортталады. Ресейге қарсы шектеулер бұл проблеманы қосымша ушықтырып жіберді. Ірі халықаралық компаниялар Ресейдегі өз өкілдіктерін жауып, техникалар мен жабдықтаушыларды жеткізіп беруді доғарды, ал оны басқа нарықтардан сатып алу қымбатқа түседі және сатушылар үшін қосымша санкциялық тәуекелдер туғызады.
Агрөнеркәсіпке қауіп төнуде
Біздіңше, агроөнеркәсіп үшін геосаяси зардаптар мынадай болады. Ресей бизнесі жерге шығындар мен қаражат салымдарын қысқарта бастайды, пайдаланылатын тыңайтқыштардың көлемі азаяды, жерді өңдеу және тұқым қорының сапасы нашарлайды, жұмыс күші тапшылығы одан да өткір сезіледі.
Тек экспорттық жобалар ғана емес, сондай-ақ жергілікті агрокешеннің дамуына бағытталған ішкі жобалар да тоқтап қалатынын есептен шығаруға болмайды. Бұл ретте мемлекеттің мақсатты түрде қолдау көрсетудегі назары негізінен ірі ойыншыларға бағытталатын болады.
Дегенмен ауыл шаруашылығы адамдардың өңірлерден көшуін тоқтатуға әлі де жәрдемдесіп отыр, сондықтан бұл секторды айдамалы алқаптарды ұлғайту, жайылымдарды кеңейту және суда өсірілетін дақылдарды жетілдіру арқылы белсенді дамыту 1,5 млн-ға дейін жаңа жұмыс орындарын ашуға жәрдемдеседі, ал егер сабақтас салаларды ескерсек, бос орындар саны 10 млн-ға таяп қалуы мүмкін.
