Блокчейндегі Клондайк
Криптоактивтерге инвестиция салудың тәуекелдері мен мүмкіндіктері
Кеше ғана тек технологияға әуес жандардың қызығушылығын тудыратын криптовалюта бүгінде біртіндеп инвестициялық құрал ретінде мойындала бастады. Уақыт өткен сайын нарықтағы реттеу жүйесі мен инфрақұрылымның нығаюы, криптовалютаны тұрақты әрі сенімді активке айналдырып келеді. Криптовалюта қазір инфляциядан қорғанудың және ұзақ мерзімді өсімге бағытталған портфель үшін орынды қосымша ретінде қарастырылады.
Криптоәткеншектер
2020-2021 жылдары Bitcoin (BTC) $7 мыңнан $69 мыңға дейін қымбаттады. Бұған қолжетімді кредит беру, бөлшек инвесторлардың белсенділігі, «делдалдарсыз» ақша сәні және сандық коллекциялау (DeFi/NFT) ықпал етті. 2022 жылы «биткоин» ФРЖ-ның қатаң саясатына, Terra криптобанкі мен FTX ірі секторалдық биржасының құлдырауына байланысты $15 мыңға дейін құлдырады. Тиісті нарық 70% -ға қысқарды.
2024 жылдан бастап Bitcoin бағамы қайтадан сенімді түрде жоғарылады. Жеке инвесторлардан басқа оны ірі инвестициялық қорлар белсенді сатып алуда. Олардың бірі – BlackRock (BLK) – ETF IBIT (споттық қор) іске қосты, ол бір жыл ішінде $70 млрд. жинады. Fidelity (FIS) және Grayscale баламалары 2025 жылдың ортасына қарай $20 млрд. астам бағаланды.
Болашақтың активі
EY-Parthenon консалтинг-агенттігінің статистикасына сәйкес, 2025 жылдың басында институционалдардың 86%-ы криптоактивтерге инвестициялаған немесе мұны жасамақшы болған, ал 87%-ы осы құралға ETF арқылы салынған.
Спотты ETF-тердің пайда болуы криптаға инвестицияларды жеңілдетті және қауіпсіз етті. Жалпы алғанда, қаржы индустриясының кәсіпқойлары криптовалюталардың болашағына оң қарайды. Кәдімгі брокерлік шот жеткілікті. Консервативті инвесторларға жоғарыда аталған BlackRock, Fidelity және Grayscale ETF компаниялары, тәжірибелі биржалық ойыншыларға – Ledger, Trezor және Tangem аппараттық әмияндарында сақтай отырып, Coinbase, Kraken, Binance тікелей сатып алулары немесе криптоиндустриялар – Coinbase (COIN), MicroStrategy (MSTR), Hut 8 Mining (HUT), DeFi Technologies (DEFT). Бұл активтердің портфельдегі оңтайлы үлесі – 1-5% құрайды. Соңғы бес жылда Bitcoin бағасы 10 еседен астам өсті, ал АҚШ-тың кең нарық индексі S&P 500 – 75% -ға ғана өсті.
Криптовалюта салымдар инвестициялық портфельді әртараптандыруға көмектеседі. 0,2-ден 0,4-ке дейінгі S&P 500 биткоинмен корреляция және бұл көптеген дәстүрлі активтерге қарағанда едәуір төмен.
Криптаға инвестициялар жаңа технологияларға жол ашады. Мысалы, эфир (ETH) – капиталдандыру бойынша екінші криптовалюта – смарт-келісімшарттар, DeFi және активтерді токенизациялау үшін негізгі платформа болып табылады.
Ақырында, крипта инфляциядан қорғауды қамтамасыз етеді. Халвингтен кейін – жаңа биткоиндер шығаруды екі есе баяулататын үдеріс – 2024 жылы ол бір блок үшін 3,125 BTC дейін қысқарды. АҚШ-та 2-3% шегіндегі инфляция кезінде ұсыныс бойынша шектеулі актив ретінде оны тартымды етеді.
Артықшылықтарына қарамастан, криптовалюталар тәуекелі жоғары актив болып қала береді. Тәуекелдің басты факторы – тербелістің тым кең амплитудасы: 2025 жылы биткоиннің құбылмалылығы акциялардың 10-12% -ына қарағанда шамамен 46% -ды құрайды. Реттеушiлiк белгiсiздiк сақталып отыр, салық салудың кейбiр мәселелерi шешiлмеген күйiнде қалып отыр. ЕО және АТА жаһандық нарыққа ықпал етуге қабілетті нормаларды енгізуде.
Технологиялық сипаттағы қауіптер бар, мысалы, криптобиржаларды бұзу, смарт-келісімшарттардың көмегімен активтерді ұрлау және кәдімгі әмиянға қол жеткізуді жоғалтып алу. Майнингтің қоршаған ортаға әсері де өзекті болып қалуда.
Қиын емес екен
2025–2026 жылдарға қатысты болжамдар әлі де кең ауқымды болып отыр. Жыл басында BlackRock компаниясының бас директоры Ларри Финк институционалдық инвесторлар портфельдерінің 2–5% көлемін криптовалютаға бөлсе, биткоин бағасы $500–700 мыңға дейін өсуі мүмкін екенін мәлімдеді. Standard Chartered (STAN.L) банкі болса, 2025 жылдың соңына қарай биткоин $200 мың деңгейінде саудалануы мүмкін деп болжайды, ал 2028 жылға қарай ол $500 мың шегіне жетуі ықтимал дейді. Жалпы алғанда, қаржы секторының кәсіби мамандары криптовалютаның келешегіне үмітпен қарап отыр.