Цифрлық алаяқтық

Блокчейндегі техникалық қауіпсіздік

Криптовалюталар мен олармен жасалатын операциялардың негізінде жатқан блокчейн анонимділікті, транзакциялардың қайтарымсыз болуын және делдалдардың болмауын қамтамасыз етеді. Алайда дәл осы сипаттамалар оны қылмыскерлер үшін ыңғайлы құрал етеді. ФТБ мәліметінше, 2024 жылы АҚШ-тағы криптоскам құрбандары $9,3 млрд жоғалтқан, бұл 2023 жылға қарағанда 66% -ға көп.

Блокчейн тұзақтары

Криптовалюта нарығының қысқа тарихында көптеген ауқымды алаяқтық орын алды. Олардың ішіндегі ең аты шулысы – желілік маркетинг қағидаты бойынша жұмыс істеген 2014-2017 жылдардағы OneCoin қаржылық пирамидасы. Жаңа клиентті тартқаны үшін қатысушыларға бонустар берілді. «Болашақтың криптовалютасында» блокчейн де, төлем жүйесі де болған жоқ, бұл жобаға $4 млрд. жуық қаржы салған 3,5 млн-нан астам пайдаланушыны тартуға кедергі келтірмеді.

Криптоәлем дамып келеді, ал технологиядағы жетістіктермен бірге алдау тәсілдері де дамуда. Міне, олардың кейбіреулерін атап өтейік:

Pig-butchering (ағыл. - шошқа сою): қылмыскерлер әлеуметтік желілерде құрбандықпен сенімді, тіпті романтикалық қарым-қатынас орнатады және жалған болып табылатын «тиімді» крипто жобасына немесе инвестициялық платформаға инвестиция салуды ұсынады.
NFT алаяқтығы. Диджитал-форматқа көшірілген «ауа сатудың» классикалық схемасы. Мысалы, қаскүнемдер картинаның жалған NTF нұсқасын сауда алаңына салып, ақша жинап, жоғалып кетеді. Нұсқа ретінде жоба іске қосылады, содан кейін NFT-токендерді шығару кенеттен тоқтатылып, сатып алынған құндылықтардан айырылады.
Фишинг. Танымал криптобиржа интерфейстерін (Binance, Coinbase, Kraken) немесе DeFi-жобаларды* (Uniswap, Aave) имитациялайтын сайттарға кірген кезде логин, пароль немесе led-фразаны енгізгеннен кейін пайдаланушы салынған қаражатсыз қалады.
Address Poisoning. Алаяқтар жалған әмияндар жасап, қылмыс құрбанының аккаунтынан оларға кішігірім ақша аударады. Осылайша жалған мекенжай транзакция тарихында пайда болады. Ол символдардың ұзын күрделі комбинацияларынан тұрады және пайдаланушылар жалған деректерді көшіру және кибер ұрыларға ақша аудару арқылы жиі алмасуларды байқамайды.

*Банктердің делдалдығынсыз қаржылық қызметтер көрсету бойынша блокчейн-платформалар

Алданып қалмаңыз

Генеративтік AI құралдарының дамуымен қылмыскерлер «өнеркәсіптік ауқымдағы» шабуылдар үшін дипфейк** негізінде бейне мен аудио қолдана бастады.

**Нақты үлгілерді имитациялайтын АИ синтезделген бейне немесе аудио

CertiK блокчейнінің қауіпсіздік саласындағы компанияның мәліметінше, 2025 жылдың І жартыжылдығында инвесторларға криптохакерлер ұрлаған қаражаттың 7,5% -ға жуығы ғана қайтарылды: аударымдардың абсолюттік көпшілігі қайтарымсыз болып қалады. Зардап шеккендердің қатарын толықтырмау үшін компанияның ақпаратын, токен экономикасын, жоба командасының құрамын және аталған CertiK немесе Trail of Bits сияқты компаниялардың смарт-келісімшарттарының тексерілген аудиттерінің болуын мұқият зерттеңіз.

Егер сіз алдаудың құрбаны болсаңыз, барлық хат алмасуларды, әмияндардың мекенжайларын, транзакцияларды және скриншоттарды сақтаңыз. Құқық қорғау органдарына, реттеушілерге және аударым жүргізілген биржаға жүгініңіз.

Жоғарғы деңгейде бақылау

Крипто нарығының қауіпсіздігін күшейтудің маңызды факторы – оны реттеу. ЕО-да 2024 жылдан бастап криптоплатформаларды тіркелуге және тәуекелдер туралы ақпаратты ашуға міндеттейтін Markets in Crypto-Assets (MiCA) регламенті жұмыс істейді. АҚШ-та сектордың жұмысын Бағалы қағаздар жөніндегі комиссия (SEC) және Тауар фьючерстері саудасы жөніндегі комиссия (CFTC) регламенттейді. Alphabet (GOOG) 2025 жылдан бастап өз ресурстарында тек лицензияланған криптожобаларды жарнамалауға рұқсат береді. Сингапурда халық арасында ашық түрде криптовалютаны жылжытуға болмайды, ал сектор компаниялары өздерінің қаржылық тұрақтылығын дәлелдеуге тиіс. Жапонияда биржалар, оның ішінде BitFlyer, клиенттер қаражатының 95% -ын «салқын» әмиянда сақтауға міндетті.

Хабардар болу және сыни тұрғыдан ойлау – активтеріңіздің ең жақсы қорғаушылары, оның ішінде сізге «қаражатты криптада тиімді орналастыру» туралы кеңес берілген жағдайда.