Suitsidal mijoz bilan terapiya

Suitsidal axloqli mijoz bilan terapiya faoliyatini tashkil etishda DBT (Dialektik behavioral terapiya)dan foydalanish maqsadga muvofiq. Va shu asosida mijoz uchun terapiya rejasini ishlab chiqamiz. Ushbu rejamiz 6 bosqichda amalga oshiriladi. Quyida shularni ketma-ket koʻrib chiqamiz

Mijoz maʼlumotlari:

• Ismi: Anna, 27 yosh
• Akt sabablari va uning kelib chiqishi: Oilaviy muammolar, bolalikda psixologik travmalar.
• Shaxsiy shikoyatlari: Qisqa muddat Ichida paydo boʻlgan kuchli depressiya, hayotdan umidsizlik, bir necha marta tugallanmagan suitsid aktlar (oʻziga zarar yetkazish).
• Oʻzi haqida: Anna hayotida hech qanday maqsad va kelajagiga nisbatan umid yoʻqligini aytadi. Oʻzini boshqarishda qiyinchilik sezadi va emotsional jihatdan “portlashlar”ni boshdan kechiradi.
• Anamnez: Oʻtmishda kuchli emotsional zoʻriqishlar boʻlgan boʻlgan, bir necha marta psixologik yordam olgan, ammo suitsidal tendensiyalar davom etgan. Uyqusizlik, ishtahaning surunkali yoʻqligi mavjud.

DBT terapiya rejasi va bosqichlari:

1. Boshlangʻich baholash va xavfni boshqarish:

• Maqsad: Annaning ruhiy holatini aniqlash va shoshilinch xavfni kamaytirish.
• Strategiyalar:
• Dastlabki baholashda Annaning suitsid xavfi yuqori boʻlgani uchun, uning yaqinlari bilan bogʻlanib, vaqtinchalik kuzatuv ostida qolishi taʼminlanadi.
• Psixologik testlardan foydalaniladi (Umidsizlik shkalasi, BEHB testi va h.k.).
• Annaga tibbiy kuzatuv tavsiya qilinadi, shoshilinch zarurat boʻlsa, kasalxonaga joylashtirish imkoniyati koʻrib chiqiladi.

2. Individual terapiya sessiyalari:

• Maqsad: Annaga DBT metodlari orqali hissiy regulyatsiya va oʻz-oʻzini boshqarishni oʻrgatish.
• Dastlabki sessiyalar:
• Mindfulness: Anna oʻz his-tuygʻularini anglash va qabul qilish mashqlarini oʻrgandi. Masalan, hissiy jihatdan qiyin vaziyatlarda oʻzini boshqarishni osonlashtiradigan diqqatni jamlash usullari qoʻllanadi.
• Emotsiyalarni boshqarish: Har bir sessiyada Annaga kuchli hissiy zoʻriqishlar paytida oʻzini tutishni oʻrgatish uchun "qochish-oʻylash-reaksiya" modeli kiritiladi.
• Stressga bardoshlilik: Annaga kuchli stressni yengish uchun tezkor texnikalar oʻrgatiladi (masalan, nafas olish mashqlari, sovuq suv bilan yuzni yuvish kabi amaliy mashqlar).

3. Guruh terapiyasi:

• Maqsad: Koʻnikmalarni amaliyotda qoʻllash va ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash tizimini yaratish.
• Amaliyot:
• Anna DBT guruh sessiyalarida qatnashib, boshqa mijozlar bilan oʻz hissiyotlarini baham koʻrdi va qanday qilib stressni boshqarishini oʻrganadi.
• Guruhda koʻnikmalar rivojlantirish dasturi orqali oʻz-oʻzini boshqarish va hissiy vaziyatlarni tahlil qilish koʻnikmalarini oʻrganib chiqadi.
• Oʻzaro qoʻllab-quvvatlash muhim rol oʻynadi, chunki Anna boshqalar bilan muloqot qilish orqali oʻz hissiy muammolarini ochiqroq ifodalashni oʻrganadi.

4. Koʻnikmalarni rivojlantirish sessiyalari:

• Maqsad: Annaning suitsidal impulslarini kamaytirishga qaratilgan texnikalarni rivojlantirish.
• Texnikalar:
• Fikrlarni tahlil qilish va qayta ishlash: Anna oʻz suitsidal fikrlarini tahlil qilib, ularni tanqidiy baholashni va qabul qilishni oʻrganadi. Misol: "Hayot menga hech narsa bermayapti" kabi fikrlarni "Men hozir hissiy jihatdan qiynalyapman, ammo bu abadiy emas" tarzida oʻzgartirish.
• Qarorlar qabul qilish: Annaga stressli vaziyatlarda oʻylamasdan impulsiv qarorlar (“Oʻzimni oʻldiraman!”, “Qochib ketaman” kabi) qabul qilishdan saqlanish uchun vaqt ajratish va boshqariladigan qaror qabul qilish texnikasi oʻrgatiladi.
• Ijobiy maqsadlar qoʻyish: Anna oʻzining yaqin kelajak uchun kichik, realistik maqsadlarini belgilash va ularga erishish uchun aniq qadamlarni amalga oshirishni oʻrganadi.

5. Oilaviy qoʻllab-quvvatlash va reabilitatsiya:

• Maqsad: Annaning oilasini terapiyaga jalb qilish va ularning qoʻllab-quvvatlash tizimini yaratish.
• Strategiyalar:
• Annaning oilasiga DBT metodlari va unga qanday yordam koʻrsatish mumkinligi haqida tushuntirish beriladi.
• Oilaviy sessiyalar orqali Anna va uning yaqinlari oʻrtasidagi munosabatlar yaxshilanadi, ular orasida ochiq muloqot va tushunish koʻpayadi.

6. Qayta baholash va tizimli qoʻllab-quvvatlash:

• Maqsad: Annaning suitsidal tendensiyalarini kamaytirish va hissiy barqarorlikni taʼminlash.
• Strategiya:
• Har 2 haftada bir marta Anna bilan qayta baholash sessiyalari oʻtkaziladi, unda Annaning holati doimiy ravishda kuzatildi.
• Oʻz-oʻzini boshqarish va suitsidal impulslarni bartaraf etish koʻnikmalari rivojlanib boradi.
• Annaga shoshilinch vaziyatlar uchun qoʻngʻiroq qilishi mumkin boʻlgan psixolog va qoʻllab-quvvatlash raqamlari beriladi.

Natijalar:

• Dastlabki holat: Annada terapiya boshlanishida kuchli hissiy beqarorlik va suitsidal tendensiyalar mavjud edi. Oʻziga ishonchi past, hayotga boʻlgan qarashlari juda salbiy edi.
• Terapiya yakunida: Annaning hissiy holati sezilarli darajada yaxshilanadi, oʻz impulslarini boshqarish va suitsidal fikrlarni kamaytirish imkoniyatiga ega boʻladi. DBT texnikalarini amalda qoʻllash orqali u hissiy jihatdan kuchliroq va stressga bardoshlilikni oshirish koʻnikmalarini rivojlantiradi.

DBT terapiyasini suitsidal axloqli mijozlarga amaliyotda tatbiq qilishning asosiy jihati hissiy regulyatsiyani taʼminlash, oʻz-oʻzini boshqarish va impulsiv qarorlardan saqlanishga qaratilgan boʻlib, bu Annaning holatida muvaffaqiyatli amalga oshiriladi.

Xullas shunaqa gaplar!

Suitsidal mijoz bilan ishlashda ehtiyot boʻlish zarur. SIz bunday mijoz bilan ishlashni boshlasangiz, esdan chiqarmang, uning hayoti sizning qoʻlingizga oʻtadi. Agar mijoz psixolog bilan ishlash davomida suitsidal aktga qoʻl ursa, siz javobgarlikka tortilishingiz mumkin!

®️ Psixologiya

Bizni ushbu kanal @Psixodiagnostika orqali kuzatib boring...